La wikipedia a l'é la pì gran enciclopedìa dël mond ant sla Ragnà, e costa-sì a l'è soa edission an piemontèis.
Chi a veul consulté dël material a peul
-sërchelo con la fonsion sërca ambelessì a la man ësnista,
-dovré la lista dij contnù për categorìe ambelessì dzora a la man drita.
Coma tute j'edission dla wiki, 'cò costa a l'é fàita dal travaj
d'académich, student e gent normal, tùit volontari ch'a travajo ansema për feje servissi a la comun-a dij parlant
ëd na lenga.
Un travaj dont na part a peul esse soa!.
Vira person-a a l'ha un chèich sò setor ëd competensa, na materia andova ch'a peul giuteje a la gent a amprende,
ën butand a disposission ëd tuti soa conossensa. Conossensa ch'a peul ëvnì da na specialisassion dë studi,
n'esperiensa ëd travaj ò pura bele mach da 'n passatemp.
Tuti a peulo e a devo nen mach pijé, ma ëdcò travajé për j'àutri. Donca pijomla da dësgagià. A l'é franch normal che un a sia miraco nen vàire sigur ëd soa grafìa e gramàtica, ma sòn a l'é pro nen un gran sagrin. Ël material a ven controlà, la grafìa quand a venta rangela i la rangioma, ma j'informassion antant a resto e a-j servo a tùit, dzortut aj cit.
Chi a l'é neuv ambelessì a peul registresse coma utent e fesse soa pàgina utent, për pijé l'andi a scrive
e modifiché ëd test. Lë stranòm che un as sern a peul esse an piemontèis, a-i é pa gnun-a manca dë
dovré ij caràter dl'anglèis. Ën vardand la Piòla dël Paotass as peulo trovesse ëd neuve ansima al proget, ëd pàgine d'agiut e dë spiegon técnich dzora a coma ch'a sia pì belfé travajé.
Na biografìa: Galileo Galilei
Galileo Galilei, soèns ciamà mach con sò nòm Galileo, a l'era un matemàtich, fìsich e astrònom, dont ël travaj a l'é stàit amportant ëdcò për la stòria dla filosofìa.
La famija
Galilei a l'era nassù a Pisa ël 15 ëd fërvé dël 1564 an na famija nòbil ma ampoverìa.
A l'era fieul ëd Vincenzo, mùsich e teòrich musical fiorentin ch'a l'avìa ëdcò na preparassion matemàtica, e ëd Giula Ammannati.
Për dle dificoltà finansiarie, monsù Vincenzo a l'avìa dovù duverté n'atività comersial, tramudand da Firense a Pisa; la famija a l'é peui tornà a Firense dël 1574.
La formassion
A Firense Galilei a l'ha arseivù soa prima educassion ëd tipo umanìstich literari e religios al monasté ëd Vallombrosa a Firense, anté ch'a l'ha studià grech, latin e lògica.
Ij sò prim anteresse a son ëstàit për la pitura e la mùsica.
An efet Galilei a dissegnava assè bin e a amprendrà a soné l'òrgo e la fluta.
Dël 1581 sò pare a l'ha falo anscrive a la facoltà ëd medzin-a dl'Università ëd Pisa.
Ma Galilei a l'era pa anteressà a costi studi e a l'ha nen livraje.
Nopà, a l'ha ancaminà a ocupesse ëd matemàtica, sota la tùa ëd n'amis dla famija, Ostilio Ricci, ch'a l'era stàit dissìpol ëd Tartaja.
A l'ha ëdcò ancaminà a anteressesse a j'osservassion fìsiche, dëscoatand dël 1583 l'isocronìa djë sbalansament dël pèndol.
Tornà a Firense dël 1585, a l'ha passà quatr agn an famija, sensa fé 'n mësté precis, ma a l'ha sërcà d'amelioré e aprofondì soa coltura literaria e matemàtica.
Dël 1588 a l'ha tnù a l'Academia fiorentin-a doe lession an Sla forma, leu e grandëssa ëd l'infern ëd Dante.
Antratant a ancaminava a scrive dij travaj ëd matemàtica anfluensà da le leture d'Archimede...Lese tut l'artìcol
Ëd nojàutri a diso...
I l'oma gnanca fàit an temp a nasse che is trovoma già recensì ansima a vàire mojen dë stampa, tant an papé che an sla Ragnà. Motobin mersì a tùit për la reclam :)
Ël balon a l'é në spòrt giugà con na bala elàstica ant un camp sensa la rete ant ël mes.
A l'é giugà motobin, ëdcò a livel professionista, ant ël bass Piemont e ant la rivera dël ponent dla Liguria.
As gieuga fassand-se 'l pols con dij bindej longh fin-a a 12 meter, protegiù da 'n tòch ëd coram e na pessa 'd goma, per amortisé la bòta dël balon an sla man e per andressé mej 'l tir.
Stòria
Le rèis dël balon a van sërcà ant ij gieugh preroman ch' as fasìo tuti tirand na bala contra l'àutra squadra ant un camp sensa division ant ël mes. A l'inissi dël Neuv-sent el balon a l'è intrà ën crisi e sempre meno përson-e a lo giugavo. A l'é restà prinsipalment ant le provincie ëd Coni, Ast e ant la Liguria ossidental.
Ant la sconda metà dël XX secol ën Califòrnia, j'emigrà piemontèis a l'han organisà un campionà, ch'a l'é durà vàire ani.
Regolament
Ël gieugh a l'é tra doe quadrëtte: ël batitor, la spala, doi tërsin. Ël camp (ëdcò ciamà sferisteri) a l'é ën tèra, longh 90 méter e largh da 16 a 18 méter; da fianch a-i é na muraja sormontà da na grija. La bala a l'é 'd goma, dël diàmeter ëd 10,5 cm e a peisa 190 g. Për Giovo e Anlev a l'é 'd 165 g e për Esordient ëd 140 g, per Polin mach ëd 90 g. La categorìa Promossionaj a l'ha le bale da gieugh ëd 50 g.
Ij pont as conto come ant ël ténis: quìndes, tranta, quaranta, gieugh. La partìa a riva a 11 gieugh.
Ël batitor, che normalment a l'é ël pì goregn, a pija la rincorsa fin-a a 12 méter fòra dël camp për tiré ël prim colp, ch'a venta ch'a sorpassa la metà camp e a bata per tèra andrinta a le doe righe lateraj. La squadra ën difèisa a colpiss ël balon al vòl ò al prim arsàut, sempre con ël pugn ò la man duverta, mach na vòlta. As peul toché ël balon mach con ël brass dal ghëmmo an giù.
...Vardé ambelessì për lese tut l'artìcol
Na figura Omèt a l'é miraco un-a dle pì veje paròle piemontèise, e nen mach piemontèise... Lese l'artìcol
Un pais
Ij Pais Catalan (Països Catalans an catalan) as treuvo ant l'Euròpa ossidental e a son l'ansem dij teritòri andoa as parla la lenga catalan-a.
L'espression Pais Catalan a comprend:
La Catalògna stòrica, che a diso soèns ël Prinsipà. A së stend an sla fassa costera fransèisa e spagneula, an comprendend
La capital ëstòrica e la sità pì granda dla Catalògna a l'é Barslon-a; la part fransèisa dla Catalògna stòrica a fa arferiment a la sità 'd Perpignan... Lese l'artìcol
Too bad you do not speak Piedmontese
It's a pity, you actually miss a very interesting language with a unique grammar set. Anyway, since you are probably
not going to learn how to cope with our verbal pronouns in a few seconds, you are welcome to our
Foreign Affairs discussion page where you can drop us a line on any
subject.
Figura:Un-milion.png
Dl'otóber dël 2007 la gent a l'ha scrivù ant la wikipedia pì che un milion ëd paròle an piemontèis, lòn ch'a në fa ël pì gròss test popolar an piemontèis ëd la stòria. Mersì a tuti, e adess... euli 'd gomo, e dom-se da fé për ëvnì miliardari!
BANCHÈT dj'UTISS
Për dì la soa ansima a sta pàgina-sì ch'a-i daga 'n colp col rat an sël tilèt discussion. Për lasseje un messagi a j'aministrator ch'a varda ambelessì.