Франциядағы адам және азамат құқықтарының декларациясы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

26 тамызда жиналыс “Адам және азамат құқықтарынын декларациясын” қабылдады. Декларацияның 17-бабында революциялық принциптер ретінде ағарту идеялары: халық егемендігі принципі, әрбір адамның заң алдында теңдігі, сөз, баспасөз жөне ар-ұждан бостандығы жөнінде жазылды. Өз позициясын нығайту мақсатында жиналыс буржуазиялық өкіметті қалыптастыруға белсенді түрде кіріседі. Азаматтық теңдік принципін ұстай отырып, жиналыс таптық жеңілдіктерді және дворяндық титулдар мен гербтерді, сондай-ақ дворяндық мұрагерлікті құртты. Өздерінің кәсіпкерлік еркін қызметін бекітіп, мемлекеттік шектеуді және цехтық жүйені жойды. 1789 жылдын 2 қарашасында құрылтай жиналысы шіркеу қызметкерлері мүлкін қайта қарау туралы декрет қабылдады. Билік басында түрған орташа монархияшыл конституцияшылдар көпшілік бұқаранын наразылығын туғызды. Қоғамдық-саяси күресте саяси клубтардын маңызы өте зор болды. 1789 жылы ұйымдастырылған Якобшілер клубы (әулие Якоб шіркеуінде жиналатындарды осылай атады) Францияның саяси өмірінде үлкен рөл атқарды. Революция кезінде елде көптеген мерзімді басылымдар пайда болды. Солардың ішінде аса үлкен беделге және танымалдылыққа Жан Поль Марат шығарған газет ие болды. 1791 жылы құрылтай жиналысы Францияда буржуазиялық конституциялық монархияны бекіткен конституцияны дайындауды аяқтады. Заң шығарушы билік заң шығарушы мәжіліске, атқарушы билік мұрагерлік монархқа және ол тағайындаған министрлерге негізделді. Сөйтіп, құрылтай жиналысы ірі буржуазияның әлеуметтік және саяси билігін заңды түрде бекітті.

Монархияның құлауы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Бұрынғы билеуші топтың көпшілігі — дворяндар революциямен бітіспес күрес бастады. 1792 жылдың 20 сәуір күні Франция Аустрияға соғыс жариялады. Соғыс барысы Франция үшін сәтсіз болып, елге нақты қауіп төнді. Революциялық көңіл күйдегі халық көтерілді. 1792 жылы монархиялық конституцияны негізге алған бүкіл мемлекеттік саяси жүйе құлау алдында тұрды. Саяси дағдарыстың күшейе түсуіне орай, елдегі демократиялық қозғалыстар корольді құлатуды және монархияны жоюды талап етті. 1о тамыздың түнінде Парижде көтеріліс басталып, көтерілісшілер корольдің Тюильри сарайын басып алды. 1792 жылғы 1о тамыздағы көтеріліс революцияны жаңа деңгейге көтеріп, “ескі тәртіп” қалдықтары демократиялық жолмен жойылды. Көтеріліс барысында монархия іс жүзінде құлады. Жиналыс Людовик XVI-ны тақтан түсірді. Қайта қалпына келтірілген коалиция әскері шабуылға шықты. 20 қыркүйекте Коллерман мен Дюмурье қолбасшылық еткен революциялық армия пруссиялықтардын шабуылын тойтарып, оларды Франция шекарасынан кейін шегінуге мәжбүр етті.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]