«تو به راستی خدای منی! چرا که تو نمی‌توانی خدای آنانی باشی که اعمالشان مظهر مخوف‌ترین جلوه‌های غیاب جنگ‌افروزانه خداوند است.»... (نقل قول امانوئل لویناس از یوسل)
به راستی چگونه است که «انجیل به روایت متی» ساخته پیر پائولو پازولینی الهام‌بخش رخداد تازه‌ای در عرصه نسبت الهیات و سینما است؟ اگر به

در همه حوزه‌های زندگی انسانی از جمله در عرصه دین، همیشه افرادی هستند که نسبت به سایرین، دانش یا توانایی و قابلیت بیشتری در امور مذهبی دارند. این مهارتها می‌تواند حاصل آموزش، تجربه شخصی، قدرت یا استعداد معنوی ارثی یا عوامل دیگری باشد. این افراد ممکن است رهبران مذهبی یا عاملان دینی باشند، اما آنها فراتر از اینها می‌توانند مجرا و کانالی باشند که موجودات معنوی بواسطه آنها با جهان انسانی ارتباط

در این نبشته‏ ی کوتاه، ساختار، محتوا و مفهوم تصنیفی را از شمال افغانستان مورد بررسی قرار می‏دهم که در آن سراینده، تجربه‏ های زیارت خود را از سفر زیارتی به "زیارتگاه [حضرت] علی" در مزار شریف روایت می‏کند. بعد از بحثی در مورد پیشینه‏ ی این تصنیف و چگونگی ثبت آن، متن آن به شکل فارسی اصیل افغانی و ترجمه ‏ی انگلیسی آن همراه با یادداشت‏هایی ارایه می شود. تحلیل نهایی نشان می‏دهد که چگونه ساختار محکم و سبک تصنیف به

پیوست: 

a tasnif from Afghanistan.doc

ماسک‌ها: بسیاری از اجتماعات ماسک‌هایی را طی مناسک شفابخشی یا اجرای مجدد اساطیر ساخته و به کار می‌برند. مردم یوپیک آزادی خلاقانه زیادی در سبک‌های تولید ماسک، از سبک‌های واقع‌گرایانه یا سبک‌های کاملاً سورئال، دارند. معمولاً آنها از چوب ساخته می‌شود، برخی تا حدود ١٣٠ سانتی‌متر بوده و به طور خاصی با رنگ‌های سفید، سیاه، قرمز و سبز آبی رنگ‌آمیزی می‌شوند. در این جوامع اغلب اوقات این ماسک‌ها بوسیله

به مناسبت سالروز تولد کلیفورد گیرتز 23 اوت 1926
سهم نظری  کلیفورد گیرتز(1926-2006) در شکل دادن به انسان‌شناسی جدید بسیار فراتر از انسان شناسی امریکا و بسیار فراتر از حوزة خاص او یعنی انسان شناسی تفسیری و تحلیل فرهنگ های گروهی از جوامع آسیای شرقی و شمال آفریقا می رود. گیرتز، نوآوری‌های خاصی را در روش شناسی انسان شناسی به وجود آورد و در عین حال از خلال آثار خود توانست نشان دهد که چگونه می توان رویکردی اتیک را با مشاهدة مشارکتی در جامعه ای بیگانه با

حرم مطهر و مشهد به عنوان مرکز یادگیری و پارسایی شیعه:
 استقرار حرم امام هشتم علی الرضا در مشهد این شهر را بدل به مقصد اصلی زائرین ایرانی کرده است، فرآیندی که به موجب آن بر تکریم زیارتگاه افزوده شده، با این حقیقت اهمیت یافته است که برای حدود چهار قرن

چکیده: روایات آفرینش، بخشی ارزشمند، جذاب و تاثیرگذار از اساطیر مذهبی و ملی هر قوم را تشکیل می‌دهند. این روایات، علی‌رغم شباهت‌های بسیار، در میان اقوام مختلف به طرق مختلفی ثبت و روایت شده‌اند. اما از این میان، اساطیر بین‌النهرینی به واسطه‌ی انتقال و بازگو شدن در سنت یهودی-مسیحی، و نیز پذیرش و تکرار در منقولات اسلامی، اعتباری جهانی یافته و بدین‌ترتیب، هر سه دین بزرگ ابراهیمی را متاثر از خود ساخته‌اند. در این جستار

پیوست: 

تطبیقی روایات آفرینش - رضا اسکندریPublished.docx

تصویر: سلفی های عرب
 اگر به پیروی از پیر بوردیو ( 1971) دین را به مثابه‌ی یک میدان1 در رابطه با سایر میادین اجتماعی چون میدان سیاست، میدان اقتصاد، میدان فرهنگ و ... در نظر بگیریم، آنچه که امروز موقعیت هر کدام از سرمایه‌داران دین اسلام سنی را در این میدان، در جامعه کردستان تعریف می‌کند، با آنچه که شاید تنها سه دهه پیش این موقعیت‌ها را تعریف می‌کرد، کاملاً متفاوت است.

ماه رمضان آغاز شده است.آیین رمضان مانند همه آیین های مستقر در فلات ایران توام و همراه با موسیقی است.این یادداشت ،با این بهانه، نگاهی به موسیقی مذهبی انداخته است: موسیقی مذهبی توامان مفهومی عام و خاص دارد. به طور کلی هر نوع موسیقی که استفاده مذهبی دارد و یا از طریق نفوذ مذهبی شکل گرفته است -حتی اگر خاستگاه مذهبی نداشته باشد- موسیقی مذهبی نام دارد.این تعریفی عام از موسیقی مذهبی است.در معنای خاص

قبل از شروع ماه مبارک رمضان مردم بلوچستان خود را برای حضور در مهمانی سفره خداوند آماده می کنند واصطلاح (سررجب ونیمه شعبان) را که ریشه در اعتقادات دینی و مذهبی آنان دارد انجام و باروزه گرفتن در روز اول ماه رجب ومراسم ویژه نیمه شعبان یعنی نذر مخصوص که در شب پانزدهم ماه شعبان می دهند وبا غذای محلی مخصوص و حلوای خرما برای اطعام مساکین در مسجد محل توزیع می کنند و ثواب آن را برای اموات و

تصویر: آفرینش، محمود فرشچیان
مقدمه:اسطوره نه به معنای داستانی واقعی با ابعادی غیرواقعی و فوق­ بشری، و نه به معنای کوششی ابتدایی برای تبیین جهان آفرینش؛ بلکه تجلی­ گاه اندیشه­ ی بشر و شکلی از شناخت وی از جهان، در دوره­ای خاص از تاریخ اندیشه او است. چونان ارابه­ ا­ی عظیم، ارجمند و گرانقدر است که نه تنها

نهمین ماه از تقویم هجری قمری، ماه مبارک رمضان است. این ماه را عرب‌ها «شهر (ماه) الصیام» یا « شهر الرمضان» ، ترک‌ها «اوروج» (یا احتمالاً «عروج») و ترکمن‌ها «اورازا» (احتمالاً تغییر یافته‌ی کلمه‌ی «روزه» است) و یا «رمضان» می‌نامند. ترکمن‌ها به لحاظ کثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم، به خاطر داشتن پیشینه‌ی فرهنگی بسیار قدیمی، تقریباً برای هر مناسبتی

تمام مذاهب اشیای خاصی ـ طبیعی یا مصنوعی ـ می‌سازند، یا پیدا می‌کنند، و آنها را نگه می‌دارند و یا به کار می‌برند؛ و آنها را به مثابه نشانه‌هایی از معنا و قدرت می‌دانند. برخی از اشیای دارای قدرت، به عنوان فتیش (fetishes) نامیده شده‌اند، اگرچه این واژه چندان به کار گرفته نمی‌شود. اوانس پریچارد توضیح داده که فتیش‌های مردم نوئر یا کولانگنی kulangni تکه‌هایی از چوب است که نوئرها معتقدند می‌تواند صحبت کند،

سید شیرسوار، پسوند و شهرت خانواده ای نسبتاً بزرگ از سادات موسوی روستای خوریه (در هشت کیلومتری جنوب شهر نور و در کنار روستای ناتل) است. سید احمد و سید عبدالله، فرزندان سید میراسماعیل بن میربابا ابن سید میرعباس ابن سید هادی ابن سید احمد موسوی بودند که با چند نسل به امام موسی منتسب می شوند (بر اساس شعری که شاعری محلی متخلص به ترخان برای ایشان سروده شده است) (1). سید عبدالله فرزندی نداشت

مفهوم «بت» در انگلیسی و زبان رایج در سنت یهودی ـ مسیحی دلالت منفی‌ای دارد، با وجود این، اگر نه همه مذاهب، بلکه بیشتر آنها راه‌هایی برای بازنمایی الهگان و خدایان یا ارواح در میان انسانها ( حداقل بازنمایی واقعیت آنها، نه حضور به مفهوم تحت اللفظی) داشته‌اند. مذاهب باستانی مصر و بین‌النهرین شامل مجسمه‌هایی از خدایان به اندازه واقعی (آن موجود متصور شده) یا بزرگتر از اندازه واقعی‌اش داشته‌اند که اغلب دارای ویژگی‌های

یکی از مهمترین اشکال پایدار تعین مادی امر مذهبی، فضاها و مکانهای مقدس است. در بیشتر سنتهای مذهبی، اگرچه نه در همه آنها، مکان برای اعتقادات و نیایش بسیار مهم است، و بیشتر مکانها، مکانهای تصادفی نیستند، بلکه فضا و مکانی هستند که در آنها پدیده ای وجود دارد؛ در برخی مواقع هم مکان ها، جایی هستند که اتفاق خاصی در آنها رخ داده است (مردم ندمبو آنرا isoli یا chisoli ـ جایی برای تجلی و آشکار شدن می‌نامند).

تصویر: دیهیم ستانی اردشیر اول، نقش رستم
چکیده: اسطوره به عنوان فرمی از اندیشه حامل کهن ـ الگو (آرکه ­تیپ)های مختلفی است که مکرر کردن آن الگوهای مقدس، نظم و نظام مقبول و مطلوب جامعه را تعیین می­ کند.جم (= جمشید) به عنوان نخستین پادشاه روی زمین و سرزمین او در دوران طلایی ایران باستان، حکم بر تکرار کهن

تصویر: مجسمه های مقدس جزیره ایستر در اقیانوسیه
دین پژوهی[1]  از دیدگاه اجتماعی- فرهنگی، یکی از حوزه های مهم پژوهش های انسان شناسی در جهان به شمار می رود. در میان دانشمندان علوم اجتماعی، انسان شناسان، پژوهشگرانی پیشگام و نام آور درتاریخ مطالعات اجتماعی ادیان و مذاهب در جهان بوده اند. آنها با رفتن و اقامت در میان جامعه های اولیۀ انسانی و گروه های قبیله ای و روستایی جهان و مشارکت در

نمادهایی که در میان مذاهب دیده می‌شوند، تنوع و گوناگونی خاصی دارند. نمادها (مذهبی و غیره) دارای معنای خاصی هستند، اما آنها در عین حال پدیده و امر خاصی هم هستند. آنها کلمات، کنشها و یا اشیایی هستند که برای چیز خاصی به کار گرفته می‌شوند: این نمادها دارای قدرت بوده و حتی ـ از منظر کاربرانشان ـ موثر و مفیدند. اغلب اوقات (ممکن است به خاطر قدرت‌شان اینگونه باشند که ) آنها به هیچ وجه «نماد» در مفهوم رایج و آشنای آن

نمادها برای چیستند؟[1]
به نظر نمی‌رسد اسپربر، اسکوروپسکی و هولی بخواهند این بحث را مطرح کنند که چیزی به عنون نماد وجود ندارد و یا برخی فرهنگ‌ها و مذاهب، از نمادها بعضاً استفاده نمی‌کنند. با این حال آنها نکته‌های قابل تأملی را مطرح کردند، تا در صحبت از نماد دقت و توجه بیشتری به کار ببریم. اول

توضیح: انتشار مجموعه ای از توصیفات مردمنگارانه درباره مجالس دینی زنانه در سایت انسان شناسی و فرهنگ ، در راستای ارائه مجموعه ای از داده های توصیفی از محتوای بخش های نادیده شده دین در جامعه ایرانی است. به نظر می رسد اینکار بیش از آنکه یک امر تحقیقی ساده باشد، یک ضرورت علمی بسیار مهم برای رشته های مطالعات اجتماعی دین است. جامعه شناسی

آداب و رسوم اجتماعی و باورهای فرهنگی پیرامون مرگ در ایران ، کمتر مورد توجه انسانشناسان و جامعه شناسان بوده است. شناخت مرگ و  مناسک آن به عنوان پدیده ای اجتماعی و فرهنگی می تواند مبنای شناخت برخی از فرآیندهای درونی و بنیادی جامعه ایرانی در آیین های گذار باشد. با توجه به اهمیت روانشناختی و فرهنگی مرگ در زندگی ایرانیان، به نظر می رسد رویکردهای انسانشناختی به این مساله

پیوست: 

Death, memory and material culture.doc

در حالیکه کسی نمی‌تواند انکار کند که نمادها وجود دارند و بیشتر وجود مذهب و فرهنگ نمادین است، اما در نظر گرفتن فرهنگ و مذهب به مثابه امری نمادین، در همه افراد مشترک نیست. برای مثال برانیسلاو مالینوفسکی رهیافت نمادین به اسطوره را، هرچند نه برای کل مذهب، رد می‌کند: در مقاله‌اش با عنوان «اسطوره در جامعه ابتدائی» که در فصل بعدی بدان خواهیم پرداخت. او این موضوع را مطرح

پیوست: 

مذهب امری نمادین است.doc