cael

Cymraeg

Cynaniad

• yn y Gogledd: /kaːɨ̯l/
  • ar lafar: /kaːl/
• yn y De: /kai̯l/
  • ar lafar: /kaːl/
•  cael    (cymorth, ffeil)

Geirdarddiad

Ffurf ryngdorrol ar caffel o'r Cymraeg Canol caffael, berfenw'r Gelteg *kab-ei-, addasiad y gwreiddyn Indo-Ewropeg *kh₂pi- a welir hefyd yn y Lladin capere ‘dal, cipio’, yr Almaeneg haben ‘bod gan/gyda’ a'r Albaneg kap ‘gafael’. Cymharer â'r Gernyweg kavos a'r Llydaweg kavout.

Berfenw

cael berf anghyflawn, afreolaidd

1. Meddiannu, cymryd meddiant o, dod i feddiant, perchnogi.
2. Derbyn.

   Roeddwn i wedi cael anrheg hyfryd wrth fy ffrind.

3. Dod o hyd i, darganfod, dod ar draws, taro ar.
4. Cymryd sylwedd penodol (yn enwedig bwyd neu ddiod) neu weithred.

   Rydw i'n cael grawnfwyd i frecwast bob bore.

   Alla i gael cipolwg ar y papur newydd os gwelwch yn dda?

   Rydw i'n mynd i gael bwyd Indiaidd i swper.

5. Cyflawni cyfathrach rywiol gyda rhywun, cenhedlu, beichiogi, peri geni.

   Mae e wastad yn ymffrostio ynglyn â faint o ferched mae e wedi cael.

6. Rhoi genedigaeth i.

   Maen nhw wedi cael babi - bachgen bach.

7. Twyllo, neu chwarae tric ar rywun.

   Rwyt ti wedi llwyddo i'm cael i o'r diwedd!

Amrywiadau

• caffel, caffu

Cyfystyron

• (1) ennill, sicrhau, ymorol
• (2) derbyn
• (3) darganfod, ffeindio
• (5) caru â, cyplu â

Cyfieithiadau

Cernyweg: kavos Ffrangeg: obtenir Llydaweg: kaout, kavout Saesneg: 1. get, obtain, acquire; 2. get, receive; 3. find, discover, come by, come across; 4. have, take; 5. procreate, beget, conceive; 6. give birth, bear; 7. trick, get (one over)