(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

Jump to content

Trias politica

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

Trias polítika
Supkategoria dipolitical philosophy, government structure Editá
Faseta dirisk management Editá
Lo kontrario difusion of powers Editá

Trias politica, doctrina di tres poder of separacion di poder, ta un teoria tocante e constelacion di un estado, den cual e estado ta dividi den tres organo cu entre nan mes ta vigila e funcionamento di otro. E division usual ta encera un poder legislativo cu ta traha leynan, un poder ehecutivo cu ta eherce e gobernacion diario di e estado segun ley vigente y e implementacion di esaki un poder hudicial ta test contra ley. E division aki ta data for di e trabou di Montesquieu (1689-1755), filosofo di e Iluminacion Frances, kende cu e sistema aki di gobernacion a formula un alternativa pa e absolutismo Frances.

Mayoria di e estadonan nacional ta opta pa e mesun distribucion di poder: e tres piramida di poder ta ser representa nacionalmente pa:

Den varios autoridad riba nivelnan mas abou a copia e structura di e tres piramida aki; por ehempel na Hulanda den e provincia y mas abou e municipio òf otro unidadnan local.

Te cu e Edad di Iluminacion, nunca no a filosofia tocante e manera cu poder tabata wordo eherce. Entre e filosofonan di Iluminacion, tabata principalmente Charles Montesquieu cu a wordo inspira pa e Staten-Generaal, e parlamento di Hulanda y e periodo consular den Imperio romano. Despues di e Revolucion Frances di 1789, e concepto di Montesquieu a bira conoci y a instalá un triunvirato cu a garantisa poder ehecutivo (defensa, orden publico y impuesto) y un conseho decretal cu ta tuma y registra tur tipo di desicion. Ora Napoleon Bonaparte a yega na poder, el a podera di e poder ehecutivo (specialmente defensa), y a laga hinca tur legislacion los den e Codigo di Napoleon, ademas di a tene e Senado ocupa tambe como contado. El a converti su politica den un tipo di piramida di pueblo, ciudad, prefectura y departamentonan, cu banda di dje un piramida igual di e poder hudicial.