Emma Goldman

Emma Goldman (1869–1940) o skrifer, gweythresor politek ha direwlydh. Skoodhyer a-varr o hi a dhidhuwieth, gwiryow LKDT ha benelogorieth. Posek dres eghen o hi y'n displegyans a filosofieth politek direwlieth yn Amerika Gledh hag Europa y'n kynsa hanter a'n 20ves kansvledhen.

Genys yn Kaunas, Emperoureth Russek (lemmyn Lithouani), dhe deylu Yedhowek, Goldman a omdhivroas dhe'n Statys Unys yn 1885. Wosa an negys Chicago Haymarket, hi a veu tennys war-tu ha direwlieth. Hi a dheuth ha bos skrifer hag arethor a vri war filosofieth dhirewlek, gwiryow benenes ha kudynnow sosyel.

Hi ha hy herensa ha koweth an skrifer direwlek Alexander Berkman a erviras ladha an den diwysyans ha arghansor Henry Clay Frick avel akt a 'blontyans a'n gwrians'. Frick a dreusvewas an assay yn 1892, ha Berkman a veu res 22 bledhen yn prison.

Yn 1893 Goldman a veu kablys a dhalleth gostel ha spena bledhen yn prison. Hi a veu dalghennys yn 1901 rag, dell leverir, brasa an ladhans a Lewydh McKinley, mes nyns o hi prevys dhe vos kablus. Yn 1916 hi a spenas termyn yn prison rag kevrenna kedhlow yn kever andinythians (drogober o hemma y'n oos na). Yn 1917 hi a veu dalghennys ha spena diw vledhen yn prison rag bos heb skoodhya Kynsa Bresel an Bys.

Wosa bos dyllys a brison, hi ha Berkman a veu dalghennys, gans 248 a dus erel, y'n Palmer Raids dres an kynsa Own Rudh (Red Scare) ha divroas dhe Russi. Y'n kynsa le, Goldman a wrug skoodhya Domhwel Hedra hag a wrug dri an Bolsheviks dhe gavos aga rewl, mes yn skon Goldman a dhallathas kuhudha an Unyans Sovietek drefen y dagans freudhek a levow anserghek.

Wosa diw vledhen, hi a wrug diberth gans Berkman ha dalleth bewa yn lies le yn Europa, y'ga mysk Pow Sows ha Pow Frynk. Wosa dalleth an Vresel Vredereth Spayn, Goldman a viajyas dhe Spayn rag skoodhya an direwlydhyon ena.

Hi a verwis yn Toronto, Kanada, an 14ves a vis Me, 1940, 70 hy bloodh, a strokas. Ynkeludhys yw hi ogas dhe Chicago.

Lyvrow

• Anarchism and Other Essays, 1910.
• The Social Significance of the Modern Drama, 1914.
• My Disillusionment in Russia, 1923.
• My Further Disillusionment in Russia, 1924.
• Living My Life, 1931.
• Voltairine de Cleyre, 1932.