Eyüp Çikolar

Günümüzde insanların seyahat, gezi, eğlence gibi ihtiyaçlarını turizm önemli ölçüde
karşılamaktadır. Bu ihtiyaçlar  doğrultusunda her geçen gün turizme gösterilen ilgide de artış
görülmektedir. Turizm ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayan ve bacasız sanayi olarak
bilinen bir sektördür. Turizm, insanların yeme, içme, konaklama, dinlenme rekreasyon gibi
turizm faaliyetlerini yapabileceği bir alandır.
Bu çalışmada Kırgızistan’ın Calal-Abad İli (Oblastı) sınırları içerisinde yer alan sağlık
turizmi çerçevesinde araştırılacak iki tesis seçilmiştir. İlki Kurort adındaki şifalı suların, doğal
çamurların yer aldığı Calal-Abad Sanatoriyası diğeri ise Kochkor-Ata İlçesi (Rayonu)
içerisinde sağlık turizmi alanında hizmet veren Keremet Hastanesi’dir. Bu iki tesisin sağlık
turizmine ilişkin özellikleri incelenmiş ve elde edilen veriler sonucunda Kırgızistan sağlık
turizmine önemli katkılar sağladığı görülmüştür.
Çalışmada yöntem olarak doküman analizi kullanılmış olup, sağlık turizmi kapsamında
inceleme alanı bulan sanatoryum ve kurortların, sağlık turizmine ve tesislerden faydalananlara
büyük ölçüde sağlık hizmeti sunduğu ve ayrıca bu tesislerin sağlık turizminde ne derece önemli
bir yer tuttuğunun belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Bu çalışmada Kırgızistan vergi sistemindeki dolaylı vergiler incelenmiş olup, ağırlıklı olan dolaylı vergilerin Kırgızistan ekonomisine etkilerini değerlendirmek amaçlanmaktadır. Çalışmada, Kırgız Vergi Sistemine (KVS) ve KVS’de dolaylı vergiler arasındaki gümrük vergisine teorik olarak değinilerek güncel ithalat ve ihracat istatistiklerine de yer verilmiştir.1991’de Alma-atı Konferansı ile Bağımsız Türk Devletleri arasında yer alan Kırgızistan SSCB’nin egemenliğinden kurtularak, kendi bağımsızlığını ilan etti. SSCB’den ayrılışından kısa bir süre sonra Kırgızistan piyasa ekonomisine geçerek-liberal değişimler yaşamıştır. Bu sayede özelleştirme ağırlıklı politikaların izlenmesi ile diğer Bağımsız Türk Devletleri arasında önemli bir konuma getirilen Kırgızistan; kayıt dışı ekonomi ve mevcut borçlar karşısında zor duruma düştüğünden dolayı, vergi reformlarını uygulamaya koymuştur. Bu bağlamda vergiler arasında dolaylı ve dolaysız vergilerin de Kırgız Vergi Sistemi içinde önemli bir yer tuttuğu görülür. Özellikle Kırgız Vergi Sistemi’nde dolaylı vergilerin ağırlıklı olduğu göze çarpmaktadır.

Selefilere göre sadece Kur'an ve sünnetin Bi'at (بيعة) alındığı, yani Kur'an gerçeklerine ve Peygamberimiz (s.a.v.)’a sadık olunduğu ve yine onlar için bunun dışında yapılanların ise Bidat (بعد ة) olduğu kabul görürken, yani Peygamberimizin yaşadığı dönem olarak bilinen Asr-ı saâdet'ten sonraki din alanında yapılan değişiklikleri ise şer'î bir hükmü olmayan uygulamalar olarak kabul etmektedirler. Bu durumda, Kur'an ve Sünnete bağlı kalmak suretiyle şekil alan Selefizm akımı, dinî uygulamalara karşı gelmekte ve din alanında yapılan düzenlemelerin de Peygamberimiz (s.a.v.) dönemindeki yapılanlarla örtüşmediğini savunmaktadır. Onlara göre medet umma amaçlı yapılan türbe ziyaretleri, görkemli türbe inşa etmek, kandil yakma, evliyadan rahmet dileme, mevlid okutma vs. eylemler şirk sayılmaktadır. Ancak bu uygulamaların şirk görülmemesi durumunda ise Selefi görüşüne mensup kimselerin, kendileriyle zıt görüşlü insanlara karşı bir ötekileştirme, hazımsızlık, kin ve nefret duyguları beslediği bilinmektedir. Hatta radikal Selefi (Tekfirci) anlayışına mensup olanların, ateşli silâhla adam öldürülmesini helâl saydığı devlet güvenlik raporlarında yazılıdır. Öyle ki, geçmişe bakıldığında Selefi ve Vehhabîlerin birleşerek Osmanlı gibi bir Müslüman devleti yıkmaya çalıştıkları kaynaklarda yer alırken, içinde Kur’an ve sünnete bağlılığın önem taşıdığı bu akımda görülüyor ki; ‘’cihad’’ gibi bir kavramın da yatması acı bir gerçektir. Şüphesiz ki; Selefizm akımının Müslüman devletlerden oluşan Orta Asya gibi ülkelerde yaygınlaşmasında ve aktif faaliyette olmasında ise Arap toplumlarının büyük rolü vardır.  Selefizmin, Vehhabîliğin Kırgızistan'a geliş süreciyle ilgili olarak siyasi olayların, politikaların ve bölgedeki etnik grupların varlığını önemli unsurlar olarak sıralayabiliriz. Bağımsız bir ülke statüsünü kazanan Kırgızistan'da dinî faaliyetler de zamanla ağırlık göstermiştir. Din işlerinde gerek devlet yöneticilerinin politikaları gerekse bölge halkındaki dinî eğilimler, Selefizm, Vehhabîlik gibi akımların da ilgi görmesine yol açmıştır. İkinci bir ayrıntı ise; Kırgızistan'ın serbest piyasa ekonomisine geçiş sonrası artan işsizlik, yüksek enflasyon, üretim azlığı gibi ekonomik göstergeler sonucunda işsiz insanların ekonomik nedenlerden dolayı cihatçı gruplara katılması ve buralarda kendilerine bir statü sağlaması olmuştur. Bu araştırmada, Kırgızistan'da Selefizm, Vehhabîlik gibi akımlar raporlar ve saha araştırmaları çerçevesinde incelenmiş olup, aynı zamanda Kırgızistan'da din hizmetlerinin de bir kritiği yapılmıştır.

Muhasebe, işletmenin bir fonksiyonu olmakla beraber, yatırımlarla da ilişkisi bulunmaktadır. Bu bağlamda komuta ekonomisinden, serbest piyasa ekonomisine geçiş yapan Kırgızistan için; doğrudan yabancı sermaye yatırımlarına ihtiyaç duyulmuş, ayrıca üretim, istihdam ve ekonomi konuları da önemli bir hale gelmiştir. Dolayısıyla bu çerçevede ‘’Muhasebe’’ kavramının bir avantaj oluşturma düşüncesi; bir muhasebe standartları zorunluluğunu da gündeme getirmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda başta Kırgızistan Maliye Bakanlığı yetkilileri ve meslek kuruluşlarından oluşan bir komisyon bir araya gelerek Kırgızistan için bir Kırgızistan Muhasebe Standartlarını hazırlamıştır.
Bu çalışmada Kırgızistan’daki muhasebe bilincinin gerek bilgi kullanıcıları, gerekse muhasebe mesleğine yönelmek isteyenler açısından önemli olduğu ortaya konmuş ve daha sonra Kırgızistan’ın SSCB’den ayrılışından sonraki döneminde kendi muhasebe standardının oluşturulmasındaki süreci ve Kırgız Muhasebe Standartları’nın, IAS’ye (Uluslararası Muhasebe Standartları) uygunluğu incelenmiş bu bağlamda mevcut muhasebe sisteminin Kırgızistan’da muhasebe işleyişine ve finans sistemine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada doküman analizi kullanılarak, Kırgızistan Muhasebe Standartlarının UFRS’ye geçiş süreci izlenmiş ve Kırgızistan’daki işletmeler açısından önemine vurgu yapılmıştır. Daha sonra bulgulardan hareketle Kırgızistan Muhasebe Standartlarının, uluslararası muhasebe standartları ile karşılaştırılması yapılarak uygulamadaki eksiklikler tespit edilmiş ve bu doğrultuda çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

1929 Dünya Ekonomik Buhranı, para piyasalarını olumsuz yönde etkileyerek, piyasalarda belirsizliklere yol açmıştır. Bu durum Klasik iktisadın yerine, Keynesyen politikaların uygulanmasını zorunlu kılmıştır. Bu bağlamda, yeşil ekonomi; Sanayi Devrimi, 1929 Dünya Ekonomik Krizi ve BM Çevre Deklarasyonları perspektifinde değerlendirilebilecek bir konu özelliği taşımaktadır. Dünyada milyarlarca insanın suya, temiz havaya, enerjiye ve sanitasyona ulaşamadığı düşünüldüğünde yeşil ekonominin önemi her geçen gün anlaşılmaktadır. Yeşil ekonomi sosyal kapsayıcılığı olan, sürdürülebilir ekonominin ve yaşanabilir bir dünya düzeninin anahtarı olarak kabul edilmektedir. Kavram içerisinde yeşil yatırımlara teşvik, sosyal adaletin içselleştirilmesi, gelir dağılımı ve istihdam, insan refahının iyileştirilmesi, doğal dengenin korunması, biyoçeşitlilik, düşük karbon, mali politikalar ve yenilenebilir enerji kaynakları gibi konular yer almaktadır. Kırgızistan Rio+20’de (Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Konferansı) yeşil ekonominin ilkelerini kabul ederek, yeşil ekonomiye bağlılığını deklare etmiştir. Ayrıca 2016 yılında Kırgızistan’ın PAGE’ye (Yeşil Ekonomi Ortaklığı) üyeliği de yeşil ekonomiye geçişin dönüm noktası olmuştur. Bu çalışmada, Kırgızistan’da yeşil fırsat olarak bilinen ve yenilenebilir enerji kaynakları içerisinde yer alan hidroelektrik enerjisinin, yeşil tarımsal üretimin Kırgızistan’ın geleceğine önemli katkılar sağlaması amaçlanmaktadır.

İnsanlık tarihinde sosyal güvenlik uygulamalarını görmek mümkündür. Hasta bakım evleri, aş evleri, hastane kardeşlik birlikleri, defin dernekleri bunlar arasında yer alır. Sosyal yardımlar sosyal güvenliğin tarihinde önemli örnekler arasında gelir. Modern sosyal güvenlik denildiğinde ise; prim karşılığı emeklilik, sosyal yardımlar, sağlık sigortası, sosyal güvence gibi unsurlar akla gelmektedir. Temeli Bismarck ve Beveridge Raporu ile şekil alan sosyal güvenlik; toplumların yaşam standartlarının iyileştirilmesinde, sağlık, eğitim, gıda, barınma gibi ihtiyaçlarının karşılanmasında vazgeçilmez hale gelmiştir. İnsan hayatında sosyal risklerin karşılanması devletlerin uyguladıkları sosyal güvenlik sistemi ile mümkün olmaktadır. Bu sosyal risklerin önemi, uzun ve kısa vadeli sigorta kolları dikkate alındığında anlaşılacaktır. Kırgız sosyal fonunda uzun vadeli sigorta kollarına ve kısa vadeli sigorta kollarına yönelik uygulamalar yer almaktadır. Aynı zamanda zorunlu sağlık sigortası, emeklilik de bu fon içerisindedir. Çalışmada, Kırgız sosyal fonunun gerek Kırgız vatandaşları için, gerekse yabancı ülke vatandaşları için önem teşkil eden sosyal riskleri ne ölçüde karşıladığı amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda Kırgız sosyal fonundaki sosyal güvenlik istatistikleri araştırılmış ve yarattığı etkileri Kırgızistan sosyal güvenlik sistemi açısından değerlendirilmiş ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Bu çalışma, ülkemizin sınır komşusu olan Suriye ve çevresinden olmak üzere yapılan düzenli ve düzensiz göçlerin Gaziantep’in sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapısına etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, uluslararası teşkilatların ya da taraf ülkelerin, 21.yüzyılda vurgu yaptığı; sürdürülebilir ekonomi ve kalkınmayı, açlık ve yoksulluğu, gelir dağılımı ve eşitsizliği düşündüğümüzde; göç meselesinin küresel ve ayrıca ivedilikle çözüm arayışı beklenilen bir sorun haline geldiği görülmektedir. Altmış yıllık bir tarihi olan bu göç olgusunun ülkemizi ve şehirlerini de zamanla etkisi altına aldığı bilinen bir gerçektir. UNESCO’nun yaratıcı şehirler ağı içerisine giren ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kalbi olarak bilinen ve dünyada yapmış olduğu büyük ölçekteki ihracat hacmi bakımından marka şehir olarak bilinen Gaziantep de bu göç sorununun bir parçası haline gelmiştir. Bu bağlamda, geçmişi itibariyle almış olduğu iç göçler bakımından Gaziantep’in kentleşme ve demografik yapısında değişimler yaşanmış bu durumun kent hayatına etkileri de görülmüştür. Bu kapsamda gecekondulaşma ve alt yapı sorunları, yeni imar alanlarının açılmasını zaruri hale getirmiş ve konut sayısında artışa neden olmuştur. Son yıllarda ise bu göçlere, Suriye ve çevre ülkeler de dahil olduğundan dolayı, kent yaşamında dilsel, kültürel, sosyal ve ekonomik farklılıklar yaşanmıştır. Dolayısıyla bu dış göçü değerlendirdiğimizde, özellikle komşu ülke olan Suriye ağırlıklı düzenli ve düzensiz göçler şehir yaşamında toplumsal düzeni etkilemiştir. Şehirde gecekondu bölgelerinde göçmenlerin sayısı artmıştır. Bu yüzden göçmenlere yönelik istihdam, imar ve şehircilik, eğitim ve sağlık politikaları ihtiyaç doğurmaktadır. Çalışmanın tartışma ve sonuçlarına gelince, eğitim hususunda, göçmen ailelerin çocuklarına yönelik okullarda uygulanan ve onların Türk eğitim sistemine entegrasyonunu içeren PIKTES projesinin kapsamı genişletilmelidir. Bu konuda öğretmen istihdamında ve uyum sınıflarının hazırlanmasında revizyonlar yapılmalıdır. Yine üniversite çağındaki göçmen üniversite öğrencilerinin tıp ve mimarlık ve mühendislik fakültelerine teşvik edilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca bu eğitimler sonucunda lisansüstü programlarda da akademisyen ve araştırmacı göçmenler yetiştirilmelidir. Sağlık arzı olarak göçmen ailelerin faydalanabileceği birinci ve ikinci basamak sağlık hizmeti alabileceği sağlık tesisleri açılmalıdır. Buralara tıp eğitimi almış uzman göçmen doktorlar istihdam edilmelidir. Konut sorunu olarak da, göçmenlerin yaşayabileceği yeni konut alanlarına ihtiyaç vardır. Bu sayede göçmen nüfusunun ağırlıklı olarak yaşadığı gecekondu bölgelerin de kamulaştırılması yapılabilir. Son olarak, bir sanayi şehri olan Gaziantep bünyesinde organize sanayi bölgeleri bulunmaktadır. Bu bölgelerdeki fabrika ve işletmelerde nitelikli göçmenlerin istihdamı yapılmalıdır. Baktığımızda göçmenlerin kayıt dışı çalıştığı bilinmektedir. Ayrıca bu denetimlerin yapılmasının ülke ekonomisine de etkisinin olduğuna dikkat çekilmelidir. Bu çerçevede göçmenlerin işgücüne katılmasının yaygınlaştırılması, istihdamının izlenmesi ve korunmasına yönelik bakanlık bünyesinde göçmen iş müdürlükleri kurulmalıdır. Bu çalışmada kaynak tarama yöntemi kullanılmış ve çalışmanın literatüre de katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmada birincil ve ikincil kaynaklardan faydalanılmış ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Historically, there were inventions in the old past and in China, but (these) were rare. The
science of the old world and traditional empires did not lead to innovation, technical innovation as
a current. To give you an idea of the figures for these, I brought British and French data on
registered patents and inventions approved by the French Academy. In the first decade of the 18th
century.m there were, on average, 3 patents approved for the UK and 6 inventions accepted in
France. In the 1780s, the figure for England was 54 a year; It was around 22 for France. These
were just symbolic figures showing the steps of innovation. However, these figures represent
something absolutely new in human history, namely technical innovation that is coming as a
regular flow into the economy. [1].