Matroos
Een matroos is een man of vrouw die alle algemene en voorkomende werkzaamheden aan boord van een schip verricht die nodig zijn om het schip rein en zeewaardig te houden. Dit houdt onder meer in het onderhoud aan en het schoonhouden van het schip, roerganger zijn en uitkijk houden. Waar het zeilschepen betreft gaat of het ook om het bedienen van de zeilen.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen volmatrozen en lichtmatrozen. De laatste is beginnend matroos, ook wel aankomend matroos of matroos onder de gage genoemd.
Zeevisserij
Bij de toenmalige zeevisserij was het begrip matroos een aanduiding van een rang onder de bemanningsleden. Zo kende men bij de vleetvisserij - de voormalige visserij op haring - van laag naar hoog de rangen van afhouder, reepschieter, jongste, 2 oudsten, wisselend 5 of 6 volwaardige matrozen en een 7/8ste matroos die iets minder verdiende dan de volwaardige matroos. Voor zo ver het in latere jaren een motorlogger betrof, kende men naast een stuurman en een schipper tevens een motordrijver die ook wel als monteur werd aangeduid. De rang die men innam was bepalend voor het deel van de geldelijke opbrengst van de vangst dat men ontving. Ook bij de beugvisserij en de sleepnetvisserij kende men de rang van matroos.
Marine
Het begrip matroos is een rang bij de marine. Er zijn verschillende gradaties, te weten matroos 3de klas, matroos 2de klas en matroos 1ste klas.
Trivia
Matrozen bij de marine werden ook wel Pikbroeken genoemd, dit vanwege het breeuwen waarbij men pek (pik) gebruikte. Een andere benaming is Jantjes.