(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

روانشناسی اجتماعی

لولیتای ناباکوف: یک کودکی از دست رفته

لادن رهبری
 La inspiración según Nabokov, un viento boreal.jpg

تصویر: ناباکوف
لولیتا یک کودک در بدو ورود به نوجوانی و بلوغ است که در آستانه ی شناخت جنسیت خود قرار گرفته است و از این رو ناآرامی خاص دوره ی سنی خود را دارد. او در زمان اولین ملاقات با هومبرت به بلوغ جسمی نرسیده است و کودکی است که در دنیای کودکانه ی خود در باغچه ی خانه (که برای هومبرت هم چون باغ عدن جلوه می کند) به بازی مشغول است.

جایگاه ارزش ها در مکتب کنش متقابل نمادین

محمد حسن شربتیان
burst-of-red-holi-india.jpg

تصویر: جشن رنگ ها در هالی هند
چکیده:   ارزش ها در این مکتب متمرکز بر معانی است که بین کنشگران به صورت نمادی در زندگی روزمره مبادله شده، در این مکتب ارزش ها به عنوان یک عنصر اساسی نظام اجتماعی در ساختار جامعه وابسته به الگوهای کنش متقابل روزمره اجتماعی  و فرایند جامعه پذیری است، که در خلال تعبیر، معناسازی و اعمال خلاقانه شکل می گیرد. ارزش ها در ارتباط با مفهوم خود زمانی حاصل شده که در جریان تجارب و کنش های

سینما و نگاه خیره"امر تصویری"

امین حامی‌خواه
ژاک لکان

تصویر: لاکان
هنگامی که بر پرده سینما خیره می‌نگریم احساس می‌کنیم که بر روند دگرگونی تصاویر (از جامپ‌کات گرفته تا پلان‌ـ‌ سکانس) تسلط داریم. اما مساله اینجاست که سینما به واسطه "امر تصویری" خود به ابژه‌ای مبدل می‌شود که خیره در چشمان‌مان می‌نگرد آن هم از موضع و جایگاهی که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. سینما در این زمینه شباهت هراس‌آوری با "مرحله آینه‌ای" ژاک لاکان دارد.

نگاهی به فیلمنامه پنهان اثر میشائیل هانکه: فرافکنی"خود" در "دیگری"!

رامتین شهبازی
نمایی از فیلم پنهان

تقابل خود (Self)و دیگری (Other)یکی از مضامین مورد علاقه میشائیل هانکه محسوب می‌شود که می‌توان آن را در فیلم‌های وی از مناظر مختلف مورد بازنگری قرار داد. نگاهی که در فیلم‌ها و فیلمنامه‌هایی هم‌چون بازی‌های خنده دار(1997و2007) و پنهان(2005) به اوج خود می‌رسد و در آثار دیگر هم‌چون روبان سفید(2009) و عشق(2012) شکلی کم‌رنگ‌تر به خود گرفته،اما هیچ‌گاه محو نمی‌شود.

چرا فروید از آمریکا منتفر بود؟

هاوارد ال. کی ترجمه ی نازنین اصغری
فروید

زیگموند فروید در سال 1909 به عنوان فردی مشتاق و تعیین کننده به آمریکا آمد، و پس از یک دیدار کوتاه نقد بسیار شدیدی از آنجا کرد. عده ای از محققان گمراه تا آنجا پیش رفتند که علت تغییر فکر به روانکاوی را مربوط به ذائقه کباب خوردن آمریکایی ها دانستند. در اینجا هواردکی وحشت فروید از واقعیت آمریکا که درباره نظریه ها خود فاش کرده را مطرح می کند.

مقالات قدیمی: فروید و هنر (بهمن 1350)

نویسنده: مارت روبر ترجمه ی جلال ستاری/ آماده سازی برای انتشار: ندا زندی
عکس: 

گفتیم که نوشته های فروید درباره ادبیات تا اندازه ای زاده همان نیازی است که وی به خودشناسی داشته است. نیازی که سرچشمه کتاب تعبیر خواب بود و موجب گشت که اساسی ترین بخش های آثار فروید به صورت یک اقرار سرپوشیده درآید.  آنچه در «گرادیوا»ی «ینسن» فروید را به خود می کشد، بی گمان رویای موضوع داستانست ونیز این امر که وی می توانست از رهگذر داستان به تجزیه و تحلیل عشق خویش به باستان شناسی و

مائوریتزیو مونتالبینی: انسان شناس غارنشین

لادن رهبری
montalbini.jpg

مائوریتزیو مونتالبینی (2009-1953) انسان ­شناس و جامعه­ شناس ایتالیایی در طول دوران تحقیقات خود در مجموع دو سال و هشت ماه را در انزوای مطلق در زیرزمین به سر برد. بالاترین رکورد او در زندگی مداوم در زیر زمین 366 روز  و یک رکورد جهانی است.
مونتالبینی تحقیقات خود درباره­ ی کرونوبیولوژی، وفاق بدن با محیط و واکنش های زیستی بدن به علایم محیطی و تاثیر تنهایی مطلق بر روان و

ویژه چهره ماه : نگاه یک انسان شناس به تاریخ

آلفرد کروبر ترجمه ی ملیحه درگاهی
kroeber_a_01.JPG

آلفرد کروبر ، انسان شناس امریکایی (1876-1960) متولد یازدهم ژوئن(21 خرداد)
شاید نوشتن در مورد تاریخ از قدیمی ترین حرفه های پژوهشی باشد. به علاوه این حرفه برای بیش از دو هزار سال و همراه با تغییر زبان، حتی از زمان هرودت و توسیداد و حتی دوران پیش تر و از زمان چینی ها،با اندک دگرگونی همچنان پابرجای باقی مانده است. بنابراین تاریخ چیزی بیشتر، یعنی هنر را شامل می شود: داستان وقایع خاص با نثری ادبی. بدین ترتیب این واقعیت که تاریخ دانان بزرگ به علاوه و اساسا نویسندگان بزرگی

وبژه چهره ماه: وراثت بدون جادو

آلفرد کروبر ترجمه ی امیر غریب عشقی
kroeber-sm.jpg

من کاملا با نظر دکتر گلدن وایزر (Golden Weiser)  مبنی بر اینکه مسئله وراثت   اصولا یک مفهوم زیست شناختی است  که در نهایت نیز با شواهد صرفا زیست شناسی قابل حل و توضیح خواهد بود، موافقم.اصولا هر نوع مسئله وراثتی البته نهایتا با روشهای بیولوژیکی مواجه  شده و دست و پنجه نرم خواهد کرد .نوشته من بر خلاف برخی از قضاوت های عجولانه و پیش داوری ها ، به مسئله

ویژه چهره ماه : هجده رسالت

آلفرد کروبر ترجمه ی سارا قاسمی
ishi_batwi_kroeber.jpg

امروزه، انسان شناسی دارای دو دسته موضوع مورد مطالعه است که تفاوت های بنیادی از لحاظ هدف و روش داشته و  در ارائه نیز با یکدیگر در تضاد هستند.یکی از این گروه ها شامل روان شناسی و زیست شناسی و دیگری شامل علوم اجتماعی و  تاریخی می شود.

زنِ طبیعی، مردِ فرهنگی در دیدگاه شری اورتنر

لادن رهبری
Ortner_3.jpg

اولین بار این ایده ی جهانشمول طبیعی انگاشته شدن زنان و فرهنگی انگاشته شدن مردان را شری اورتنر در ماه اکتبر سال 1972 به صورت سخنرانی در کلاس درسی اش با عنوان "زنان: اسطوره و واقعیت" در کالج سارا لائورنس ارائه داد. در نوامبر 1972 نیز شرح کوتاهی از آن در جلسات انجمن انسان شناسی در تورنتو ارائه شد. در این میان کارن بلو، رابرت پال، میشل روزالدو، دیوید اشنایدر و ترنس ترنر انتقادهایی از وی

گفتگو با ناصر فکوهی: تقویت ساختارهای عقلانی، درباره معضل شایعه پردازی و شایعه پراکنی

همشهری
220px-Honoré_Daumier_003.jpg

پیشرفت اجتماعی تنها از طریق ایجاد سازوکاری مناسب و روزآمد و کارساز رخ نمی‌دهد، اتفاقا گاه آسیب‌ها و معضل‌هایی در جامعه وجود دارند که همواره سد چنین سازوکارها و در نتیجه پیشرفت اجتماعی می‌شوند.از همین روست که پژوهشگران علوم اجتماعی نخست خیلی خوب به مطالعه جامعه مورد نظر خود پرداخته و با بازشناسی آسیب‌ها و امکانات و توانایی‌ها و ناتوانی‌های آن می‌کوشند برنامه و سازوکاری متناسب با آن طراحی

دورکیم فیلسوف (8):درباره لذت و درد

ترجمه ابوالفضل رجبی
Durkheim.jpg

پیشتر حساسیت را به عنوان قوه‌ای تعریف کردیم که از طریق آن به تجربه لذت و درد می‌رسیم. اما لذت و درد چیستند؟ نمی‌توانیم به این پرسش پاسخی کامل بدهیم، اما می‌توانیم خصوصیات ماهوی آنها را جستجو کنیم و به تعیین علتهایشان بپردازیم. این حالات هشیاری سه خصوصیت اصلی دارند:

معماری به مثابه امر واقعی!: خوانشی لاکانی از "رستوران هفت خوان"

محمد رسول موسی پور
Sans titre.jpg

تصویر: وان در روهه
ژاک لاکان فیلسوف و روانکاو فرانسوی تلاش می‌کند تا با استفاده از روش دیالکتیکی هگل و زبان‌شناسی فردیناند دو سوسور، آرای فروید را به نحوی بازنویسی کند که روانکاوی، در تحلیل تمام عرصه‌های حضور انسان مشارکت و همکاری داشته باشد. او به نحوی این‌کار را انجام می‌دهد و شکل می‌بخشد که به شکل شگرفی، مرزهای رشته‌ خود یعنی روانکاوی را پشت سر گذاشته و روانکاوی را با سیاست، فلسفه، ادبیات، علم، مذهب و

گفتگو با ناصر فکوهی: هراس در بستر آنومی اجتماعی

میترا فردوسی
images.jpg

زلزله، مثل هر پدیده یا بلای طبیعی دیگری با احتمال وقوع بالا و فاجعه آمیز، ممکن است دیر یا زود هر  شهری را طعمه خود کند. ممکن است 5 ریشتر باشد و وسط بیابان و خالی از سکنه سر باز کند یا اینکه 10 ریشتر باشد و سال ها در کمین کلان شهری پر جمعیت منتظر بماند و در دل شهروندانش هراس ایجاد کند. به هر روی سخن گفتن از اینگونه احتمالات تحمیلی به نوعی بی معنا جلوه می کند. نکته قابل تامل اما چگونگی

آشنایی زدایی از جهان امن در روایت فیلم شاهین مالت: اعتماد نداشته باش!

رامتین شهبازی
MalteseFalcon-2TN.jpg

رولان بارت در مقاله«مقدمه‌ای بر تحلیل ساختاری روایت» نگاشته‌است که روایت‌ها با همه اشکال بی‌پایان خود در همه زمان‌ها،در همه مکان‌ها و در همه جوامع وجود دارند. از منظر بارت، روایت با تاریخ نوع بشر آغاز می‌شود. این روایت‌ها بنابر انتخاب راوی دو وظیفه عمده را برعهده دارند. اول این‌که جهان را برای ما ملموس‌تر،آشنا‌تر و دست یافتنی‌تر کرده و یا در نگاه دوم بنابر آن‌چه نظریه‌پردازان روس هم‌چون اشکلوفسکی

بررسی تحلیلیِ نقشِ «تصویر» در تخیلِ اجتماعیِ ژیلبر دوران (رهیافتی از انسان شناسیِ تخیل به نقد اسطوره شناختی)

مریم پیردهقان
magrit11.jpg

چکیده: تخیل در سیر تاریخی خود واجد مفهومی انتزاعی از ادراکات بشر بود که با کشف ناخودآگاه در روانشناسی دگرگونی هایی در آن پدید آمد و سرآغازی جهت ورود این مفهوم به ساختار اجتماعی شد. بر این پایه، ژیلبر دوران با تکیه بر مقولات ماهوی و نقش های کهن الگویی، با هدف ساخت همزمان یک طبقه بندی از کهن الگوها و تصاویر، دست به توسعه ای ساختاری

جنگ بدون گلوله: خشونت و جنجال در مسابقات فوتبال ملی

بهروز اشرف سمنانی
تیم ملی ایران در برابر ایالات متحده آمریکا- جام جهانی فوتبال 98 فرانسه

زمانی که دیگو آرماندو مارادونا بازیکن تیم ملی آرژانتین در رقابتهای جام جهانی بدور از چشم داور با ضربه دست دروازه تیم ملی انگلیس را گشود مورد انتقادهای فراوانی واقع شد. اما در پاسخ به این انتقادها گفت که این دست، بیش از هر چیز دست خدا بود. آرژانتینیها از خوشحالی به خیابانها ریختند و جشن و شادی برگزار کردند. مارادونا انتقام آنها را گرفته بود.

پیوست: 

پیوند نظریه های جامعه شناختی کلاسیک و روان شناسی تحولی

لادن رهبری
0205597505.jpg

در این نوشتار آرای سه جامعه شناس برجسته ی کلاسیک اجمالا معرفی و سپس پیوند آن با رویکردهای جدید در روان شناسی تحولی معرفی می شود. تاثیر اندیشه های دورکیم، وبر و مارکس که به تعبیری موسسان رشته ی جامعه شناسی محسوب گشته اند فراتر از یک رشته است. در این نوشتار برخی یافته های اخیر روان شناسی تحولی که به نوعی تایید کننده و تکمیل کننده ی آرای سه اندیشمند یاد شده است معرفی شده است.

دیدگاه های مربوط به هویت اجتماعی

جواد سوري لكي
fans.jpg

موضوع وماهیت هویت[1]،یکی از مسائل چالش برانگیز و پر دامنه است که در دهه های اخیرمورد توجه بسیاری از روشنفکران،اندیشمندان و پ‍ژوهشگران قرار گرفته است و از انجایی که بیشتر این تاْمل ها ،فاقد وجه تجربه و عینی اند،معمولاْ بر پایه ی پیش فرضها،ذهنیات و گرایش های شخصی(نه الزامات به صورت نظریه ای)درباره ی هویت قضاوت میشود.(صدیق سروستانی و همکاران،1387: 32)    

فیلمنامه عشق از منظر انسان‌شناسی فرهنگی: مرزهای آستانه‌ای شخصیتی

رامتين شهبازي
نمایی از پشت‌صحنه فیلم عشق

"برای این ‌که بتوانی مادر خودت را بشناسی،زاویه دید‌ها را تغییر ده.یک‌بار او را به‌صورت زن پدر نگاه کن،یک‌بار به‌صورت مادر خودت و بار دیگر به‌عنوان «دیگری».هربار پاسخ جدیدی به‌دست می‌آوری."برتولت برشت(نقل به‌مضمون)
یکی از مکاتب مطرح در انسان‌شناسی فرهنگی، مکتب فرهنگ و شخصیت(Culture and Personality) است.

ژیژک با کسی شوخی ندارد!(بی مزه ترین لطیفه ها، از بامزه ترین فیلسوف)

فرشاد اسماعیلی
philosophers-zizek.jpeg

آنچه مرا به دلقک مآبی تشویق می‌کند آن است که دیده‌ام چگونه وقتی فکری را در قالب طنز به مردم ارائه می‌کنم سپر ایدئولوژیک خود را پایین می‌آورند و بدون آنکه شاید خود بدانند آن را بیشتر جدی می‌گیرند. من نمی‌خواهم مردم را به قبول یک نظر خاص وادار کنم تنها می‌خواهم نوعی تفکر و نگاه انتقادی را در میان‌شان رواج دهم. من معتقدم اندیشیدن کاری سخت و دردناک است برای همین رنگ و لعاب

پژوهشی در رابطه با کلیشه‌های جنسیتی در کتاب‌های آموزشی کودکان مهدهای کودک استان زنجان

میتراترابی زنجاني
mahde_3_28924.jpg

چکیده :این مقاله[1] به بررسی کلیشه های جنسیتی در کتابهای آموزش کودکان مهدهای کودک استان زنجان می پردازد و تصویر جنسیت در کتابهای آموزشی کودکان را برمبنای نظریه یادگیری اجتماعی بررسی می کند .مهمترین پرسشی که پیش روی این تحقیق قرار دارد  این سوال است که تا چه حد مفاهیم ارائه‌ شده در کتاب‌های کودکان در مهدهای کودک بر مبنای کلیشه‌های جنسیتی است و هویت جنسیتی در

پرسش‌های نابخردانه/نگاهی از منظر نظریه‌ی روایت به فیلم نامه‌ی «پذیرایی ساده»

محمد هاشمي
پذیرایی ساده

در این مقاله تلاش خواهد شد شرح داده شودکه غیبت یا ابهام «علّیت» در روایت بخشرویدادی(1) فیلم­نامه­ ی «پذیرایی ساده»، به چه نتایجی می­انجامد و چه دستاوردهایی را موجب می­شود. در این راه بخشی از کتاب «روایت ها و راوی ها» (نوشته­ی گریگوری کوری، ترجمه ­ی محمد شهبا، انتشارات مینوی خرد) را به یاری می­گیریم.

تحقیقی درباره رابطه بین ذهن و دولت

استیون ارل سالمونی ترجمه زینب عباسیان
zehn

برای روانشناسانی همچون من، اصطلاحات: فراخود، خود و نهاد معمولی هستند و به بنیادهای استثنائی ذهن یک فرد مربوط می شوند. به یک طریق مشابه، کلمات دستگاه قضایی، اجرایی و قانون گذای نشانه های بسیار مشابهی برای دانشمندان علم سیاست و بسیاری دیگر از سازمان های مهم ملی که کشور ما را به صورت دولت متحد سازماندهی کرده اند. اینکه این سیستم های عظیم ذهن و بیان بتوانند از ذات

فوتبال حرفه ای و از خودبیگانگی

ایرج کاظمی کلیشمی
توپ فوتبال، پول، از خود بیگانگی در ورزش

معنای از خودبیگانگی ریشه در آرای هگل و مارکس دارد. اول بار هگل بیگانگی را درمعنای ناتوانی خود در همسانی با اراده اکثریت جامعه بکار گرفت. " از خودبیگانگی وضعی است که در آن شما دیگر با اخلاق و نهادهای جامعه تان همسان نیستید . ازخودبیگانگی وحدت انداموار جامعه را به ذرات پراکنده تبدیل میکند... و سرانجام هگل مطابق با فلسفه سیاسی خود، فردمحوری[1] سیاسی اجتماعی را یک

فلسفه به زبان ساده (29)، زیگموند فروید: «خود، نهاد و فراخود»

زهره روحی
el-profesor-freud.jpg

نظریه‌ی روانکاوانه‌ی زیگموند فروید (1856 ـ  1939 )، نمونه‌ی دیگری از تفکر مبارزه‌جویانه‌ی مدرنیستی نسبت به ساختار عقل و قدرت‌ منزه‌طلب و سلطه‌گر در فرهنگ‌ اجتماعی است. در معرفی نظریه‌ی فروید شاید بهتر باشد از اینجا شروع کنیم که دستاورد حرفه‌ی فروید به دلیل برملا ساختن بنیان‌های غیرعقلانی و غریزیِ رفتار انسانی، به مذاق عالمان فرهیخته‌ی زمانه‌اش‌ خوش نمی‌آید و در نهایت، نتیجه‌ی

سخنرانی در انستیتو روانپزشکی تهران: انسان شناسی و چشم انداز همکاری با سه گانه روان شناسی، روانکاوی و روانپزشکی

گروه اخبار
visual_cortex1.gif

انسان شناسی به مثابه یک علم بین رشته ای که حوزه کار خود را مطالعه بر انسان در تمام ابعاد و تمام زمان ها، اعلام می کند، تنها  علم اجتماعی است که  تفکیکی  سخت میان مفهوم انسان در بعد اجتماعی و فرهنگی او یا به عبارتی «گروه اجتماعی یا فرهنگی» از یک سو و انسان به مفهوم یک واحد  انفرادی و زیستی (بیولوژیک) قائل نمی شود و در تحلیل های خود این دو را دائما در رابطه با یکدیگر قرار می

روانکاوی پرتوی وینیکوت

ژان پیر لمن ترجمه ژان پیر لمن
donald-winnicott.jpg

تصویر:  وینیکوت
دونالد وودز وینیکوت، متخصص کودکان و روانکاو انگلیسی‌ (۱۸۹۶-۱۹۷۱)، درک رشد کودک - روانشناسی‌ کودک با او آغاز شد- و درمان روانکاوانه « شخصیت های محدود» را به گونه‌ای اساسی‌ و عمیق متجدد کرد. مجموعه نقد ها، پیشگفتار، و یادبودی)۱ (که اخیرا میشل گیریبینسکی ترجمه و به انتشار رسانده، عمدتا آنچه که در کتاب ترس از فرو پاشی و دیگر موقعیت‌های کلینیکی چاپ نشده

«ترس و شجاعتِ» زبان‌آورانه در داستانهای کودکانه

زهره روحی
موش و گربه

نقد و بررسی کتاب گربه توپولو و موش کوچولو، اثر کارا می، ترجمه مهشید مجتهد زاده
زمانی که ترس مسئله‌ی زندگی ‌شود، اینکه از چه چیزهایی نمی‌ترسیم در قبال چیزی که از آن می‌ترسیم کمترین اهمیتی ندارد....

در داستان «گربه‌ توپولو و موش کوچولو»، رابطه‌ا‌ی که از موش‌ها و گربه‌ها می‌شناسیم به کلی بهم می‌ریزد. ما با گربه‌ی جوانی روبرو

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.