Nelson Mandela
Nelson Rolihlahla Mandela (belegwe 18 July 1918) ebile presidente ya pele ya mmušô wa bantho wa Afrika Borwa.
Pele gage a eba mopresidente wa Afrika Borwa, Nelson Mandela o be a katane le mmušo wa kgatello wa Afrika Borwa ele moetalapele wa African National Congress. Nelson Mandela o dutše kgolegong mengwaga ye masome pedi šupa (27), bontšhi ba mengwaga a le Robben Island.
Nelson Mandela o tsebega bjalo ka tate wa setšhaba, moemedi wa tokologo, le tekano wa batho bohle.
Nelson Mandela o tšwele kgolegong ka 1990, moo a thomilego go rera tshwarelano lego thoma dipoledišano go fediša kgethollo Afrika Borwa.
Nelson Mandela o hweditše difoka tse fetago lekgolo mengwageng, se segolo elego Nobel Peace Prize ka 1993.
Mo pukung ya bana mo pukung ya bana
ba mo hlalošeditšeng ka mokgwa wo:
Leina la ka ke Nelson Mandela. Ke dula Afrika-Borwa, lefase le lebotse le le lego kua tlase ntlheng ya Afrika. Nna le wena re dula Afrika-Borwa. Ke belegetšwe motsaneng wa Mvezo kua Kapabohlabela ka la 18, ka fao, ke mokgalabje lehono. Tate e be e le kgoši. O ile a mpha leina la Rolihlahla, leo tlhalošo ya lona ka Sethosa e lego “ramathaithai”. Ke be ke sa le yo monnyane, ke na le ngwaga o tee goba ye mebedi ge batswadi ba hudugela kua Qunu. Matšatši a ka kua Qunu a bile a mabose kudu. Ge ke gola ke be ke diša dinku le dipudi tša batswadi ba ka.
Ke be ke bapala le bagwera ba ka kua mašemong. Re be re thutha kua dinokeng gomme re
eja todi ya mamepe ao re bego re a rafa diphagong tša dinose. Ke be ke hlokomela ka mehla
gore dinose di se ke tša ntoma. Nkile ka leka go namela tonki. Tšohle di be di lokile gomme gwa
senyega ge tonki e ntahlela ka ntšhuthung ya meetlwa!
Ge ke na le mengwaga ye 7, tate o ile a nthomela kua sekolong sa kereke. Ke nna motho wa
mathomo ka lapeng la gešo wa go tsena sekolo. Tate ga se a tsena sekolo. Re be re swanetše
go apara diaparo tše di bonalago kua sekolong, gomme batswadi ba ka ba be ba hloka sa bona kudu
go ka nthekela diaparo tša sekolo. Tate o ile a tšea borokgo bja gagwe bja kgale a bo ripa mo matolong
a nkapeša. Ke be ke se na lepanta, ka fao tate a tšea lenti a bofa borokgo ka lona mo dinokeng. Le
ge go le bjalo, ke be ke thabile, ke thabetše go apara borokgo bjoo. Kua sekolong, morutiši a no mpha leina la Nelson.
Nagana fela o fiwa leina le lefsa o šetše o na le mengwaga ye 7 Ke be ke dula ke thabile ge ke le kua sekolong le ge ke le kua gae. Mma o be a
fela a nkanegela dinonwane, gomme ka ithuta dilo tše dintši mo dinonwaneng tša gagwe.
O nthutile gore ke dule ke ikokobetša le go ba le tlhompho mo bathong. Tate yena o nthutile
go ba bogale. Ke be ke nyaka go ba bogale bjalo ka yena. Ke be ke nyaka go swana le yena. Ke be
ke itšhela ka melora mo hlogong gore moriri wa ka o be wo mopududu bjalo ka wa gagwe.
Ke be ke rata tate.
Fela ka morago ga go ba le mengwaga ye 9, bophelo bja ka bo ile bja fetoga ka gobane tate o ile a hlokagala. Ke ile ka swanela go phutha dilo tša ka tše mmalwa gomme ka tloga le mma ra ya lagaeng le lefsa. Go be go le bohloko mo go nna go tloga Qunu. Ke ile ka retologa, ka lebelela morago go bona legae la gešo le lethabo leo ke bego ke le tlogela kua morago. Ke ile ka yo dula le Malome Jongi kua Mqhekezweni motseng wa kgauswi. O be a le mokgotse yo mogolo wa tate. Ke be ke hlologela Qunu le balapa bao ba šetšego, fela bophelo bja ka le Malome Jongi e be e le bjo bobose kudu. Ke be ke bapala le morwa wa gagwe, Justice, gomme re ipshina kudu. Re be re namela dipere, re šoma ka tšhengwaneng, re bapala ka mašemong a matalana ebile re thutha ka nokeng. Malome o be a ntshwere bjalo ka ngwana wa gagwe.
Ke ile ka tsena sekolo sa kgauswi. Ge ke le mengwaga
ye 16 Malome Jongi o ile a nthomela kua Sekolong sa
Clarkebury. Go no swana le tate, malome le yena o be a dumela gore thuto e bohlokwa. Ka
morago ga mengwaga ye 16 ke ile ka ya kua Sekolong se se Phagamego sa Healdtown. Ke be ke
šoma ka maatla kua sekolong. Ke itše go fetša sekolo ka ya Yunibesithing ya Fort Hare. Ka nako
yeo ke be ke na le mengwaga ye 21.
Ge ke be ke sa le mošemanyana, ke be ke dula motseng wa Qunu. Re be re na le melatswana ye e hlwekilego le dithaba tše ditala. Dinku, dipudi le dikgomo di be di fula fela mo motseng. Go be go se na ditsela tša dikoloi. Go be go na le ditsejana tša maoto fela. Re be re dula ka mengwakong ya go bopša ka mobu. Re be re na le mengwakwana ye meraro. Wo mongwe e le wa go apeela, wo mongwe e le wa go robala gomme wo mongwe e le wa go bolokela dilo. Re be re ekga meetse kua nokeng. Mma o be a apea ka pitša ya maoto a mararo. Re be re eja setampa se se hlakantšwego le dinawa seo se bitšwago “umngqusho” ka Sethosa. Maswi e be e le a mantši kudu. E be e le a dipudi le a dikgomo 6 Letšatšikgwedi: Kotara ya 1 - Beke ya 1 3 Mafelo ao Nelson Mandela a phetšego go ona A re baleng Ge ke be ke sa le mošemanyana, ke be ke dula motseng wa Qunu. Re be re na le melatswana ye e hlwekilego le dithaba tše ditala. Dinku, dipudi le dikgomo di be di fula fela mo motseng. Go be go se na ditsela tša dikoloi. Go be go na le ditsejana tša maoto fela. Re be re dula ka mengwakong ya go bopša ka mobu. Re be re na le mengwakwana ye meraro. Wo mongwe e le wa go apeela, wo mongwe e le wa go robala gomme wo mongwe e le wa go bolokela dilo. Re be re ekga meetse kua nokeng. Mma o be a apea ka pitša ya maoto a mararo. Re be re eja setampa se se hlakantšwego le dinawa seo se bitšwago “umngqusho” ka Sethosa. Maswi e be e le a mantši kudu. E be e le a dipudi le a dikgomo.
Ge ke le yo mogolwanyana ke ile ka hudugela kua Gauteng (Johannesburg).
Gona kua ke ile ka dula Alekesanta (re be re e bitša Alex, ge re e khutsofatša). Ke ile
ka makatšwa ke bogolo bja Johannesburg. Bophelo bja gona bo be bo sa swane le bja
Kapabohlabela. Moya wa gona o be o tšhilafetše ka lebaka la muši. Go be go le kotsi kudu go
sepela bošego. Batho ba be ba dula ka dintlong tše dinnyane tša khutlonne tša go swana le
mapokisi a mankgwari. Re be re se na mohlagase goba meetse a pompo.
Gomme seo ke bego ke se rata ka Alex ke gore batho ba gona ba be ba etšwa mafelong a go
fapana. Ka moka ba bolela maleme a go fapana. Bangwe ba be ba bolela Sezulu, Sesotho, Sepedi
le Setsonga. Le ge Alex e be e fapana kudu le Qunu, ke be ke ipshina ka go dula gona.