- Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Fak. Meram/Konya
- .edit
Research Interests:
Türk edebiyatında Hz. Muhammed’in (SAV) hayatını konu edinen eserler her zaman büyük bir ilgiye mazhar olmuştur. Bu tür eserler, Hz. Peygamber’in hayatı örnek gösterilerek dinî bilgilerin öğretilmesi, öğütler verilmesi vb. hususlarda... more
Türk edebiyatında Hz. Muhammed’in (SAV) hayatını konu edinen eserler her zaman büyük bir ilgiye mazhar olmuştur. Bu tür eserler, Hz. Peygamber’in hayatı örnek gösterilerek dinî bilgilerin öğretilmesi, öğütler verilmesi vb. hususlarda halka ulaşmada önemli bir araç kabul edilmiştir. Harputlu Yazıcı Muhammed’in Ahmediyyesi de bu minvalde bir eserdir. Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi 11567 numarada kayıtlı olan Ahmediyye, 313 varak olup 10177 beyitten meydana gelmektedir. 1709 yılında tamamlanmıştır. Hz. Muhammed’in Hz. Âdem, Hz. İdris, Hz. Nuh, Hz. Musa, Hz. Süleyman ve Hz. İsa üzerine üstünlükleri anlatılarak başlamaktadır. Ardından Hz. Muhammed’in nurunun intikal ettiği Hz. Âdem, Hz. Şit, Hz. İdris, Hz. Nuh, Hz. İbrahim ve Hz. İsmail bahisleri geçmektedir. Bunlar arasında Hz. Âdem ve Hz. İbrahim uzun uzun anlatılmıştır. Peygamber efendimizin hayatı anlatıldıktan sonra kıyamet alametleri, mahşer, cennet, cehennem vb. konularda önemli bilgiler verilmiştir. Hz. Muhammed’in mucizeleriyle son bulmaktadır. Oldukça sade bir dille yazılan eser, barındırdığı arkaik kelimeler ve ağız özellikleri bakımından dil araştırmaları için de ayrı bir öneme sahiptir.
Bu çalışmada Harputlu Yazıcı Muhammed ve Ahmediyye hakkında bilgiler verilmiş, metin, çeviri yazı işaretleriyle Latin harflerine aktarılmıştır. Türk dili çalışmalarına katkı sağlaması amacıyla Türkçe kelimelerin sözlüğü oluşturulmuştur.
Bu çalışmada Harputlu Yazıcı Muhammed ve Ahmediyye hakkında bilgiler verilmiş, metin, çeviri yazı işaretleriyle Latin harflerine aktarılmıştır. Türk dili çalışmalarına katkı sağlaması amacıyla Türkçe kelimelerin sözlüğü oluşturulmuştur.
Research Interests:
Research Interests:
Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü is the product of a study based on the scanning of more than two hundred works, which are considered valuable in terms of the vocabulary of Western Turkish. It includes a text pool from Old Anatolian Turkish to... more
Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü is the product of a study based on the scanning of more than two hundred works, which are considered valuable in terms of the vocabulary of Western Turkish. It includes a text pool from Old Anatolian Turkish to the last periods of Ottoman Turkish. Although it is out of use in the standard language, it is possible to find many words living in dialects in the Tarama Sözlüğü. However, there are some lexicological errors or deficiencies in the Tarama Sözlüğü, which is such a valuable work in terms of Turkish vocabulary. Among these, problems about making dictionary entries are the part that we focus on. In the Tarama Sözlüğü, there are problems such as reading errors and inflectional structures under the making dictionary entries, as well as the problem of items that are evaluated under a single item, despite the requirement to be itemized as homonymous. Although the spelling and pronunciation of these words are the same, their meanings and origins are different, that is, although their signifiers are the same, their signifieds are different. Ten words with these qualities have been identified. It has been revealed by etymological explanations that these words, which are collected under a single item, are homonymous and should be handled under separate items.
Research Interests:
Öz İlk baskısı 1945 yılında yapılan Türkçe Sözlük'te 32.104 sözlük birimi yer alır. 2011 yılında yapılan son baskıda (11. baskı) ise bu sayı 92.292'ye çıkmıştır. Yeni edebî eserlerin taranmaya devam etmesi bu sayının artmasını... more
Öz İlk baskısı 1945 yılında yapılan Türkçe Sözlük'te 32.104 sözlük birimi yer alır. 2011 yılında yapılan son baskıda (11. baskı) ise bu sayı 92.292'ye çıkmıştır. Yeni edebî eserlerin taranmaya devam etmesi bu sayının artmasını sağlayacaktır. Türkçe Sözlük'ü yapısal olarak ele alan çalışmaların ortaya konulması Sözlük'te yer alan maddelerin daha doğru değerlendirilmesine imkân verir. Türkçe Sözlük'te farklı köklere ve farklı anlamlara sahip olan bazı sözcükler tek sözlük birimi altında maddelenmiştir. Çalışmamızda bu şekilde farklı anlamlara ve farklı köklere sahip olan eş gösterenli 36 sözcük tespit edilmiştir. Bu sözcüklerin Türkçe Sözlük'te 18 madde altında değerlendirildiği görülmüştür. Bu sözlük birimlerinin Türkçe Sözlük'te ayrı ayrı maddelenmesi hem etimolojik açıdan daha doğru bir sözlüğün meydana getirilmesi hem de Türkçe Sözlük'ün sahip olduğu sözlük birimi sayısının meydana çıkarılması açısından önemlidir. • Anahtar Kelimeler Eş adlılık, Eş seslilik, Eş gösterenlik, Türkçe Sözlük, Köken Bilgisi • Abstract The first edition of the Turkish Dictionary, published in 1945, contains 32104 glossary items. In the latest edition published in 2011 (11th edition), this number increased to 92292. Scanning new literary works would increase this number. Studies deal with the Turkish Dictionary structurally allows for a more accurate evaluation of the items in the Dictionary. In the Turkish Dictionary, some words with different roots and different meanings are categorized under a single glossary item. In this study, 36 similar words with different meanings and different roots were identified. These words have been evaluated under 18 items in Turkish Dictionary. It is important to list these glossary items separately in the Turkish Dictionary in terms of creating a more etymologically correct dictionary and revealing the number of glossary items owned by the Turkish Dictionary. •
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Öz Osmanlı sahasında Doğu Türkçesiyle şiir yazma geleneği Nevayî'den önce yaşayan Şeyyad Hamza ve Ahmed-i Da'î'ye kadar uzanır. Özellikle Nevayî'den sonra Çağatay Türkçesiyle şiir yazan şair sayısında önemli bir artış yaşanmıştır. Yavuz... more
Öz Osmanlı sahasında Doğu Türkçesiyle şiir yazma geleneği Nevayî'den önce yaşayan Şeyyad Hamza ve Ahmed-i Da'î'ye kadar uzanır. Özellikle Nevayî'den sonra Çağatay Türkçesiyle şiir yazan şair sayısında önemli bir artış yaşanmıştır. Yavuz Sultan Selim, Nedim ve Şeyh Galib gibi onlarca şair bu akımın etkisinde kalarak Çağatayca şiirler yazmıştır. Ancak söz konusu şiirler her ne kadar Doğu Türkçesi özellikleri taşısa da şairler, kendi yazı dillerinin tesirinden kurtulamamış ve Osmanlı Türkçesine özgü unsurlara şiirlerinde yer vermişlerdir. Bu çalışma iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde Osmanlı-Çağatay kültür etkileşimine yer verilmiş, ikinci bölümde Osmanlı şairlerinin yazdıkları Çağatayca şiirlerde yer alan Oğuz Türkçesine ait dil verileri ele alınmış, bu şiirlerdeki Oğuz Türkçesi unsurları ses bilgisi, şekil bilgisi ve söz varlığı karşılaştırması neticesinde ortaya konulmuştur. • Abstract The tradition of writing poetry with the East Turkish in the Ottoman dates back to Sheyyad Hamza and Ahmed-i Da'î who lived before Nevayî. Especially after Nevayî, the number of poets who wrote poetry with Chagatai Turkish increased considerably. Many poets like Yavuz Sultan Selim, Nedim and Sheyh Galib wrote poetry in Chagatai by being influenced by this current. However, even though the poems in subject have the characteristics of Eastern Turkish, the poets have not escaped the influence of their own writing languages and have included elements specific to the Ottoman Turkish in their poems. This work has two parts. In the first part, Ottoman-Chagatai culture interaction was given. In the second part, the linguistic data of Oghuz Turkish in Chagatai Turkish poems written by Ottoman poets were handled and the features of Oghuz Turkish in these poems were presented in terms of phonetic, morphology and vocabulary comparison. • Keywords Chagatai Turkish, Oghuz Turkish, Ottoman Poets, Oghuz Turkish Features
Research Interests:
The Comparison of Kutadgu Bilig Copies in Terms of Archaism Karakhanid Turkish had been used as common written language among Turks in the 11th and 12th Centuries. Only few books written in Karakhanid Turkish could survive until today.... more
The Comparison of Kutadgu Bilig Copies in Terms of Archaism
Karakhanid Turkish had been used as common written language among Turks in the 11th and 12th Centuries. Only few books written in Karakhanid Turkish could survive until today. One of these few books is Qutadgu Bilig. The manuscript written by the author of this book, which has three copies written at various times and in various places, is lost. This situation gave birth to the question about which one of the copies is more archaic. There is a general belief in Turcology about Fergana copy as being older in comparison with two other copies. In this study, the aforementioned belief was attempted to be scientifically proved by means of the linguistic evidences. Three copies of Qutadgu Bilig were compared to detect which copy is the closest to the manuscript written by its author. Copies were compared under three headlines as morphology, phonetics, and vocabulary. In the end of the assessment, it came out that the copy of Ferghana is more archaic compared to the other two copies, that the copy of Herat is the new copy; and it is concluded that the Egyptian copy stands closer to the copy of Ferghana.
Сравнение списков «Кутадгу Билиг» с точки зрения их архаичности
В 11-12 вв. караханидский тюркский язык стал общим языком тюркской письменности. Очень малая часть произведений, написанных на этом языке, дошла до наших дней. Одно из них – «Кутадгу билиг» («Благословенное знание»). Хотя оригинальная рукопись книги не дошла до наших дней, ее текст известен в трех списках, созданных в разное время. Это обстоятельство ставит вопрос о том, какой из этих списков более ранний. В тюркологии принято считать, что ферганский список более древний по сравнению с другими. В данной работе сделана попытка доказательства этого постулата с использованием данных языка. Проведено сравнение трех списков «Кутадгу билиг» с целью выявления наиболее ранней рукописи, используя морфологические, фонетические и словарные данные языка. Результаты исследования показали, что ферганская рукопись является более архаичной, а гератская более поздней; согласно лингвистическому анализу, египетский список является более близким к ферганскому.
Karakhanid Turkish had been used as common written language among Turks in the 11th and 12th Centuries. Only few books written in Karakhanid Turkish could survive until today. One of these few books is Qutadgu Bilig. The manuscript written by the author of this book, which has three copies written at various times and in various places, is lost. This situation gave birth to the question about which one of the copies is more archaic. There is a general belief in Turcology about Fergana copy as being older in comparison with two other copies. In this study, the aforementioned belief was attempted to be scientifically proved by means of the linguistic evidences. Three copies of Qutadgu Bilig were compared to detect which copy is the closest to the manuscript written by its author. Copies were compared under three headlines as morphology, phonetics, and vocabulary. In the end of the assessment, it came out that the copy of Ferghana is more archaic compared to the other two copies, that the copy of Herat is the new copy; and it is concluded that the Egyptian copy stands closer to the copy of Ferghana.
Сравнение списков «Кутадгу Билиг» с точки зрения их архаичности
В 11-12 вв. караханидский тюркский язык стал общим языком тюркской письменности. Очень малая часть произведений, написанных на этом языке, дошла до наших дней. Одно из них – «Кутадгу билиг» («Благословенное знание»). Хотя оригинальная рукопись книги не дошла до наших дней, ее текст известен в трех списках, созданных в разное время. Это обстоятельство ставит вопрос о том, какой из этих списков более ранний. В тюркологии принято считать, что ферганский список более древний по сравнению с другими. В данной работе сделана попытка доказательства этого постулата с использованием данных языка. Проведено сравнение трех списков «Кутадгу билиг» с целью выявления наиболее ранней рукописи, используя морфологические, фонетические и словарные данные языка. Результаты исследования показали, что ферганская рукопись является более архаичной, а гератская более поздней; согласно лингвистическому анализу, египетский список является более близким к ферганскому.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Çalışmamızda Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan sözcükler tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesi ve ağızlarının Eski Türkçe ile ilişkisi önemli ölçüde aynı yöndedir. Ancak bazı ses ve şekil bilgisi ayrılıklarının yanında... more
Çalışmamızda Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan sözcükler tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesi ve ağızlarının Eski Türkçe ile ilişkisi önemli ölçüde aynı yöndedir. Ancak bazı ses ve şekil bilgisi ayrılıklarının yanında söz varlığı açısından da farklılıklar vardır. Söz konusu farklıların ortaya konulması çalışmamızın amaçlarından biridir. Çalışmamız üç ana bölümden oluşmuştur. Birinci bölüm olan Giriş bölümünde çalışmamızda uygulanan yöntem, kapsam, sınırlılıklar ve kullanılan kaynaklara değinilmiştir. İkinci bölümde Eski Türkçe, Türkiye Türkçesi ve ağızlarının karşılaştırılmasından elde edilen verilerden hareketle bazı sözcüklerin ölçünlü dilde bulunmayan/unutulmuş ses ve anlam özelliklerine değinilmiştir. Ayrıca söz varlığı konu başlığı altında ölçünlü dilde olmayan çok sayıda sözcük de incelenmiştir. Üçüncü bölümde Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan sözcükler dört alt başlık altında tablolara dökülmüştür. Birinci alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ve ağızlarına uzanan sözcükler; ikinci alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına uzanan ve Türkçe Sözlük’e halk ağzından alınan sözcükler; üçüncü alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına uzanan ve Türkçe Sözlük’te eskimiş kaydıyla yer alan sözcükler; dördüncü alt başlıkta Eski Türkçeden Türkiye Türkçesi ağızlarına uzanan sözcükler karşılaştırılmalı tablolara yerleştirilmiştir. Son olarak oluşturulan tabloların kullanılmasını kolaylaştırmak için Eski Türkçe dizini ve ölçünlü Türkiye Türkçesi dizini şeklinde iki ayrı dizin hazırlanmıştır.