آتشكده نياسر بوسيله اردشير بابكان مؤسس سلسله ساسانى ساخته شده و اولين معبد و آتشكدهاى است كه سلسله ساسانى در اوج رواج دين و آئين زرتشتى در ايران بنا كرد. اين بنا نمونه كامل يك گنبد ساسانى است، بر زيربنائى مربع نهاده شده است و بزرگى و عظمتى كه در اين چهار طاقى به چشم مىخورد، از تعادل عناصر متشكل و توازن و هماهنگى تركيب بنا نشأت مىگيرد .
«رودخان» نام قلعه‌اي است متعلق به دوره سلجوقيه كه برفراز ارتفاعات جنگلي شهرستان فومن در روستاي رودخان ساخته شده و 6/2 هكتار مساحت و 65 برج و بارو و ديواري به طول 1500 متر دارد. رطوبت بيش از حد هوا باعث رويش گياه در لابه‌لاي ديوارهاي قلعه و پوسيدگي آنها شده، اما با اين حال در مقايسه با قلعه‌هاي ديگر، رودخان سالم مانده است.
طبق نوشته هاي تاريخي در سال 246 قمري يكي از ملوك ديلم بر كوهي در دره الموت دژي بنا كرد كه همان دژ حسن صباح بوده است.
در دره الموت نزديك به 20 دژ-شهرك در بلندي هاي تحسين برانگيز و شكوهمندي با پرتگاه هاي سهمگين و هولناك به جامانده از دوران فرمانروايي اسماعيليه در منطقه يادگار ماندگاري از اين دوران است. مركز اصلي و مهمترين دژ دره الموت ، دژه حسن صباح است ، كه بر روي صخره بلندي بنا شده كه ارتفاع آن از سطح زمين هاي پيرامون 220 متر و مساحت آن 10000 متر مربع است.
همدان را به گنجنامه مي شناسند و گنجنامه را به آبشار و كتيبه هاي تاريخي اش.مهمترين آبشار استان همدان آبشار گنجنامه است كه در نزديكي شهر همدان و در تفرجگاه گنجنامه قرار دارد. كتيبه هاي معروفي از دوره هخامنشي در نزديكي اين آبشار به جاي مانده.كتيبه ها يي كه يادگاري از دوران داريوش و خشايار شاه هخامنشي به زبانهاي پارسي باستان ايلامي و بابلي و در مسير راه شاهي آن روزگار نگاشته شده اند تا كاروانيان هنگام استراحت آن را بخوانند و پي به عظمت شاه و اصل و نصب وي ببرند. اكنون ديگر كتيبه ها در مسير راه شاهي قرار ندارند دست روزگار آنها را در دل كوه سنگي و در مسير آبشار گنجنامه و الوند قرار داده است. هر رهگذر و مسافري كه به همدان مي رود حتما به ديدارگنجنامه خواهد رفت و اين دو كتيبه را از نزديك خواهد ديد.
در فاصله 34 كيلومتري جنوب شهر ايلام در مسير جاده ايلام به مهران محلي به نام تخت خان از غلامرضا خان آخرين والي فيلي پشتكوه به جاي مانده است او براي حفظ نام خود و خاندانش دستور داد تاريخ خاندانش همراه با شرح اقدامات آنها بر روي تخته سنگي به ارتفاع 250 سانتي متر از سطح زمين به خط كوفي حك شود .