ايران گشت

ايران شناسي

ايران كشوري در جنوب غربي آسيا و در منطقه اي مشهور به خاور ميانه واقع شده است. اين كشور با مساحتي بالغ بر 1،648،195 كيلومتر مربع و با جمعيتي حدود 70 ميليون و پانصد هزار نفر (بر اساس آمار سال 1385) يكي از بزرگترين و قدرتمند ترين كشورهاي منطقه است كه داراي مرز مشترك زميني با هفت كشور منطقه و مرز دريايي گسترده با درياي خزر و خليج هميشه فارس و درياي عمان مي باشد.دين رسمي ايران اسلام ، مذهب رسمي تشيع و زبان رسمي آن فارسي مي باشد. ايران يكي از اعضاي پايه گذار سازمان ملل متحد، گروه نم، سازمان اكو، سازمان كنفرانس اسلامي و اوپك مي باشد.

واژه ايران برگرفته از شكل قديمي aria nama و به معناي سرزمين مردمان اصيل است. نام ايران در لغت به معني سرزمين آرياييان است كه تا مدتها پيش از اسلام نيز نام محلي آن ايران يا ايران شهر بوده است. ايران به عنوان يك سرزمين و يك ملت داراي تاريخي كهن (دست كم هفت هزار سال) است و يكي از تاريخي‌ترين كشورهاي جهان به شمار مي‌رود.ايران از لحاظ آب و هوايي يكي از منحصر به فرد ترين كشورهاست.اختلاف دماي هوا در زمستان بين گرمترين و سردترين نقطه گاهي به بيش از 50 درجه مي رسد. به طور كلي ايران در منطقه اي قرار گرفته است كه از نظر بارندگي در سطح نيمه خشك و خشك قرار مي گيرد.

پيشينهٔ تاريخي كشور ايران را در اسطوره‌هاي كهن ايراني به آغاز تاريخ مي‌رسانند ولي آغاز تاريخ سياسي آن از آغاز شاهنشاهي ايران در زمان ماد است. البته اين شاهنشاهي‌ها مربوط به اقوام آريايي ايران است وگرنه پيش از آنه ايلام، جيرفت و ... نيز بوده‌است. ايران امروزه از اقوام زيادي از جمله :مازني، گيلك، تالش، آذري، كرد، تركمن، عرب، بختياري ، لر، لك ، آشوري، كلداني، مندايي، تات، گرجي، بلوچ، سيستاني، ارمني، يهودي ، ديلمي تشكيل شده‌است

ايران از نظر جاذبه هاي گردشگري

بر اساس گزارش سازمان جهانى جهانگردى، ايران رتبه دهم جاذبه‌هاى باستانى و تاريخى و رتبه‌ پنجم جاذبه‌هاى طبيعى را در جهان دارا است ولى با اين وجود تا به حال در جذب گردشگران خارجى موفق نبوده است.

ايران داراي هشت اثر ثبت شده در سازمان جهاني يونسكو مي باشد كه اين آثار قطره اي كوچك در درياي بيكران جاذبه هاي گردشكري تاريخي ، تفريحي ، زيارتي ، فرهنگي و طبيعي هسنتد.

مسجد جامع يكي از اثار كهن و قديمي شهر تاريخي اروميه است. اين مسجد در ميان بازار قديمي اين شهر قرار دارد. و يكي از اركان اصلي بافت قديمي شهر است. بعضي از محققين اعتقاد دارند كه در ابتدا اين بنا اتشكده بوده است و بعد از ورود مسلمين ويران گشته است و سپس در قرن هفتم بر روي ان مسجدي بنا شده است.به اعتقاد اين دست از محققين سبك گچبري ها ,تزئينات, ستون بندي ها طاق هاي مسجد عينا شبيه سبك معماري سلجوقيان است. تاريخ تجديد بناي اين مسجد معلوم نيست اما محراب ان در تاريخ 676 ه.ق ساخته شده است. اين مسجد به همراه بافت قديمي شهر مخصو صا بازار و راسته هاي ان بار ها مورد مرمت قرار گرفته است . مسجد جامع با دو ورودي كه از صحن بزرگ ان منشعب مي شود,به بازار راه دارد. اين مسجد داراي اثاري از دوره هاي مختلف است. شبستان گنبد دار قديمي : هسته اوليه اين بنا را تشكيل ميدهد.حاوي كليه مشخصات معماري اسلامي است.به احتمال زياد اين بخش متعلق به دوران سلجوقيان است.محراب مسجد با گچبري خيلي نفيس در اين قسمت قرار دارد.و در زمان ايلخانان ساخته شده است. چهل ستون متصل به شبستان گنبد دار: زمان ساخت ان جديد تر از ساختمان اولي به نظر ميرسد در خاك برداري از كف ان مقداري اشياي متعلق به دوره ايلخانيان به دست امده است. اين چهل ستون به خاطر صدمات وارده چندين بار مرمت شده است. حجره هاي قديمي اطراف صحن مسجد: اين حجره ها متعلق به اوايل دوره زنديه است بر اساس سنگ نوشته ان متعلق به سال 1184ه.ق است. بخش نو ساز اطراف صحن: اين مجموعه به جاي بافت فرسوده ساخته شده و بيشتر در دو دهه اخير است.مصالح به كار رفته در مسجد نيز متفاوت است . شبستان گنبددار و چهل ستون با دو نوع مصالح - قسمت تحتاني و قسمت هاي بالايي ان از اجر ساخته شده است.از مهمترين عوامل تزئيني مسجد كتيبه هاي كوفي دور گنبد و گچبري محراب ان است.

اين مسجد در دوره قاجار توسط (عبدالصمدخان)پدر (اقاخان)- جد اعظم (عظيم السلطنه سردار)- ساخته شد. وي در سال 1330ه.ق ساعت بزرگي را بالاي ورودي ان نصب ميكند. به همين دليل به اين مسجد ,مسجد (ساعتلو) نيز مي گويند. اين مسجد از دو قسمت مجزا تشكيل شده است:قسمت اصلي و مهم مسجد را شبستان بزرگ ان تشكيل ميدهد. شبستان داراي طرحي مستطيل شكل به طول دوازده و به عرض هجده متر است.گنبد اين شبستان بر روي دوازده ستون سنگي هشت ضلعي قرار دارد.سر ستون هاي ان به شيوه مقرنس تراش داده شده و زيبايي خاصي به اين مسجد بخشيده است.انتهاي شبستان بزرگ ,شبستان كوچك قرار دارد كه با يك ورودي به داخل شبستان اصلي راه دارد.ابعاد طول و عرض ان ده در دوازده متر است و از نظر شكل همانند شبستان بزرگ ,ولي ساده و بدون تز ئين است.تمام مصالح به كار رفته در بنا- از ديوارهاي طرفين تا قسمتهاي طاق و پوشش سقف - همه از اجر هاي به ابعاد 20*22*5سانتيمتر است و با ملاط گچ و خاك شكل گرفته است. در انتهاي شبستان بزرگ (قسمت غربي) كه متصل به شبستان كوچك است.با تخته كوبي حدود يك فرش انداز را به صورت بالكن چوبي جهت استفاده بانوان در اورده اند. از ديگر تزئينات ميتوان به كاشي هاي هفت رنگ با نقوش گل و بته به رنگ هاي زرد ,صورتي سفيدو سبزاشاره كرد.محراب زيباي ان در داخل يكي از طاق نما هاي ضلع جنوب شبستان قرار دارد.اين محراب با كاشي هاي هقت رنگ با زمينه زرد و رنگهاي سفيد . صورتي و قهو ه اي ارايش شده و سوره مباركه ايهالكرسي درداخل حاشيه هاي دور محراب ديده ميشوه.تاريخ مرمت اين مسجد به تاريخ 1330 ه.ق در گوشه محراب امده است. در بالاي قوس محراب در يك كادر مربع مستطيل اسامي الله,محمد ,علي,فاطمه,حسن و حسين نوشته شده است.

اين مسجد در كوچه امير ديوان شهرستان خوي قرار دارد واز مساجد اباد و داير اين شهر به شمار ميرود. مساحت ساختمان مسجد درحدود چهار صد متر مربع است. سقف اين مسجد بدون ستون چوب پوش است. همين امر يكي از خصوصيات معماري اين مسجد محسوب ميشود . بامي شيرواني سقف ان رامي پوشاند. اين مسجد داراي ايواني با چهار ستون چوبي است. سر ستون ها كنده كاري شده اند. ستون هاي ايوان و رواق مسجد را به سه قسمت تقسيم كرده است. در وسط ستون ها اين جمله ديده ميشود : (از بركات حضرت مستطاب اجل مولانا الحاج شيخ عبدالوهاب النمازي دامه بركاته)كه شايد تاريخ بنا يا تعمير ويا باز سازي بعدي ان است. در بناي مسجد از چوب سنگ و اجر استفاده شده است و بعد از پي ها اجر ها با ملاط اهك و شن روي هم چيده شده اند.از جمله تزئينات اين بنا گچبري ساده است كه در سراسرديواره ها با خطوط موازي به اندازه تقريبي پنجاه سانتيمتري به چشم مي خورد . همچنين در و پنجره بزرگ مسجد به سمت حياط داراي كاشيكاري زيبايي با ايات قران مجيد است. معمار ساختمان بيشتر ذوق و سليقه خود را در بر پايي طاق نما و تز ئينات اجري پايه ها و هلال در مسجد انجام داده است. بالاي اين در لوحه اي به ابعاد تقريبي 60*90 سانتيمتري ديده ميشود كه حاوي نوشته هايي در چهار ستون است و متا سفانه به خاطر فرسايش ان خوانده ميشود. در اين مسجد سنگي به نام (داش اغليان ) وجود دارد. اين سنگ در داخل محفظه اي نگهداري ميشود و مورد احترام مردم است.

اين مسجد در كنار قريه حماميان در شهرستان بوكان قرار دارد. بقاياي مدرسه قديمي حماميان و وضو خانه ان همچنان سالم بر جاي مانده است.مسجد با نقش مربع شكل و به صورت تك گنبدي با مصالح سنگ لاشه اي و اجر چهار گوش در بدنه و گنبد پوششي به صورت دو لايه بنا شده است . بعد احداث بناي مسجد مدرسهاي در جوار ان ساخته شدو در فاصله سي متري آن نيز وضو خانه هايي در ضلع شمال غربي مسجد احداث شد. موسس اين مسجد مرحوم (محمود اقايي ايلخاني زاده)و معمار ان مرحوم (معمار باشي مراغه اي)است.