Saluyot
| Saluyot | |
|---|---|
| Papeles:Saluyot.jpg | |
| Taksonomia | |
| Pagarian: | |
| Dibision: | |
| Klase: | |
| Urnos: | |
| Pamilia: | |
| Henero: | Corchorus |
| Species | |
|
About 40-100 species, including: | |
Ti saluyot ket mula a nairaman iti genus Corchorus, familia Malvaceae. Kaaduan ket ruot ngem ti dadduma ket maimula ken mataraken kas taraon ken maaramat a sag-ut.
Panagmula
Kasayaatan a patubuen ti saluyot iti tiempo a nalnaab bayat iti panagtutudo. Maipapan nga 85 porsiento ti apit iti saluyot ket aggapu idiay Bangladesh, India, ken China. Mangrugi nga apiten dagiti mannalon ti saluyot kalpasan iti uppat a bulan, no agsabongen kasanguanan nga agbukel. Maisina dagiti ung-ungkay santo mairebreb iti danum iti 20 nga aldaw. Kalpasan daytoy, agsisina dagiti sag-ut iti ung-ungkay ket maibilag dagitoy santo mareppet.
Pakausaran
Adu ti pakaaramatan ti saluyot, saan la a kas naimas a sida a laok ti dinengdeng wenno inabraw ngem maus-usar pay kas nadumaduma a komersial a produkto.
Makan ken mainum
Dagiti bulong ken uggot ti saluyot ti sigud nga ilutluto kas taraon ti kaaduan kadagiti tattao nga agbibiag iti paset nga napudot, kas dagiti pagilian nga asideg iti ecuador. Iti Filipinas, "Saluyot" ti maysa a birngas kadagiti Ilokano gapu ta isuda ti kangrunaan a mangimas ken mangdengdengdeng iti daytoy a mula.
Naiwaras ti saluyot iti Asia ken Africa. Corchorus olitotius ken Corchorus capsularis iti kapatgan nga clase ti saluyot nga lutlutuen. Iti saluyot ket napunno iti mucilage, maysa banag nga patubuen dagiti dadduma a mulmula a nalan-ak ken napigket. Isu daytoy nga sustancia iti nagalis no mailambong iti saluyot.
Iti dadduma nga pagilian, iti saluyot ket maaramid nga itsa dagiti bulong nga imbilag wenno inalas-as. Mabalin pay nga usaren a pangraman iti luto. Dagiti mangngagas iti ruot ken yerba, iti saluyot ket makuna a makapurga.
Sag-ut ken lupot
Ti panagmula ken panagapit iti saluyot ket maysa nga industria. Saan laeng a mabalin a sidaen dagiti uggot, sabong, ken bulongna, daytoy a mula ket isu pay iti maysa a kadakkelan a pangalaan iti sag-ut a mausar a tali, papel, ikamen, pagan-anay, iket, ken dadduma pay. Iti sag-ut iti saluyot ket biodegradable, saanna mesmesen iti lubong, ken nalagda. Agrukop laeng no masigud nga matimming iti dam-eg.
Aggapu dagiti sag-ut iti nalupdisan nga ungkay iti saluyot. Dagitoy ket naiserreb iti danum, iti makuna nga yaaddang a retting, tapno maiparuar iti lignin a mangkapet iti parenchyma ken iti sclerenchyma. Kalpasan, maugasan santo mapamagaan tapno maawan iti pectin nga mangpatangken iti kudil ti ungkay. Lumukneng ken umingpis daytoy a kas sinulid.