Old Anatolian Turkish

Aruz vezni Türk edebiyatının uzunca bir dönemine damgasını vurmuş önemli bir ahenk unsurudur. Bu
veznin günümüzde daha iyi anlaşılabilmesi ve hatta yeni metinlere uygulanabilmesi amacıyla
hazırlanan elinizdeki kitap, aruz fobisi olanlara ilaç gibi gelecek, aruzla yazılmış şiirlerdeki ahengin
daha görülebilmesini sağlayacaktır. Gereksiz ve işlevsiz bilgilerden arındırılarak sunulan
alıştırmalarda, kişinin aruz veznini kendi kendine geliştirmesi sağlanmış, herkesin aruz vezni ahengine
aşina olması amaçlanmıştır. Verilen bilgiler ve örnekler takip edilerek alıştırmalar yapıldığında, hangi
seviyeden olursa olsun şiirdeki müzikal ahengin peşinde koşanlar umduklarını bulacaklar ve -kim bilir
belki de- aruzla şiir yazma çabası içine gireceklerdir.

Özet Bu yazıda Eski Anadolu Türkçesiyle 14. yy'ın sonu-15. yy'ın başlarında yazıldığı düşünülen, Üveys bin Hoca Osman bin Emir İlyas bin Evliya'ya ait olan bir Amme Cüzü Tefsiri üzerinde durulmuştur. Eserin nüshaları, üslûbu ve imlâ özelliklerinin ele alındığı yazıya metnin nüshalarından örnek parçalar ve bir kısmının transkripsiyonu da eklenmiştir. Abstract In this essay, we study a Tafsir of Amme Cuzu written in Old Anatolian Turkish by Uveys bin Hoca Osman bin Emir Ilyas bin Evliya in ca. the end of 14th century and the beginning of 15th century. This article include not only the copies, wording, style and spelling of the text but also some pieces from the orijinal copies of the text and a piece of transciption.

Öz: Sosyal Bilimler Dergisi'nde çıkan bir yazımızda zamir n'si üzerinde durarak yeni bir ileri sürmede bulunmuştuk. Bu yazı, Dil Araştırmaları dergisinde bir makale ile eleştirilmiştir. Bu eleştiride gözden kaçtığını veya anlaşılmadığını düşündüğümüz noktalar bu yazıda yeniden ele alınmıştır. Bu arada eleştiri sahibinin yazıtlardaki imla üzerinden yeni çıkarımları olmuştur. Burada aksadığını düşündüğümüz yönler de gösterilmiştir. Beş maddelik zamir n'sinin kökeni konusundaki görüşün tekrarı ile yazı bitirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Zamir n'si, Genel Türkçe, nazal ünlü, belirtme durum eki.
Abstract: An article of us which was published in The Journal of Social Sciences was about the pronominal n. There, we mentioned a new theory. This article was criticised in an article which was published in Dil Araştırmaları. The points in this article which were misunderstood or gone unnoticed are embraced again in this article. The article author also got some arguments which depends on the orthography of Orkhon Inscriptions. The mistakes and logic errors are shown in this article. At the end of the article, the origin of the pronominal n is dealed once more time. Keywords: the pronominal n, General Turkish, nasal vowel, the accusative suffix. Giriş Bu yazı, Özdemir 2015'te Türklerde mekân algısı üzerine kurduğumuz teoriyi desteklemek üzere yeni verileri ortaya koymak için kaleme alınacaktı ki Sultanzade'nin şahsım hakkında bir dizi hakarete varan ithamlarının da bulunduğu çalışması çıktı (Sultanzade 2016). Yazarın bu düşüncelerini çürütmeden yeni delilleri sunmak çok akıllıca olmayacak. Üzülerek ifade etmeliyiz ki yazar yazılarımızda bulduğu birtakım hatalardan dolayı esasa ilişkin meseleleri bilerek veya bilmeyerek atlamıştır.

Altayistik tasnifler doğrultusunda Türk dilinin tarihî dönemlerini ele alır. Konular işlenirken, dönemin tarihi ve coğrafyası hakkında genel ve temel bilgiler sunulduktan sonra, o dönemde teşekkül etmiş lehçenin temel eserleri tanıtılır ve söz konusu eserler üzerinde yapılan çalışmaların bibliyografik künyeleri verilir. Bilgilerin somutlaştırılması amacıyla esere harita, tablo ve resimler ilave edilmiştir. "Türk dili kadar tarihî derinliği ve coğrafî yaygınlığı olan pek az dil vardır. Bu yüzden Türk dilinin tarihini yazmak, iğne ile kuyu kazmaya benzer. Dilimizin esaslı tarihini ve gramerini yazmak için öncelikle, yazı dili hâline gelmiş lehçelerin temel kaynaklarını tespit etmek ve bunlar üzerinde yapılan çalışmaları bir araya getirmek gerekir. Bu kaynaklar bilgisi, yapılacak karşılaştırmalı lehçe çalışmalarına temel teşkil edecektir. Ancak o zaman, Türkçenin çerçevesini oluşturduğu bir "işte ve "fikirde birlik meydana gelebilecektir.

Mustafa Darir from Erzurum is one of the great authors of Historical Oghuz Turkish and his reputation reached from Anatolia to Memluk geography at the fourteenth century. His language is old Anatolian Turkish known as language of the period of classical rank of a ruler. However, there is the effect of Azerbaijani and Memluk Turkish at his pronunciation. Also, in respect to his written works, in which Memluk-Kipchak Turkish is resembled Oghuz Turkish, Darir is the one of the first
scholars of our literature. His works as called” Yüz Hadis Yüz Hikâye” is his last book written at his old age. This book had been read for centuries at the Ottoman geography and become a perfect source for the books written after it. Until now, twelve copy of this book were known. In this study, we discovered new copies of this book available either in Turkey or in foreign countries and the number of the copies reached twenty.

Eski Türkçeden Eski Oğuz Türkçesine (XIII. yüzyıl) olan saklantılar (arkaizm) ses, ek ve sözcük düzeyindeki alıntılarla ilgili teorik bir makalede. Makalede, öncelikle "arkaizm" ve "eskicil"lik terimleri tartışılmış ve bunların, bu dil olgusunu karşılamadığı, onun yerine "saklantı" teriminin kullanılması gerektiği ortaya konulmuştur. Saklantı olarak belirlenen yapıların tespit edilme ölçütleri irdelenmiştir.

Özet: Eski Oğuz Türkçesinden itibaren gelecek zaman fonksiyonunda kullanılan {-(y)IsAr} eki hakkında günümüze kadar birtakım çalışmalar yapılmıştır. Bunlar ekin iki heceli olmasından hareketle kaleme alınmış olup genellikle ekin oluşumu hakkındadır. Vecihe Kılıçoğlu, Talat Tekin, A. Bodrogligeti, B. Flemming ve Sinan Uyğur bu konuda müstakil çalışma yapanlardır. Bu çalışmada {-(y)IsAr} eki hakkında önceden ileri sürülmüş fikirlerin değerlendirilmesi yapılarak, {-(y)IsAr}’ın oluşumuna yönelik kendi görüşümüz ileri sürülecektir. Bize göre ek, isimfiil (mastar) eki -(I)g ile sa– (“istemek”) fiilinin geniş zaman eki {-r} almış biçiminin kalıplaşmasından oluşmuştur.

Anahtar Kelimeler: Eski Oğuz Türkçesi, -(y)IsAr, gelecek zaman, etimoloji, “istemek” anlamlı fiiller

Değerlendirme ve Sonuç'tan..
Yûnus Emre’nin bir şiirinde geçen bana seni gerek seni yapısı birçok
araştırmacı tarafından ele alınmış, farklı bakış açılarıyla değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerde daha çok seni kelimesi üzerinde durulmuş,
kelimedeki “i”; yükleme hali, belirlenim işlevi veya kuvvetlendirme eki
olarak tanımlanmıştır.
Her şeyden önce bu yapıdaki “i”, ek görünümünde edattır. Özneden
sonra gelmesi, bütün cümleye hatta şiire ait olması, bilhassa ok edatıyla
yer değiştirebilmesi, birçok işlevi daha çok da kuvvetlendirmeyi üzerinde
taşıyabilmesi, vurgusuz olması ve kullanılmadığında cümlede herhangi bir anlam veya yapı bozukluğuna sebep olmaması bu yargının dayanak noktalarıdır.
Eski Türkçe döneminde gelişimini tamamlamış olma ihtimali yüksek
bulunan I ek edatı, Yûnus’tan önce de kullanılmıştır. Söz konusu görev
ögesiyle Kutadgu Bilig’de çok sık karşılaşılmaktadır. Ayrıca manzumenin
Ahmet Yesevî’ye ait minge sin ok kirek sin redifli şiirden ilham alınarak
söylendiği bilinmektedir. Bu durumda, Yûnus Emre’nin Yesevî tefekkü-
ründen ve Karahanlı Türkçesinden beslendiğini söylemek yanlış olmayacaktır.

Yûnus’un bu söyleyiş özelliği, Dîvân’ında çok belirgin bir şekilde ortaya
çıkmıştır. Ancak çağdaşı Ahmed Fakîh’in de benzer bir ifadeyi (seni gerek) kullandığı dikkati çekmektedir. Aynı yapıya, sonraki dönemlerde de Anadolu’daki bazı şairler tarafından az çok farklılıklarla yer verilmiştir.
Bana seni gerek seni yapısını oluşturan her kelime özenle seçilmiştir.
Özellikle iki kelime, tasavvuf düşüncesinde dolayısıyla Yûnus’un üslubunda önemli bir yere sahip olan “ben” ve “sen” zamirleri, Dîvân’da yüksek bir geçiş sıklığına sahiptir. Meramı anlatma noktasında söz konusu kelimelerin bütün imkânları kullanılmış, cümleye “Benim için yalnız, sadece, mutlaka sen gereklisin sen” anlamı verilmiştir.
Şiirde, bu ek edata kuvvetli istek, sınırlandırma ve seslenme işlevleri
yüklenmiştir. Tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde görülen, günümüz Türkiye Türkçesi ve Anadolu ağızlarında da örnekleri bulunan “I” ek edatının Erzurum ağzında daha çok dua ve beddualarda geçtiği tespit edilmiştir. Bu bakımdan söz konusu yapı ile gündeme taşınan “I” ek edatının Türkçenin tarihî dönemleri ve günümüzdeki kullanımları arasında bir sürekliliği ifade ettiği söylenebilir.

Article is about a newly found copy of Kitab-ı Güzide, a famous Turkish classic at the field of literature. The question of Olga-Bolga is an important part of the topic. The author gives a general picture of the question which occurred at the 12th, 13th and 14th centuries in the Central Asian Turkish Lands, and presents a copy of the original text of Kitab-ı Güzide.

This collection of thirteen essays addresses the intellectual, religious and literary culture of medieval Anatolia and the early Ottoman realm of the fourteenth and fifteenth centuries, focusing on texts written in Arabic, Persian and Old Anatolian Turkish as case studies. The introductory chapter surveys the beylik (Turkish principalities) period and the emergence of Anatolian Turkish as a vernacular literary language in the fourteenth century. The subsequent chapters present a wide range of topics, ranging from proto-Bektashi poetry and the Vefa'iyye to the emergence of the Ottoman scholarly system. These scholarly essays aim not only to move beyond Köprülü’s nationalist paradigm of Anatolian cultural life with new approaches, but also to provide background for further research and point to new avenues of inquiry in this relatively neglected field of study.
The volume may be purchased through the Ergon Publisher's website: http://www.ergon-verlag.de/en/orientalistik/istanbuler-texte-und-studien/band-34.php

Bu çalışma 17. yüzyıl Osmanlı hekimlerinden Hekîm-i Dendânî Mehmed bin Ahmed'in Terceme-i Muhtasar-ı Müfîd fî ‘İlmi't-Tıbb adlı Osmanlı Türkçesi tıp eseri üzerinedir. Bu eser, 13. yüzyıl Arap hekimi İbnü's-Süveydî'nin Doğulu ve Batılı dört yüz kadar bilim insanından alıntılar yaparak oluşturduğu Et-Tezkire adlı kitabın bir muhtasarından tercüme edilerek oluşturulmuştur. Çalışma; İnceleme, Metin, Dizin ve Tıpkıbasım olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. İnceleme bölümünde çalışmanın amacı ve yöntemi açıklandıktan sonra eser üzerine yapılan araştırmalarda elde edilen bulgulara yer verilmiş ve metnin yazım özellikleri ile ses bilgisi üzerinde durulmuştur. Metin bölümünde eserin 4b-28b varakları çeviri yazıya aktarılmıştır. Dizin bölümünde çeviri yazıya aktarılan metnin genel dizini oluşturularak sözcükler kullanıldıkları bağlama göre anlamlandırılmıştır. Tıpkıbasım bölümünde ise eserin orijinal metninin kopyasına yer verilmiştir.

This study is on the Ottoman Turkish medical work of Terceme-i Muhtasar-ı Müfîd fî ‘İlmi't-Tıbb, which is written by the 17th century Ottoman physician Hekîm-i Dendânî Mehmed bin Ahmed. This work is the translation of a shortened version of the 13th century Arabic physician As-Suwaydi's book At-Tadhkira, which is composed citing from about four hundred eastern and western scientists. The study is consisted of four parts: Analysis, Text, Index and Facsimile. In the first part, after the work's aim and method have been explained the findings from the researches on the book have been given. Then spelling features and phonetics of the text have been told. In the second part, the text in the 4b-28b leaves of the work have been transcribed into Latin alphabet. In the third part, the transcribed text's index has been made and the words explained referring to contexts they have been used in. In the forth part, the work's original text has been added.

ÖZET British Library'nin (İngiltere Milli Kütüphanesi) kuruluş tarihi 1750'li yıllara dayanmaktadır. Daha önce British Museum bünyesinde hizmet veren kütüphane yasal bir düzenleme ile British Museum'dan ayrılarak British Library adı altında müstakil bir yapıya kavuşturulmuştur. 1998 yılında Kraliçe tarafından resmi törenle açılan British Library 150 milyondan fazla belgeyi bünyesinde barındırmaktadır. British Library ihtiva ettiği kitap ve diğer içerikler bakımından dünyanın en büyük ikinci kütüphanesi olarak kabul edilmektedir. British Library binası Londra merkezde ulusal ve uluslararası tren seferlerinin buluşma noktası olarak kabul edilen St Pancras-Kings Cross istasyonunun hemen bitişiğinde yer almaktadır. British Library'deki Türkçe yazma eserler için hazırlanmış ve günümüz itibari ile kütüphanedeki tüm Türkçe yazma eserleri ihtiva eden bir katalog bulunmamaktadır. 1888 ve 1958 yıllarında hazırlanan Türkçe yazma eserler kataloğu ve broşürü günümüz araştırmacıları için yeterli değildir. British Library'deki Türkçe yazma eserler çok çeşitlidir. Temel ve başlangıç olarak Doğu Türkçesini temsil eden Göktürkçe, Eski Uygur Türkçesi, Karahanlı-Harezm-Kıpçak sahası, Çağatay Türkçesinden Batı-Oğuz Türkçesini temsil eden Azerbaycan Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, Türkiye Türkçesi ile yazılmış çok sayıda yazma esere ulaşmak mümkündür. Bunların dışında British Library hemen hemen bütün Türk lehçelerinde (Başkurt, Özbek, Tatar, Kazak, Kırgız, Çuvaş vb) eser barındırmaktadır. Bu çalışmada British Library'deki Türkçe yazma eserlere genel hatları ile değinilmiştir. Kütüphanenin tarihçesi sunularak mevcut Türkçe yazma eserlerin seyri ve macerasını takip amaçlanmıştır. Türkçe yazma eserler ait oldukları döneme göre kabaca tasnif edilmiş; ilgili döneme ait bazı yazma eserlerden örnekler sunulmuştur. Türkçe yazma eserler üzerine yapılan katalog ve broşür çalışmalarına, kütüphanedeki Türkçe yazma eserlerin nereden nasıl temin edildiğine dair notlara ayrıca * British Library ve kütüphanedeki Türkçe yazma eserler hakkında verilen bilgilerin bir kısmı 2014-2017 yılları arasında British Library ve Birleşik Krallık'ta yürütülen akademik araştırma ve incelemelere dayanmaktadır.

Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından Osmanlının kuruluş dönemini kapsayan, XIII-XV. yüzyıllar arası Beylikler Döneminde Oğuzların dili artık bir yazı dili olmaya başlamış, çok sayıda telif ve tercüme eserler verilmeye başlanmıştır. Beylikler döneminde genel olarak dinî, tasavvufî ve ahlâkî eserlerin tercümesi yapılırken hem manzum hem de mensur eserler verilmiştir. Bu eserler arasında geçmeyen ve bugüne kadar kayda geçmemiş bir mesnevi de Seyfü’l-Mülûk ile Bediü’l-Cemâl hikâyesidir. Türk Dil Kurumu Kütüphanesi’nde bulunan Yazma 596 numarada kayıtlı yazmanın ilk kısmında yer alan mesnevi, Seyfü’l-Mülûk ile Bedi‘ü’l- Cemâl hikâyesidir. H. 874/ M. 1470 tarihinde istinsah edilmiş olan bu hikâyenin ilk telif tarihi ise mesnevinin sonunda H. 843/ M. 1439 olarak verilmiştir. Yazma, gerek konusu itibariyle gerekse hem telif hem istinsah tarihi 15. yüzyıl olması itibariyle eşsiz bir eserdir. Bu makale, 1001 Gece Masalları arasında yer alan hikâyelerden birinden ibaret olan mesneviyi konu alan yazmanın tanımından ibarettir.
From the downfall of the Seljuk Empire to the forming of the Ottoman Empire, XIIIXV centuries was the time Oguz Language was recognized as a written language, translated and referenced in foreign literature. In this period, many sufi, religious and moral works were translated, as well as new poetry and prose works. Seyfü’l-Mülûk and Bediü’l-Cemâl story was one of those mathnawis, although it was not recorded among other works. The Seyfü’l-Mülûk and Bedi‘ü’l- Cemâl story is a masnavi located under the label Manuscript 596 in Turkish Language Association (TDK) Library. It was originally written in 1439 (843 Islamic calendar), but its first copy was made in 1470 (854 Islamic calendar). The manuscript, considering it was written and copied in the 15th century, is a unique piece. This article is an introductory on this manuscript, which is one of the stories from The One Thousand and One Nights.

Bu araştırmada Batı Türkçesinin temelini oluşturan Eski Anadolu Türkçesine ait metinlerde hâl ve iyelik ekleriyle birleşen çekim edatları yapı ve anlam bakımından  incelenerek tasnif edilmiştir. Eski Anadolu Türkçesinin her döneminden önemli eserler örneklem olarak alınmış, bu kapsamda 1079 sayfa mensur, 1060 sayfa (yaklaşık 14500 beyit) manzum eser fişleme yöntemiyle taranmıştır. İncelenen eserler şunlardır: Selçuklu Dönemi’nden Behcetü’l-Hadâik fî Mev’izati’l-Halâik; Anadolu Beylikleri Dönemi’nden Süheyl ü Nevbahar, Marzubân-nâme Tercümesi, Kâbus-nâme Tercümesi, Dede Korkut Hikâyeleri; Osmanlılar Dönemi’nden Har-nâme, Cemşîd ü Hurşîd, Ahmed-i Dâî Divanı, Dede Korkut Hikâyeleri-Soylamalar ve 13. Boy. Bu araştırma sonucunda hâl ve iyelik ekli isim unsuruyla birleşen 46 çekim edatı tespit edilmiş, bulunan örnekler her edat için ayrı başlık hâlinde, birleştikleri eke ve anlamlarına göre alt başlıklara ayrılmıştır. Ayrıca edatların cümle içinde hangi işlevi üstlendiği yay ayraç içinde belirtilmiştir. Örnekler maddeler halinde sıralanmış ve her örneğin sonunda yay ayraç içinde eserlerdeki yerleri kısaltılarak verilmiştir. Örneklerin imlâsı değiştirilmemiştir.
Bu çalışma giriş, inceleme ve sonuç olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde edatlarla ilgili genel bilgilendirmenin yanı sıra dil bilginlerinin bu konu hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. İnceleme bölümünde metinlerdeki örnekler yapı ve anlam bakımından sınıflandırmaya tâbi tutulmak suretiyle alfabetik olarak sıralanmış ve her başlık altında o edatın etimolojisi ve kullanımıyla ilgili bilgilendirmeler yapılmıştır. Sonuç bölümünde ise elde edilen örneklerden yola çıkılarak veriler analiz edilmiş, grafik ve tablolardan yararlanılarak bazı tespitler yapılmıştır.
Araştırma sonucunda 3005 örnek bulunmuştur. Bunlardan bazılarında birden fazla çekim edatı örneği bulunmaktadır. Bu durumda olan örnekler dipnotta ayrıca belirtilmiştir. Bulunan örneklerde öncül bir hâl ekiyle isim unsuruna bağlanan veya iyelik ekli isim unsuruyla birleşerek anlam kazanan edat grubunun cümle içindeki işlevleri incelenmiştir. Bu örneklerin %82’sinde zarf, %10’unda sıfat ve %8’inde isim işlevinde kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca bulunan 46 edattan 34’ü tek bir tür ekle (örneğin degin edatı sadece yönelme hâli ekiyle) isim unsuruna bağlanabilirken 12’si, birden fazla ekle (örneğin içün edatı hem ayrılma hem ilgi hâli hem de iyelik ekiyle) isim unsuruna bağlanabilmektedir. Bu edatlar isimlere bağlanırken %43 ayrılma hâli ekini, %20 yönelme hâli ekini ve %15 oranında ilgi hâli ekini tercih etmişlerdir. Ayrıca bulunan edatların %22’si iyelik ekli isim unsuruna bağlanarak grup oluşturmaktadır. En çok ile, içün, bile/ birle ve gibi/ kibi edatları kullanılmıştır. Bu edatlar, bulunan örneklerin %60’ını oluşturmaktadır.

Ek-sözcük birleşmelerinde, isim çekim ve fiilimsi eklerinin kendi aslî görevleri
dışında sözcük ile yeni bir anlam oluşturacak tarzda birleşip kaynaşmasına kalıplaşma
denir. İsim çekim ekleri ve fiilimsiler aslî görevleri olmasa da kalıplaşarak yeni kelime
türetebilir. Fiilimsiler içinde yer alan zarf-fiiller, kalıplaşma yoluyla yeni kelime türetmeye
sıfat-fiil ve isim-fiil kadar elverişli değildir. Ama zaman zaman kalıplaşarak yeni
anlam ve işlevde zarflar oluştururlar. Bu çalışmada, 14. yüzyıldan itibaren Eski Anadolu
Türkçesinde görülmeye başlayan, 15. yüzyıldan itibaren de oldukça işlekleşen {–
(y)ArAk} zarf-fiil eki ve bu ekten doğup zaman içinde kalıplaşan ‚giderek‛ kelimesinin
tarihî süreçteki gelişimi ele alınmıştır. Çalışmanın amacı ‚giderek‛ zarf-fiilinin
görülmeye başladığı ilk metinlerden bugüne kadarki süre içinde ‚git-‛ fiilinin gerçek anlamını
yitirip {-(y)ArAk} zarf-fiil eki ile kalıplaşma sürecine ne zaman girdiği ve hangi
yapılarla birlikte kullanıldığını tespit etmektir. Bu amaçla Eski Anadolu Türkçesi, Klasik
Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesi dönemi eserleri taranarak ‚giderek‛ zarf-fiilinin
işlevleri ve cümledeki yerleri belirlenmiş, hangi işlevin hangi dönemde ortaya çıktığı
tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmanın sonucunda ‚giderek‛ kelimesinin 14. yüzyıldan
itibaren hem kendi anlamında hem de kalıplaşmış anlamlarıyla kullanıldığı görülmüştür.
Eski Anadolu Türkçesi ve Klasik Osmanlı Türkçesinde ‚sonunda, nihayetinde‛
işleviyle kalıplaşırken, günümüzde ‚artarak devam eden süreklilik‛ işleviyle
kalıplaşmıştır. Eski Anadolu ve Klasik Osmanlı Türkçesindeki kalıplaşmaları
günümüzde az da olsa kullanılmaktadır. Günümüz Türkiye Türkçesinde ‚giderek‛
zarfının en sık kullanılan işlevi ‚artarak devam eden süreklilik‛ işlevidir

This study on "Cinânü'l-Cenân", one of the works of Old Anatolian Turkish, consists of the chapters "Introduction", "Research", "Text", and "Index". In the chapter "Introduction" was focused on the author, subject matter, language, date of being written, and copies of "Cinânü'l-Cenân". In the chapter "Research", linguistic features of the work were determined. This chapter is composed of four subcategories entitled as ortographic features, phonetics, morphology, syntax. In the chapter "Text", critisized texts of three selected copies of "Cinânü'l-Cenân" were included. In the writing of the text-translation, the transcription alphabet, widely used in Turkey, was used. "Index" chapter is made up of four parts. In the first part, all the words used in the text, some word groups, inflectional affixes were listed alphabetically, and a semantics-based grammatical index of "Cinânü'l-Cenân" was formed in this way. The second part is The Index of the Names of Characters, Works, and Places. The Index of Inflectional Affixes is in the third part where the locations of the inflectional affixes used in the text were indicated. The Index of Frequency, which indicates the frequency of the words in the text, is in the fourth part. At the end of the study, there is a bibliography comprising the sources utilized.

Kadı Burhaneddin, Azerbaycan Türkçesinin başlangıç dönemi edebiyatçılarından ve Azerbaycan Türkçesinin kurucularından sayılmak âdet olmuştur. Gerçekten Kadı Burhanettin'in dili, Azerbaycan Türkçesi özellikleri gösterir mi? Coğrafi olarak Azerbaycan dil çevresinde yetişmemiş ve yaşamamış biri nasıl olur da bu dilin temsilcisi olabilir. Buna elbette ancak Divan'ın dilini tahlil ederek karar verebiliriz.

Türkiye Türkçesinin en önemli metinlerinden biri şüphesiz Yunus Emre’nin Dîvân’ı ve Risâletü’n-nushiyye isimli eserleridir. Türkçenin bir edebî dil olarak gelişmeye başladığı bir dönemde kurucu metinler olarak ortaya çıkan bu eserlerin filolojik neşirlerinin ve bunlara dayalı dil çalışmalarının yapılamamış olması Türkiye’deki Türkoloji çalışmalarının önemli eksiklerindendir. Eksikliğin sebeplerinden biri bu eserlerin kendi dönemlerine veya nispeten yakın bir döneme ait nüshalarının bulunmayışı, sonraki dönemlere ait olan metinlerin ise birçok filolojik problem taşıması; bir diğeri de yapılan çalışmaların filolojik kriterlere dayalı olarak yapılmamış olmasıdır. Cumhuriyet dönemi kimlik kurma çalışmalarının verimli bir kaynağı olarak Yunus Emre yeniden keşfedilince ‘yağmalanan bir kovan’ gibi Dîvân ve Ri-saletü’n-nushiyye vulgarize edilerek yayımlanmış; Yunus Emre’nin gerçek kimliği, hatta mezarı gibi, eseri de anonimleşmiştir. Bugün ne yazık ki, Yunus Emre’nin eserlerinin gerek dilbilgisi, gerekse söz varlığı yönünden dil tarihi incelemelerinde kullanılması zorlaşmıştır.
Bu çalışmada Nurettin Albayrak'ın hazırladığı Gönül Çalab’ın Tahtı: Açıklamalı Yunus Emre Sözlüğü (Dergâh Yayınları, İstanbul 2014, 992 s.) isimli sözlük değerlendirilecektir. Bu sözlükte hem yöntem hem de bilgi yönünden ciddi eksikler ve yanlışlar bulunmaktadır.

Özet: Doktora tezi olarak çalıştığımız Şeyhî'nin Husrev ü Şîrîn mesnevisi üzerinde daha çok dil yönünden bir inceleme yapmaktayız. İnceleme sırasında Husrev ü Şîrîn mesnevisinin Türk edebiyatı için çok önemli bir eser olmasına karşın toplum tarafından diğer aşk mesnevileri kadar bilinmediği tespit edilmiştir. Bunun başlıca sebebi ana karakter Husrev'in hikâye boyunca belirgin bir şekilde dikkati çeken hâl ve hareketleri, sözleri, ve yanlış kararlarıdır. Yazıda, Husrev ü Şîrîn mesnevisinin halk tarafından bilinirliği, bu açıdan diğer aşk hikâyeleriyle karşılaştırması, Anadolu toplumunun değerlerine ne kadar uyduğu ve bu değerlerin ne kadar dışında kaldığı ve bu bağlamda Husrev'in karakter yapısının halkın hikayeyi sahiplenmesi ya da sahiplenmemesi üzerinde ne kadar etkili olduğu metinden örnekler verilerek açıklanmaya çalışılacaktır. Abstract: We study Husrev u Shirin as a doctorate thesis mostly in terms of the characteristics of its language. During our study, we have * Bu yazı 18-19 Aralık 2014'te gerçekleştirilen I. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Lisansüstü Öğrenci Sempozyumu'nda sunulan " Husrev ü Şirin Hikâyesi'nin Toplumsal Değerler Açisindan Yorumu Ve Husrev Karakteri " başlıklı bildirinin yeniden gözden geçirilmiş şeklidir.

The aim of this paper is to give the etymologies related to kaġan, which
has occured several times as the qualifier / adjective of the word ‘aslan’ in
some historical Turkic languages and dialects, including Kipchak Turkish,
Old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish. Kaġan means angry, roaring,
growly (lion) (TS IV: 2161-2162, YTS 122a, Gökyay, 2006: 328a). Although
the word is generally used for lion, it was also used figuratively in historical
texts with the meaning brave men and women. The suggested etymology for the kaġan word in this study is as follows: kakıgan > kahıgan > kaØıgan
> kagan. The word kaġan should be a contraction of the kakıġan “angry,
furious” derived from kakı- “to be angry (with someone Abl.), to be enraged, to be hurt, to abuse, to reprimand”. Besides the kaġan aslan, kakıgan aslan attested in the Tarama Dictionary make more possible this etymology. In a period when standardization is not available, it is normal different variants and secondary forms of words. Kaġan, a secondary form of the word kakıgan “angry, furious”, is an example of this. In other words, kaġan is a contraction of kahıgan / kakıgan