Coeden
Planhigyn mawr lluosflwydd prennaidd yw coeden. Er nad oes diffiniad caeth yn nhermau maint, mae'r term yn cyfeirio fel arfer at blanhigion sydd o leiaf 6 medr (20 tr.) o uchder pan yn aeddfed. Yn bwysicach, mae fel arfer gan goeden ganghennau eilaidd â gynhelir gan un prif cyff neu foncyff. O'u cymharu â phlanhigion eraill, mae gan goed fywydau hir. Mae rhai rhywogaethau o goed yn tyfu hyd at 100 medr o uchder, tra bod eraill yn gallu goroesi am filoedd o flynyddoedd.
Mae coed yn elfen bwysig o bob math o dirwedd naturiol. Wrth blannu coed, mae dyn yn gallu llunio'i dirwedd, ac yn amaethyddol fe all gynhyrchu cnydau'r berllan, afalau er enghraifft. Mae rôl bwysig gan goed mewn llawer o chwedlau'r byd.
Conwydd[golygu | golygu cod]
- Cas gan fwnci (Araucania araucana)
- Cedrwydden (Cedrus)
- Cochwydden (Sequoioideae)
- Cypreswydden (Cupressaceae)
- Ffynidwydden (Abies)
- Llarwydden (Larix)
- Merywen (Juniperus)
- Pinwydden (Pinus)
- Sbriwsen, Pyrwydden (Picea)
- Welingtonia (Sequoiadendron giganteum)
- Ywen (Taxus)
Coed llydanddail[golygu | golygu cod]
- Afal (Malus)
- Bedwen (Betula)
- Bocs (Buxus)
- Castanwydden bêr (Castanea sativa)
- Ceiriosen (Prunus)
- Celynnen (Ilex)
- Cerddinen (Sorbus)
- Cneuen gyll (Corylus)
- Coeden cnau Ffrengig (Juglans regia)
- Criafolen (Sorbus aucuparia)
- Derwen (Quercus)
- Draenen ddu (Prunus spinosa)
- Draenen wen, Ysbyddaden (Crataegus)
- Ffawydden (Fagus)
- Gellygen (Pyrus)
- Gwernen (Alnus)
- Helygen (Salix)
- Llwyfen (Ulmus)
- Masarnen (Acer)
- Oestrwydden (Carpinus)
- Onnen (Fraxinus)
- Palmwydden
- Pisgwydden, Palalwyfen (Tilia)
- Planwydden (Platanus)
- Poplysen, Coed tafod merched (Populus)
- Ysgawen (Sambucus)
