Haakon VII van Noorwegen
| Haakon VII | ||
|---|---|---|
| 1872-1957 | ||
| ||
| Koning van Noorwegen | ||
| Periode | 1905-1957 | |
| Voorganger | Oscar II | |
| Opvolger | Olaf V | |
| Vader | Frederik VIII van Denemarken | |
| Moeder | Louise van Zweden | |
Christiaan Frederik Karel George Waldemar Axel (Charlottenlund, 3 augustus 1872 - Oslo, 21 september 1957), roepnaam Karel, was als Haakon VII van 1905 tot 1957 de eerste koning van Noorwegen na het einde van de personele unie met Zweden. Hij was de tweede zoon van Frederik VIII van Denemarken.
Jeugd en huwelijk
Haakon VII werd geboren als Karel van Denemarken (Carl) op 3 augustus 1872 te Charlottenlund nabij Kopenhagen. Hij was de tweede zoon van de latere koning Frederik VIII van Denemarken en diens vrouw koningin Louise van Zweden. Hij was een jongere broer van Christiaan (1870-1947), later als Christiaan X de koning van Denemarken, huwde Alexandrine Augusta van Mecklenburg-Schwerin. Hij was een oudere broer van:
- prinses Louise Caroline (1875-1906), huwde Frederik George van Schaumburg-Lippe.
- Prins Harald (1876-1949), huwde Helene Adelheid van Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg.
- Prinses Ingeborg (1878-1958), huwde prins Karel van Zweden.
- Prinses Thyra (1880-1945), bleef ongehuwd. Prins Gustaaf (1887-1944), bleef ook ongehuwd. En prinses Dagmar (1890-1961), huwde Jørgen Castenskiold.
Via zijn vader was hij een kleinzoon van koning Christiaan IX en koningin Louise van Hessen-Kassel. En via zijn moeder was hij een kleinzoon van koning Karel XV van Zweden, die als Karel IV koning van Noorwegen was,en koningin Louise der Nederlanden, een kleindochter van koning Willem I der Nederlanden. Carl werd koning van Noorwegen nog voor zijn vader en broer koning van Denemarken werden. Tijdens zijn regering over Noorwegen zag hij zijn vader, Frederik VIII in 1906, zijn broer, Christiaan X in 1912, en zijn neefje Frederik IX, in 1947, de troon van Denemarken bestijgen. Carl was een prins uit het huis Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, een zijtak uit het huis Oldenburg. Het huis Oldenburg is een invloedrijk Noord-Europees vorstengeslacht, en regeerde Denemarken als sinds 1448, en van 1536 tot 1814 regeerde dit geslacht ook over Noorwegen, verbonden met Denemarken in het koninkrijk Denemarken-Noorwegen. Dit geslacht kwam eigenlijk uit het noorden van Duitsland. De Oldenburg familie had al banden met Noorwegen sinds de late middeleeuwen. En via zijn vader stamde Carl af van meerdere Noorse koningen, die regeerden over een onafhankelijk Noorwegen, waaronder: Haakon V, Christiaan I, Frederik I, Christiaan III, Frederik II, Christiaan IV en Frederik III. Frederik III voegde Noorwegen samen met Sleeswijk en Holstein, waarna het tot 1814 geen onafhankelijke status had. Christiaan Frederik was van mei tot oktober 1814 koning van een onafhankelijk Noorwegen. Ook Christiaan Frederik was een voorvader van Carl.
Prins Carl werd opgevoed aan het hof van Kopenhagen, en ging later studeren aan de Koninklijke Deense Marine Academie.
Op 22 juli 1896 huwde hij te Buckingham Palace met Prinses Maud van Saksen-Coburg en Gotha (ook wel bekend als Maud van Wales). Maud was de jongste dochter van de latere koning Eduard VII van het Verenigd Koninkrijk en koningin Alexandra van Denemarken. Koningin Alexandra was de oudste dochter van koning Christiaan IX en koningin Louise. Koningin Alexandra was dus een tante van prins Carl. Uit dit huwelijk werd één zoon geboren:
- Alexander Frederik Eduard Christiaan (2 juli 1903 - 17 januari 1991), later als Olaf V, koning van Noorwegen. Hij huwde prinses Märtha van Zweden, eveneens een nakomeling van koning Karel XIV Johan.
Koning van Noorwegen
Na enige jaren van politieke onrust koos het Noorse volk in 1905 ervoor zich van Zweden af te scheiden. Op 18 november van dat jaar koos het parlement, het Storting, Karel als koning van Noorwegen. Deze keuze werd in een referendum door het volk bevestigd. Karel werd op 22 juni 1906 gekroond in de Nidaros-kathedraal in Trondheim. Hij noemde zich nu Haakon, naar de gelijknamige middeleeuwse koningen van Noorwegen.
Toen de Duitsers met Operatie Weserübung Noorwegen in april 1940 bezetten leidde Haakon twee maanden lang het verzet en weigerde de nieuwe regering onder Vidkun Quisling te erkennen. Hierna week hij uit naar Engeland en leidde de regering in ballingschap in de Londense wijk Rotherhithe. Hij vormde een belangrijk symbool voor het Noorse verzet. In 1945 keerde hij weer naar zijn land terug.
Haakon stierf op 21 september 1957 in Oslo aan de gevolgen van een val in zijn badkamer, twee jaar eerder. Alexander volgde hem op als Olaf V.
