Liga Europy UEFA
Oficjalny skrót | |
---|---|
Dyscyplina | |
Organizator rozgrywek | |
Data założenia |
1971 / 2009 |
Poprzednia nazwa |
Puchar UEFA |
Partner TV | |
Sponsor tytularny | |
Rozgrywki | |
Liczba drużyn |
194 |
Puchary | |
Zwycięzcy | |
Pierwszy zwycięzca |
|
Obecny zwycięzca |
|
Najwięcej zwycięstw |
|
Strona internetowa |
Liga Europy UEFA (ang. UEFA Europa League, wym. /juːˈeɪ̯fə jʊˈɹoʊ̯pə ˈliːg/) – międzynarodowy klubowy turniej piłki nożnej, organizowany przez Unię Europejskich Federacji Piłkarskich, w którym biorą udział zespoły zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów. Utworzony został w 2009 roku jako kontynuacja Pucharu UEFA (ang. UEFA Cup, /juːˈeɪ̯fə ˈkʌp/; 1971–2009). Obecny sezon rozgrywek to sezon 2023/2024.
Historia turnieju[edytuj | edytuj kod]
- Osobny artykuł:
O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za swój oficjalny turniej[1].
Obowiązująca początkowo reguła „jedno miasto, jeden klub”, pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z Liverpoolu – Liverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90 XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).
W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA[2][3].
System turnieju[edytuj | edytuj kod]
Puchar UEFA 1971–2004[edytuj | edytuj kod]
Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3. miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.
Puchar UEFA 2004–2009[edytuj | edytuj kod]
Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:
- 24 zespoły z drugiej rundy – po 3 z każdej grupy,
- 8 zespołów, które zajęły 3 miejsca w grupach pierwszej rundy Ligi Mistrzów.
Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.
Liga Europy UEFA[edytuj | edytuj kod]
W 2008 r. zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europy UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z fazy kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej. Zasady te (z drobnymi zmianami) obowiązywały do sezonu 2020/2021 włącznie, po którym doszło do zmian związanych z wprowadzeniem Ligi Konferencji Europy UEFA.
Faza kwalifikacyjna[edytuj | edytuj kod]
Kwalifikacje do Ligi Europa UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają spotkania w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.
W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:
- 2 zdobywców pucharów z Andory i San Marino
- 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 35–51 w rankingu UEFA[a],
- 29 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 22–51 w rankingu UEFA[a],
- 3 drużyny, które zwyciężyły rankingi fair-play w 3 pierwszych krajach rankingu fair-play UEFA.
W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:
- 25 zwycięzców dwumeczów pierwszej rundy,
- 24 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 28–51 w rankingu UEFA,
- 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 19–34 w rankingu UEFA,
- 6 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 16–21 w rankingu UEFA,
- 6 czwartych drużyn z krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
- 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA.
W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:
- 40 zwycięzców dwumeczów drugiej rundy,
- 12 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 16–27 w rankingu UEFA,
- 3 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 16–18 w rankingu UEFA,
- 6 trzecich drużyn krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
- 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
- 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
- 3 szóste drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA.
W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:
- 35 zwycięzców dwumeczów trzeciej rundy,
- 15 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 1–15 w rankingu UEFA,
- 3 trzecie drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
- 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
- 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA,
- 15 drużyn, które odpadły w trzeciej rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA.
Faza grupowa[edytuj | edytuj kod]
W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:
- 37 zwycięzców dwumeczów rundy play-off,
- 10 drużyn, które odpadły w rundzie play-off kwalifikacji Ligi Mistrzów UEFA,
- 1 drużyna, zwycięzca Ligi Konferencji Europy UEFA
Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.
- od sezonu 2012/2013 decyzja Komitetu Centralnego UEFA zdobywcy krajowych pucharów 6 najsilniejszych federacji (o ile nie zapewnili sobie udziału w Lidze Mistrzów UEFA) kwalifikują się do fazy grupowej bez eliminacji[b].
Faza pucharowa[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:
- 24 zdobywców dwóch pierwszych miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Europa UEFA,
- 8 zdobywców trzecich miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Mistrzów UEFA.
Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.
Nagrody pieniężne[edytuj | edytuj kod]
Podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA, nagrody pieniężne otrzymane przez kluby są podzielone na stałe płatności oparte na uczestnictwie i wynikach oraz kwoty zmienne, które zależą od wartości ich rynku telewizyjnego.
W sezonie 2021–22 udział w fazie grupowej w Lidze Europy zapewnił wygraną podstawową w wysokości 3 630 000 euro. Zwycięstwo w grupie to 630 000 euro, a remis 210 000 euro. Ponadto każdy zwycięzca grupy zarabia 1 100 000 EUR, a każdy zdobywca drugiego miejsca 550 000 EUR. Dotarcie do fazy pucharowej pociąga za sobą dodatkowe premie: 500 000 € za rundę 32, 1 200 000 € za rundę 16, 1 800 000 € za ćwierćfinały i 2 800 000 € za półfinały. Przegrani finaliści otrzymują 4 600 000 euro, a mistrzowie 8 600 000 euro[4].
- Zakwalifikowany do fazy grupowej: 3 630 000 €
- Wygrany mecz w fazie grupowej: 630 000 €
- Mecz zremisowany w fazie grupowej: 210 000 €
- 1. miejsce w fazie grupowej: 1 100 000 €
- 2. miejsce w fazie grupowej: 550 000 €
- Play-offy rundy pucharowej: 500 000 €
- 1/8 finału: 1 200 000 €
- Ćwierćfinał: 1 800 000 €
- Półfinał: 2 800 000 €
- Drugie miejsce: 4 600 000 €
- Mistrz: 8 600 000 €
Mecze finałowe[edytuj | edytuj kod]
Osiągnięcia według klubów[edytuj | edytuj kod]
Drużyna | Zwycięzca | Finalista | Zwycięzca (lata) | Finalista (lata) |
---|---|---|---|---|
7 | 0 | 2006, 2007, 2014, 2015, 2016, 2020, 2023 | – | |
3 | 2 | 1991, 1994, 1998 | 1997, 2020 | |
3 | 1 | 1973, 1976, 2001 | 2016 | |
3 | 1 | 1977, 1990, 1993 | 1995 | |
3 | 0 | 2010, 2012, 2018 | – | |
2 | 2 | 1975, 1979 | 1973, 1980 | |
2 | 1 | 1972, 1984 | 1974 | |
2 | 0 | 1974, 2002 | – | |
2 | 0 | 1980, 2022 | – | |
2 | 0 | 1982, 1987 | – | |
2 | 0 | 1985, 1986 | – | |
2 | 0 | 1995, 1999 | – | |
2 | 0 | 2003, 2011 | – | |
2 | 0 | 2013, 2019 | – | |
1 | 1 | 1983 | 1984 | |
1 | 1 | 1992 | 2017 | |
1 | 1 | 2017 | 2021 | |
1 | 1 | 1988 | 2024 | |
1 | 0 | 1978 | – | |
1 | 0 | 1981 | – | |
1 | 0 | 1989 | – | |
1 | 0 | 1996 | – | |
1 | 0 | 1997 | – | |
1 | 0 | 2000 | – | |
1 | 0 | 2004 | – | |
1 | 0 | 2005 | – | |
1 | 0 | 2008 | – | |
1 | 0 | 2009 | – | |
1 | 0 | 2021 | – | |
1 | 0 | 2024 | – | |
0 | 3 | – | 1983, 2013, 2014 | |
0 | 3 | – | 1999, 2004, 2018 | |
0 | 2 | – | 1977, 2012 | |
0 | 2 | – | 1988, 2007 | |
0 | 2 | – | 1993, 2002 | |
0 | 2 | – | 2000, 2019 | |
0 | 2 | – | 2008, 2022 | |
0 | 2 | – | 1991, 2023 | |
0 | 1 | – | 1972 | |
0 | 1 | – | 1975 | |
0 | 1 | – | 1976 | |
0 | 1 | – | 1978 | |
0 | 1 | – | 1979 | |
0 | 1 | – | 1981 | |
0 | 1 | – | 1982 | |
0 | 1 | – | 1985 | |
0 | 1 | – | 1986 | |
0 | 1 | – | 1987 | |
0 | 1 | – | 1989 | |
0 | 1 | – | 1990 | |
0 | 1 | – | 1992 | |
0 | 1 | – | 1994 | |
0 | 1 | – | 1996 | |
0 | 1 | – | 1998 | |
0 | 1 | – | 2001 | |
0 | 1 | – | 2003 | |
0 | 1 | – | 2005 | |
0 | 1 | – | 2006 | |
0 | 1 | – | 2009 | |
0 | 1 | – | 2010 | |
0 | 1 | – | 2011 | |
0 | 1 | – | 2015 |
Osiągnięcia według państw[edytuj | edytuj kod]
Lp. | Kraj | Zwycięzca | Finalista |
---|---|---|---|
1. | 14 | 5 | |
2. | 10 | 8 | |
3. | 9 | 8 | |
4. | 7 | 10 | |
5. | 4 | 3 | |
6. | 2 | 5 | |
7. | 2 | 0 | |
2 | 0 | ||
9. | 1 | 2 | |
10. | 1 | 1 | |
11. | 1 | 0 | |
12. | 0 | 5 | |
13. | 0 | 4 | |
14. | 0 | 1 | |
0 | 1 | ||
0 | 1 |
Prawa telewizyjne w Polsce[edytuj | edytuj kod]
Prawa telewizyjne do Ligi Europy w Polsce posiada jedynie platforma Viaplay[5]. W przypadku awansu polskich drużyn do rozgrywek, serwis udziela sublicencji TVP[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Superpuchar Europy UEFA
- Puchar Intertoto UEFA (Nieistniejący)
- Puchar Interkontynentalny (Nieistniejący)
- Puchar Zdobywców Pucharów (Nieistniejący)
- Puchar Miast Targowych (Nieistniejący)
- Współczynnik UEFA
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Z wyjątkiem Andory, Liechtensteinu i San Marino.
- ↑ Decyzja Komitetu Centralnego podczas posiedzenia w Mińsku, 5 października 2010.
- ↑ Pierwszy mecz finałowy został przerwany po 27 minutach i powtórzony następnego dnia.
- ↑ Od 1998 roku rozgrywano jeden mecz finałowy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ UEFA Cup: All-time finals. UEFA, 2005-06-30. [dostęp 2009-05-24].
- ↑ Liga Europy UEFA zastąpi Puchar UEFA!. UEFA, 2008-09-26. [dostęp 2009-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-22)].
- ↑ UEFA: UEFA Cup to become UEFA Europa League. 2008-08-26. [dostęp 2010-05-25]. (ang.).
- ↑ Europa League 2022/23 prize money: How much will the winners earn? | The Sun [online], thesun.co.uk [dostęp 2024-04-24] (ang.).
- ↑ Liga Konferencji Europy mecze na żywo, transmisje online TV, live stream • Gdzie oglądać? [online], Mecze na żywo online, meczyki, sport live • Transmisje Online i TV | Mecz-live.pl [dostęp 2024-01-19] (pol.).
- ↑ Liga Europy mecze na żywo i transmisje online za darmo • Gdzie oglądać? [online], Piłkarski Świat.com [dostęp 2022-02-14] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Encyklopedia piłkarska FUJI, Katowice 1996-2003 (tom 18 Puchar UEFA; tom 23 Europejskie finały; tomy 26, 27, 29, 30 – Roczniki piłkarskie)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- UEFA-COEFFICIENTS.COM Country Ranking and Europa League Statistics
- Puchar UEFA na oficjalnych stronach Europejskiej Federacji Piłkarskiej
- Wszystkie mecze w historii PEMK, PEZP i PUEFA
- Statystyki polskich klubów w Pucharze UEFA