ايران گشت

اين برج در روستايي به همين نام در 63 كيلومتري شمال شهر بيجار قرار دارد و داراي پلاني دايره شكل است . مدخل برج (ينگي ارخ) در ضلع جنوبي بنا و در كنار جاده اي در مسير رودخانه (قم چقاي) واقع است . اين برج از سنگ لاشه . ملات و ساروج ساخته شده و احتما لا يك اقامتگاه بين راهي بود كه در دوره صفوي مورد استفاده مسافرين قرار مي گرفت . اين برج داراي گنبدي بود كه تخريب شده اما بقا يا ي كاربندي هاي گچي آن موجود است . بنا در مسير جاده زنجان – آذربايجان – كردستان واقع است و نشان از رونق تجاري و اهميت اين منطقه دارد .

اين امامزاده در شهر حسن آباد يا سوكند از توابع بيجار قرار دارد . بناي امامزاده عقيل يكي از قديمي ترين آثار معماري كردستان در دوره اسلامي است و احتمالا به دوره سلجوقي تعلق دارد . بناي اين امامزاده در يك محوطه قديمي وسيع قرارگرفته و آثار سفالينه هاي آن از دوره سلجوقي و ايلخاني به جاي مانده است .پلان اين بنا مربع شكل و ابعاد فضاي داخلي آن 6 * 5/6 متر است .در هر يك از اضلاع بنا طاق نما و در گوشه ها فيلپاهايي به شكل دايره تعبيه شده است . از مشخصات بارز معماري اين بنا آجركاري پركار با طرح ها و نوشته هاي مختلف است و عبارت (بسمله) آن خوانده شده است . در داخل ساختمان تزيينات گچ بري جالب و كتيبه هايي به خط كوفي است .كتيبه ها حاوي آيات قرآني و احتمالا زمان ساخت بنا است . گنبد بنا تخريب شده است . نوع معماري و تزيينات به كار رفته در بنا تاريخ احداث آن را به دوره سلجوقيان نسبت داده و تداوم استفاده از آن را در زمان ايلخانيان نشان مي دهد . ساختمان امامزاده قابل مقايسه با امامزاده (باكندي) و بقعه (پير) در تاكستان است و به ويژه از نظر نمادهاي تزييني با بقعه پير در تاكستان شباهت بسيار دارد . اين بنا را مي توان در شمار مهم ترين بناهاي دوره سلجوقي در ايران به حساب آورد .

بازار بيجار در مركز اين شهر واقع شده و از بقاياي بافت قديمي شهر بيجار به حساب مي آيد . اين بازار شامل يك راسته طولاني شمالي – جنوبي . تيمچه اي به نام (حاج شهباز ) و سرايي به نام سراي (امير تومان) است . امروزه تنها شانزده باب حجره از معماري قديم بازار در دو طرف راسته اصلي باقي مانده و بقيه حجره ها و راسته ها تغيير كرده است . در پوشش مغازه ها از طاق و تويزه استفاده شده است . موقعيت جغرافيايي بيجار كه بر سر راه كردستان و آذربايجان قرار دارد موجب وسعت وگستردگي خاص اين بازار شده است .در گذشته نيز اين بازار به دليل قرار گرفتن در مسير كاروان هاي تجاري از رو.نق قابل توجهي برخوردار بود.تاريخ دقيق ساخت بازار بيجار مشخص نيست ولي با توجه به نوع معماري و بقاياي وضعيت موجود آن به نظر مي رسد كه احتمالا در دوره قاجار ساخته شده باشد . تيمچه حاج شهباز : در ضلع شرقي راسته بازار بزرگ بيجار . تيمجه اي زيبا قرار دارد كه به نام تيمچه (حاج شهباز ) معروف است .اين تيمچه داراي يك فضاي سرپوشيده مركزي است كه حجره هايي در پيرامون آن شكل گرفته است . ويژگي معماري اين تيمچه در نوع قوس ها و كاربندي هايي است كه در سقف آن اجرا شده است .همچنين نورگيرهاي آن در سقف و در تركيب با كاربندي ها . تصويري زيبا پديد آورده كه نشانگر تفكر و ذوق بالا و قابل توجه سراي امير تومان: در ضلع غربي بازار بيجار سرايي قديمي وجود دارد كه در زبان محلي به تيمچه (امير تومان) معروف است . اين سرا به علت مجاورت با پاركي كوچك از موقعيت مناسبي در شهر بيجار برخوردار است .سراي امير تومان داراي يك حياط مركزي با حجره هايي در پيرامون آن است . پلان آن به شكل هشت و نيم هشت است و در يك طبقه با مصالح خشت . آجر و سنگ ساخته شده و به عنوان مكان تجاري قابل توجهي در كنار بازارقديمي بيجار مطرح بود . اين بنا هم احتمالا در دوره قاجار ساخته شده است

در فاصله 75 كيلومتري شمال غرب شهر بيجار در روستايي به نام (اوچ گنبد خان) برجي سنگي وجود دارد كه به برج (اوچ گنبد) معروف است . دليل اين كه چرا برخي اين گنبد را (اوچ) سه مي نامند به طور دقيق مشخص نيست . ساختمان برج داراي پلا ن دايره اي از سنگ و ساروج ساخته شده و سقف آن نيز با گنبد شلجمي از سنگ لاشه اي ساخته شده است . ابعاد داخلي برج 30/4 متر و ورودي آن 30/1 متر ارتفاع دارد . عرض ديواره هاي سنگي 90 سانتي متر و ارتفاع برج 6 متر است . از آنجا كه اين برج نيز در مسير كاروان ها قرار داشت به نظر مي رسد كه به عنوان اقامتگاه بين راهي در عصر صفويه ساخته شده و مورد استفاده بود .

اين برج تاريخي در ضلع غربي روستاي عربشاه از توابع بيجار واقع شده است. فرم مصالح و نوع گنبد كه سابقا بر روي برج استوار بود، نشانگر آثار قرن پنجم و ششم هجري قمري است. در حال حاضر ديوارهاي آجري برج باقي مانده و بخش بزرگي از ساختمان آن قبلا تخريب شده است. بنا به گفته اهالي اين برج به نام باباشاه معروف است و به موجب كتيبه گچي كه با دست بر سر در آن نوشته شده است، در سال 1322 شخصي با نام علي اشرف باني تعمير اين محل شده است. نام اصلي اين شخص علي اشرف ميرزا محمدي عربشاهي است. اين برج آجري متعلق به دوره سلجوقي است.