Izvorni kod stranice Priština

{{Infokutija naselje
| ime                         = Priština
| drugo_ime                   = Prishtinë
| službeno_ime                = 
| izvorno_ime                 = 
| izvorno_ime_jezik           = <!-- ISO 639-2 kod, npr. "fr" za francuski jezik. Ukoliko više od jednog, koristiti {{jezik}} -->
| tip_naselja                 = [[Glavni grad]]
| transkripcija_jezik1        = 
| transkripcija_jezik1_vrsta  = 
| transkripcija_jezik1_info   = 
| slika_horizont              = Priština collage.jpg
| slika_veličina              = 280px
| slika_alt                   = 
| opis_slike                  = Panorama i znamenitosti Prištine
| slika_zastava               = Flag of Pristina.svg
| zastava_alt                 = 
| zastava_okvir               = 
| slika_grb                   = Stema e Komunës Prishtinë.svg
| grb_alt                     = 
| grb_veličina                = 100px
| grb_link                    =
| grb_vrsta                   =
| slika_štit                  = 
| štit_alt                    = 
| etimologija                 = 
| nadimak                     = 
| moto                        = 
| slika_mapa                  = 
| mapa_alt                    = 
| opis_mape                   = 
| marker_mapa                 = Kosovo
| marker_mapa_alt             = 
| marker_mapa_opis            = 
| marker_mapa_veličina        =
| marker_oznaka_pozicija      = 
| marker_reljef               = <!-- uneti „1” (bez navodnika) za prikaz reljefne mape umesto administrativne. Za neke države je moguće uneti i druge brojeve za prikaze drugačijih mapa -->
| koordinate                  = {{Coord|42|39|48|N|21|9|44|E|type:adm1st_region:XK|display=inline,title}}
| podjela_vrsta               = <!-- U skoro svakom slučaju, ovde stoji „Država” (bez navodnika) -->
| podjela_ime                 = <!-- Vrednost koja se prikazuje pod onim što je navedeno pod podjela_vrsta -->
| podjela_vrsta               = Država
| podjela_ime                 = {{flag|Kosovo}}
| podjela_vrsta1              = [[Okruzi Kosova|Okrug]]
| podjela_ime1                = [[Okrug Priština|Priština]]
| podjela_vrsta2              = [[Općine Kosova|Općina]]
| podjela_ime2                = [[Priština (općina)|Priština]]
| osnivanje_naslov            = 
| osnivanje_datum             = 
| osnivač                     = 
| vlada_vrsta                 = 
| vladajuće_tijelo            = Općinsko vijeće
| vođa_stranka                = [[Demokratski savez Kosova|LDK]]
| vođa_titula                 = Gradonačelnik
| vođa_ime                    = [[Përparim Rama]]
| nadmorska_visina            = 652
| površina_ukupno             = 523,13
| površina_zemlje             = 
| površina_vode               = 
| površina_urban              = 
| površina_rural              = 
| površina_metro              = 
| površina_vode_procenat      = 
| površina_rang               = 
| površina_blank1_naslov      = 
| površina_blank1             = 
| površina_blank2_naslov      =
| površina_blank2             = 
| površina_napomene           = 
| površina_urban_napomene     = <!-- <ref> </ref> -->
| površina_rural_napomene     = <!-- <ref> </ref> -->
| površina_metro_napomene     = <!-- <ref> </ref> -->
| površina_napomena           = 
| stanovništvo_datum          = [[2011.]]
| stanovništvo_ukupno         = 161751
| stanovništvo_urban          = 
| stanovništvo_rural          = 
| stanovništvo_metro          = 
| stanovništvo_blank1         = 
| stanovništvo_blank2         = 
| stanovništvo_napomena       = 
| stanovništvo_demonim        = 
| stanovništvo_napomene       = 
| vremenska_zona              = [[CET]]
| vremenska_zona_DST          = [[CEST]]
| utc_pomak                   = +1
| utc_pomak_DST               = +2
| poštanski_broj              = 10000
| registarska_oznaka          = 01
| pozivni_broj                = +383 (0)38
| veb-sajt                    = {{URL|prishtinaonline.com/sr/naslovna|prishtinaonline.com}}
| napomene                    = 
}}
'''Priština''' ([[Albanski jezik|albanski]]: ''Prishtina'' ili ''Prishtinë'') jest glavni i najveći grad [[Kosovo|Kosova]]. Grad je upravno, obrazovno i kulturno središte Kosova. Etničku većinu u gradu čine [[Albanci]], dok su manjine [[Bošnjaci]], [[Srbi]], [[Romi]] i [[Turci]].<ref>http://pop-stat.mashke.org/kosovo-census-ks.htm</ref>

== Historija ==

=== Prahistorija ===
Prostorom današnje Prištine prošlo je nekoliko kultura od perioda [[neolit]]a, među kojima su [[Starčevačka kultura|starčevačka]], [[Vinčanska kultura|vinčanska]] i [[badenska kultura]].<ref name="Authors 1975, pp. 43">{{citation |title= Ferizaj dhe rrethina |first= Sh. |last=Ajdini |first2= Q. |last2=Bytyqi |first3= H. |last3=Bycinca |first4= I. |last4=Dema |first5= S. |last5=Zeqa |first6= As. |last6=Iseni |first7= J. |last7=Mitroviq |displayauthors= 4 |location= Beograd |year=1975 |pp= 43–45 |ref= {{SfnRef|Ajdini et al.|1975}} }}</ref> Naselje Ulpijana, koje je nalazilo na teritoriji današnje Prištine, bilo je jedno od najznačajnijih gradova [[Rimsko Carstvo|Rimskog Carstva]] na [[Balkan]]u.<ref name="Justiniana">[http://www.mkrs-ks.org/repository/docs/drafti_i_guides_-anglisht_final.pdf Archaeological Guide of Kosovo] Ministry of Culture, Youth and Sport, Archaeological Institute of Kosovo, Pristina 2012</ref>

=== Srednji vijek  i osmanska uprava===

Tokom srednjeg veka Priština je postala značajan grad [[Srpsko kraljevstvo|Srpskog kraljevstva]] i kasnije [[Dušanovo carstvo|carstva]].<ref name="Izdanja">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=vyVaAAAAYAAJ |page=265 |title=Izdanja|last1=Zadruga|first1=Srpska Književna|year=1913}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=BIFpAAAAMAAJ|page=22|title=Kosovo i metohija tokom vekova: Zublja|last1=Lekić|first1=Đorđe|year=1995}}</ref> U blizini grada srpski kralj [[Milutin Nemanjić]] podigao je [[Manastir Gračanica|manastir Gračanicu]].<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=wgMIAAAAMAAJ|title=Yugoslavia: Cultural Monuments of Serbia|author=Panić-Surep|first=Milorad|year=1965|pages=167}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Dx4qAQAAMAAJ|title=Serbia: The country, people, life, customs|isbn=9788678910319|author=Vlahović|first=Petar|year=2004|page=392}}</ref> Godine 1389. na [[Gazimestan]]u kod Prištine odvila se [[bitka na Kosovu]], u kojoj je poginuo srpski knez [[Lazar Hrebeljanović]] i osmanski sultan [[Murat I]].<ref>{{cite web|title=Порфирије и Јоаникије: Косовски завет темељ српског народа|url=https://www.rtv.rs/sr_ci/drustvo/porfirije-i-joanikije-kosovski-zavet-temelj-srpskog-naroda_1252486.html|date=28. 6. 2021.|access-date=2. 9. 2022.|publisher=[[Радио-телевизија Војводине]]}}</ref> Iako je srpska vojska uspela da pobedi osmansku, [[Osmansko Carstvo]] je kasnije osvojilo Balkan i značajni deo [[Evropa|Evrope]].<ref>{{cite book |last1=Milic |first1=Danica |last2=Novakovic |first2=Relja |last3=Popovic |first3=Toma |last4=Radevic |first4=Milorad |title=Istorijski Casopis |date=1975 |publisher=Istorijski institut |location=Belgrade | pages = 45–46| url=https://www.google.com.au/books/edition/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%87%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81_22_1/_3lwCgAAQBAJ?hl=en&gbpv=0 |access-date=19. 1. 2022.}}</ref> Tokom perioda koji je usledio stanovnici Prištine bili su podvrgnuti velikom uticaju [[Islamizacija|islamizacije]], koju su uglavnom poprimili Albanci, dok su Srbi nastavili praktikovanje [[Pravoslavna crkva|pravoslavlja]] te su morali plaćati džiziju (porez koje je Osmanskom Carstvu plaćalo nemuslimansko stanovništvo).<ref name="Warrander">{{Cite book|title=Kosovo: The Bradt Travel Guide|last=Warrander |first=Gail |year=2007 |publisher= The Globe Pequot Press Inc. |location= Bradt Travel Guides Ltd., 23 high street, chalfont st peter, bucks SL9 9QE, England |isbn=978-1-84162-199-9 |url= https://books.google.com/books?id=GCRjKdrmqqEC|accessdate=18. 5. 2013|pages=85—88}}</ref>

=== Moderno doba ===

Osmanska vladavina Prištinom završena je [[Balkanski ratovi|balkanskim ratovima]] (1912–1913) i [[Prvi svetski rat|Prvim svetskim ratom]] (1914–1918), kada je [[Kraljevina Srbija]] osvojila teritoriju u čijem je sastavu bila i Priština.<ref name="E">{{cite book|title=Historical Dictionary of Kosovo |last=Elsie |first=Robert |year=2010 |publisher= Scarecrow Press, Inc. |location= estover road plymouth PL6 7PY, United Kingdom|isbn=978-0-8108-7231-8 |url= https://books.google.com/books?id=Pg-aeA-nUeAC&printsec=frontcover&dq=Historical+Dictionary+of+Kosovo&hl=en&sa=X&ei=5BuXUcGIK-PoiAfJkYDgAg&ved=0CDEQ6AEwAA#v=snippet&q=Prishtina&f=false |accessdate=18. 5. 2013|pages=xxxiv}}</ref> Privreda Prištine dostigla je procvat tokom postojanja [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]], koji je prekinut [[Drugi svetski rat|Drugim svetskim ratom]] i prodorom [[Fašizam|fašističke]] Kraljevine Albanije, marionetske države [[Kraljevina Italija|Kraljevine Italije]]. Drugi svetski rat završio se pobedom [[Narodnooslobodilačka vojska i partizanski odredi Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Warrander" /> Priština je ponovo doživela procvat kao glavni grad [[Socijalistička Autonomna Pokrajina Kosovo|Socijalističke Autonomne Pokrajine Kosovo]], u sklopu [[Socijalistička Republika Srbija|Socijalističke Republike Srbije]].<ref>[https://books.google.com/books?id=1L5NNQEACAAJ "Статут Аутономне Покрајине Косова и Метохије", Приштина: Службени лист, 1963.]</ref> Tadašnje komunističke vlasti snažno su se zalagale za parolu [[bratstvo i jedinstvo]], prvenstveno između Srba i Albanaca.<ref name="Warrander" />

=== Suvremena historija ===
{{Sekcija}}

== Značajne osobe ==
* [[Zufer Avdija]], košarkaški trener i bivši igrač;
* [[Đurađ Branković]], despot;
* [[Lorik Cana]], nogometaš;
* [[Hajdar Duši]]; narodni heroj Jugoslavije i Albanije;
* [[Vladan Glišić]], političar i pravnik;
* [[Dalibor Jevtić]], političar;
* [[Albin Kurti]], kosovski premijer;
* [[Rita Ora]], pjevačica i tekstopisac;
* [[Behgjet Pacolli]], kosovski predsjednik;
* [[Enver Petrovci]], glumac;
* [[Dragan Tomić (političar)|Dragan Tomić]], političar;

== Partnerski gradovi ==
* {{flagicon|BEL}} [[Namur]], [[Belgija]]<ref>{{cite web |title=Relations Internationales|url=https://www.namurinternational.be/|website=namurinternational.be|publisher=Namur|language=fr|access-date=2020-05-11}}</ref>
* {{flagicon|HRV}} [[Zagreb]], [[Hrvatska]]<ref>{{cite web |title=Statistical Yearbook of the City of Zagreb 2018|url=https://www.zagreb.hr/UserDocsImages/arhiva/statistika/SYCZ_2018%2023%2004%202019%20links.pdf|website=zagreb.hr|publisher=Zagreb|page=33|access-date=2020-05-11}}</ref>
* {{flagicon|PAK}} [[Karači]], [[Pakistan]]<ref name=dawn>{{cite web |title=Islamabad to get new sister city|url=https://www.dawn.com/news/1230842|website=dawn.com|publisher=Dawn|date=2016-01-05|access-date=2021-10-13}}</ref>
* {{flagicon|SAD}} [[Des Moines]], [[Iowa]], [[Sjedinjene Američke Države]]<ref>{{cite web |title=Des Moines to Become Sister Cities with Pristina, Kosovo|url=https://www.dsmpartnership.com/news-media/blog/des-moines-to-become-sister-cities-with-pristina-kosovo|website=dsmpartnership.com|publisher=Greater Des Moines Partnership|date=2018-11-09|access-date=2020-05-11}}</ref>
* {{flagicon|TUR}} [[Ankara]], [[Turska]]<ref>{{cite web|title=Sister Cities of Ankara|url=https://www.ankara.bel.tr/en/foreign-relations-department/sister-cities-of-ankara|website=ankara.bel.tr|publisher=Ankara|access-date=2020-05-11|archive-date=28. 04. 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130428004055/https://www.ankara.bel.tr/en/foreign-relations-department/sister-cities-of-ankara|url-status=}}</ref>
* {{flagicon|TUR}} [[Bursa]], [[Turska]]<ref>{{cite web |title=Kardeş Şehirler|url=https://www.bursa.bel.tr/sayfa/kardes-sehirler-261|website=bursa.bel.tr|publisher=Bursa|language=tr|access-date=2022-01-06}}</ref>

== Reference ==
{{reflist}} 

{{Commonscat|Pristina}}
{{Općina Priština}}
{{Glavni gradovi evropskih država}}
{{Gradovi-heroji SFRJ}}
{{Normativna kontrola}}

[[Kategorija:Priština| ]]
[[Kategorija:Gradovi na Kosovu]]
[[Kategorija:Naselja u općini Priština]]
[[Kategorija:Glavni gradovi u Evropi]]
[[Kategorija:Glavni gradovi nepriznatih država]]