Gustav Mahler
Artikulu hau hobetzeko lanean ari da Joxan Garaialde lankidea. Hori dela eta, beharbada hutsuneren batzuk izango dira edukian edo formatuan. Mesedez, aldaketa handi bat egin baino lehen, eztabaida ezazu haren lankide orrian edo artikuluaren eztabaida orrian, erredakzioa koordinatzeko. |
Gustav Mahler | |
---|---|
(1907) | |
Bizitza | |
Jaiotza | Kaliště eta Kaliště, 1860ko uztailaren 7a |
Herrialdea | Austriar Inperioa Cisleithania |
Talde etnikoa | Juduak |
Heriotza | Viena, 1911ko maiatzaren 18a (50 urte) |
Hobiratze lekua | Grinzing Cemetery (en) |
Heriotza modua | berezko heriotza: endokarditisa septizemia |
Familia | |
Aita | Bernhard Mahler |
Ama | Marie Herrmann |
Ezkontidea(k) | Alma Mahler (1902 - 1911) |
Seme-alabak | ikusi
|
Hezkuntza | |
Heziketa | Vienako Unibertsitatea University of Music and Performing Arts Vienna (en) |
Hizkuntzak | alemana |
Ikaslea(k) | ikusi
|
Jarduerak | |
Jarduerak | orkestra zuzendaria, musikagilea eta classical composer (en) |
Lantokia(k) | Olomouc |
Lan nabarmenak | ikusi
|
Genero artistikoa | musika klasikoa sinfonia ganbera-musika |
gustav-mahler.org | |
| |
Gustav Mahler (Kaliště, gaurko Txekia, 1860ko uztailaren 7a – Viena, 1911ko maiatzaren 18a) musikagile austriarra izan zen, Erromantizismo osteko garaikoa. Orkestra zuzendaria ere izan zen.
Lanik ezagunenak Lieder eines fahrenden Gesellen ("Bidaiariaren abestiak"), Kindertotenlieder ("Umeen heriotzazko abestiak") eta Das Lied von der Erde ("Lurraren abestia").
Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Vienako kontserbatorioan egin zituen ikasketak eta ondoren filosofia eta musikaren historia ikasi zuen unibertsitatean. Anton Bruckner ezagutu eta haren ikasle eta lagun izan zen. 1880an Das klagende Lied (Arrenkurazko kanta) kantata ondu zuen. Musika zuzendari gisa garrantzi handiko karguak izan zituen, Kasselen (1883), Pragan (1885) eta Leipzigen (1886). 1888an Budapesteko Operako zuzendaria izan zen, 1891n Hanburgokoa eta 1897an Vienako Operakoa eta Orkestra Sinfonikokoa. 1907. urtean Kindertotenlieder (Haur hildakoen kantuak) idatzi zituen, alaba hil berriaren oroimenez. Aldi batez Vienako postua utzi eta New Yorkeko Metropolitan Opera izenekoan zuzendari lanetan ibili zen arrakasta handiz. Bihotzeko gaixotasunak jota, Vienara itzuli eta han hil zen.
Aipatutakoez gainera, Mahler-en lan nagusiak dira, besteak beste: Lieder eins fahrenden Gesellen (1883-1885, Lagun ibiltari batentzako kantuak), Des Knaben Wunderhorn (1892, 1895, 1905, Mutikoaren adar miragarria), Das Lied von der Erde, (1908, Lurraren Kantua), bederatzi sinfonia (1888-1909) eta hamargarrena osatugabea (1910).
Mahler-ek erromantizismoaren joera desberdinak elkartu zituen. XIX. eta XX. mendeen arteko zubitzat jotzen da, Wagner-en eta Schönberg-en artekotzat, alegia, eta espresionismoaren atarian dago. XX. mendeko konposizio tekniken aitzindari ospetsua izan zen. Eragin handia izan zuen Arnold Schoenberg, Dmitri Xostakovitx eta Benjamin Brittenengan.
Lanen zerrenda[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 10 sinfonia idatzi zituen, azkena amaitu gabekoa.
- Lieder edo abestiak:
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Barham, Jeremy. (2005). «Gustav Mahler's Musical Jewishness» in Barham, Jeremy Perspectives on Gustav Mahler. Aldershot (Erresuma Batua): Ashgate Publishing Limited.
- Blaukopf, Kurt. (1974). Gustav Mahler. Harmondsworth, Erresuma Batua: Futura Publications Ltd ISBN 0-86007-034-4..
- Burkholder, J. Peter eta beste. (2008). Historia de la música occidental. Madrid: Alianza Editorial ISBN 978-84-206-9145-9..
- Carr, Jonathan. (1998). Mahler: A Biography. Woodstock, New York: The Overlook Press ISBN 0-87951-802-2..
- Cooke, Deryck. (1980). Gustav Mahler: An Introduction to his Music. Londres: Faber Music ISBN 0-571-10087-2..
- Copland, Aaron. (2004). Richard Kostelanetz ed. Aaron Copland, a reader: Selected writings, 1923-72. Londres: Routledge ISBN 9780415939409..
- Griffiths, Paul. (2009). Breve historia de la música occidental. Akal ISBN 978-84-460-2780-5..
- Harrison, Julius. (1934). Victor Gollancz ed. The Musical Companion. Londres: Bacharach, A. L., 127-282 or..
- Hussey, Dyneley. (1934). Victor Gollancz ed. The Musical Companion. Londres: Bacharach, A. L., 454-66 or..
- La Grange, Henry-Louis de. (1995). Gustav Mahler Volume 2: Vienna: The Years of Challenge (1897-1904). Oxford, Erresuma Batua: Oxford University Press ISBN 0-19-315159-6..
- La Grange, Henry-Louis de. (2000). Gustav Mahler Volume 3: Vienna: Triumph and Disillusion (1904-1907). Oxford, Erresuma Batua: Oxford University Press ISBN 0-19-315160-X..
- La Grange, Henry-Louis de. (2007). Gustav Mahler Volume 4: A New Life Cut Short (1907-1911). Oxford, Erresuma Batua: Oxford University Press ISBN 0-19-816387-8..
- Lebrecht, Norman. (2011). ¿Por qué Mahler? Cómo un hombre y diez sinfonías cambiaron el mundo. Barbara Ellen Zitman Ross-en itzulpena Madrid: Alianza Editorial ISBN 9788420651217..
- Mahler, Alma. (1968). Gustav Mahler: Memories and letters. Londres: John Murray.
- Mahler, Alma. (1978). Gustav Mahler: Recuerdos y cartas. Madrid: Taurus ISBN 84-306-1157-6..
- Mitchell, Donald. (1995). Gustav Mahler Volume I: The Early Years. Berkeley: University of California Press ISBN 0-520-20214-7..
- Mitchell, Donald. (1975). Gustav Mahler Volume II: The Wunderhorn Years: Chronicles and Commentaries. London: Faber and Faber ISBN 0-571-10674-9..
- Mitchell, Donald; Nicholson, Andrew. (1999). The Mahler Companion. Oxford: Oxford University Press ISBN 0-19-816376-2..
- Niekerk, Carl. (2010). Reading Mahler: German Culture and Jewish Identity in Fin-de-siècle Vienna. Rochester (New York): Camden House ISBN 978-1-57113-467-7..
- Sadie, Stanley (ed.). (1980). New Grove Dictionary of Music and Musicians. Volumen 11 Londres: Macmillan ISBN 978-0-333-23111-1..
- Sadie, Stanley. (1994). Guía Akal de la música. Madrid: Akal ISBN 84-460-0424-0..
- Salvetti, Guido. Historia de la música. El siglo XX. Tomo X. Madrid: Turner ISBN 84-7506-166-4..
- Schonberg, Harold C.. (1970). The Lives of the Great Composers, Vol. II. Londres: Futura Publications ISBN 0-86007-723-3..
- Shaw, George Bernard. (1981). Shaw's Music. III 1893-1950 Londres: The Bodley Head ISBN 0-370-30333-4..
- Smith, William Ander. (1990). The Mystery of Leopold Stokowski. Cranbury (New Jersey): Associated University Presses Ltd ISBN 0-8386-3362-5..
- Snowman, Daniel. (2009). The Gilded Stage: A Social History of Opera. Londres: Atlantic Books ISBN 978-1-84354-466-1..
- Steen, Michael. (2003). The Lives & Times of the Great Composers. Londres: Icon Books ISBN 978-1-84046-679-9..
- Walter, Bruno. (2008). Georges Liébert ed. Mahler. Una fisonomía musical. Madrid: Akal, 184 or. ISBN 84-460-1672-4..
- Pérez de Arteaga, José Luis. (1989). Mahler. Barcelona: Salvat ISBN 84-345-8243-0..
- Pérez de Arteaga, José Luis. (2007). Mahler. datu osagarri garrantzitsu ugarirekin berritu eta zabaldua (2.. argitaraldia) Madrid: Antonio Machado Libros ISBN 84-7774-443-6..
- Sopeña Ibáñez, Federico. (1983). Estudios sobre Mahler. Madrid: Rialp ISBN 84-321-2216-5..
- Ingelesez
- Gustav Mahler Europa: kronologia, konposizioak, garaikideak, familia eta pribatuak: Gustav-Mahler.eu
- Bauer-Lechner, Natalie. (1980). Recollections of Gustav Mahler. London: Faber Music ISBN 0-571-10025-2..
- Kaplan, Gilbert. (1995). The Mahler album. New York: Harry N. Abrams ISBN 0-8109-4279-8..
- Alemanez
- de La Grange, Henry-Louis; Weiss, Günther. (1995). Ein Glück Ohne Ruh - Die briefe Gustav Mahlers an Alma. Berlín: Siedler ISBN 3-88680-577-8..
- Floros, Constantin. (1998). Gustav Mahler Visionär und Despot. Hamburg: Arche ISBN 3-7160-3901-2..
- Lebrecht, Norman. (1993). Gustav Mahler - Erinnerungen seiner Zeitgenossen. München: M & T ISBN 3-7957-8282-1..
- Frantsesez
- de La Grange, Henry-Louis. (1979). Gustav Mahler I. Vers la gloire (1860-1900). París: Lib. Arthème Fayard ISBN 2-213-00661-X..
- Matter, Jean. (1990). Mahler. Lausanne: L'age d'homme ISBN 2-8251-3231-4..
- Vignal, Marc. (1996). Mahler. París: De Seuil ISBN 2-02-025671-1..