འབྲུག་གི་ཞིབ་འཚོལ་ལམ་ལུགས། Research Culture in Bhutan

ཞིབ་འཚོལ་ལམ་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་བའི་སྐབས་སྒྲིག་གཞི་དངསྤྱོད་ལམ། བརྩི་མཐོང་། རེ་འདོད་དང་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། (The Royal Society, n.d.). Thinley Wangdi and Nima Tharchen (2021) གྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཞིབ་འཚོལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཞིབ་བརྟག་གི་མནོ་ཐངས་དང་ བློ་སྤོབས་གསར་གཏད་འབད་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ འདྲི་དཔྱད་ཀྱི་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ APAARI (2019) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་བའི་ཞིབ་འཚོལ་ལས་རིམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལས་ར་འགོ་བཙུགས་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ལམ་ལུགས་ དེང་སང་ཐོག་ལས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ལས་ཚུར་བྱུང་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། ༼Thinley Wangdi and Nima Tharchen, 2021).  འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཨིནམ་ལས་ བྱ་བ་ག་ཅི་བཟུམ་འབད་རུང་ གདོང་ལེན་སྦོམ་འབྱུང་མི་ཅིག་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ར་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ནང་ལུ་ཡང་ གདོང་ལེན་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Thinley Wangdi and Nima Tharchen (2021) གྱིས་ སྤྱིར་བཏང་ཞིབ་འཚོལ་པ་ཚུ་ལུ་ གདོང་ལེན་མང་ཤོས་ར་ སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ སློབ་གྲྭའི་བདག་སྐྱོང་དང་ གཙུག་སྡེ་ཚུ་གིས་ རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་མི་དང་། ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གྲོས་འཛོམས་ཚུ་ཉུང་སུ་ཅིག་འགོ་འདྲེན་འཐབ་མི། དེ་ལས་ སློབ་སྟོན་འབད་དགོཔ་ མང་སུ་འབདཝ་ལས་ དུས་ཚོད་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུངམ་ཨིན་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ Kezang Sherab and Matthew J. Schuelka (2022) གིས་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ཞིབ་འཚོལ་ནང་ གདོང་ལེན་སྦོམ་ཤོས་ར་ ཐད་ཀར་དུ་ མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ བཅའ་སྒྲིག་འབད་ནི་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་མི། དཔེ་མཛོད་ནང་ལས་ རྒྱབ་རྟེན་ཚུ་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ། དེ་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་ཚུ་ ག་ར་ལུ་ཁྱབ་སྦེ་ མེད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ གདོང་ལེན་གཅིག་འདི་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ལས་ལཱ་འབད་ནི་དང་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་ཚུ་ མ་ཤེས་པའི་དཀའ་ངལ་ཨིན་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག།

ཞིབ་འཚོལ་འབད་ནི་འདི་ མ་འོངས་པའི་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ ཁག་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ལམ་ལུགས་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ཐབས་ལུ་ གཞུང་དང་གཙུག་སྡེ་ཚུ་གིས་ ཞིབ་འཚོལ་པ་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ་ནི་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ Deki C. Gyamtsho, Kezang Sherab and T.W Maxwell (2020) གྱིས་བཀོད་མི་ནང་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ནང་ཕར་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གོ་བསྡུར་ཞལ་འཛོམས་དང་ གྲོས་བསྡུར་གྱི་ཞལ་འཛོམས་ཚུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས། འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ ཞིབ་འཚོལ་གྲུབ་འབྲས་ཅན་དང་ ཁུངས་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ་ནི་ཨིན་མས།

References :

APAARI. (2019, April 23). Story on Enhancing capacities in agricultural research in Bhutan: Retrieved from https://www.apaari.org/web/story-on-enhancing-capacities/#:~:text=Although%20formal%20agricultural%20research%20in,agriculture%20research%20over%20the%20years

Deki, C. G,. Sherab, K., & Maxwell, T. W.  (2020). Research at the Ro ch at the Royal Univ al University of Bhutan and wa ersity of Bhutan and ways forward . Journal of Global Research Education, 167. Vol. 4 issue 2

Schuelka, M. J., & Sherab, K. (2022). The Value of Research Culture. The Druk Journal.

Tharchen, N., & Wangdi, T. (2021). Bhutanese school teachers’ perceptions, challenges and percieved benefits in doing research. 993.

The Royal Society. Research Culture: Retrieved from https://royalsociety.org/topics-policy/projects/research-culture/#:~:text=Research%20culture%20encompasses%20the%20behaviours,research%20is%20conducted%20and%20communicated.

Source : Dzongkha Development Commission 2022