(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

انسان شناسی شناختی

چهره ماه اوت: مردم نگاری تفسیری کلیفورد گیرتز

جبار رحمانی
images.jpg

چکیده:رویکرد تعبیری و تفسیری گیرتز نسبت به مطالعة فرهنگ اهمیت فراوان داشته و بازنمای تحولی در انسان‌شناسی است که از جنبه‌های خاص با تحولات علوم اجتماعی و علوم انسانی همگراست. به نظر گیرتز انسان‌شناسی«نه یک علم تجربی در جستجوی قانون، بلکه یک علم تفسیری است که در جستجوی معناست». برای او مطالعه فرهنگ فعالیتی است  بیشتر شبیه تعبیر متن. لازمة مطالعة فرهنگ چندان در مقولة تحلیل‌گری نیست که در

ویژه چهره ماه اوت: اندیشمندان و متفکرین انسان شناسی توسعه(2):کلیفورد گیرتز

آرمان شهرکی
clifford_geertz.jpg

کلیفورد گیرتز(Clifford Geertz) در بیست و سوم اوت 1926 در سان فرانسیسکو متولد شد. والدینش به هنگامی که تنها سه سال داشت از همدیگر جدا شده و او توسط یکی از بستگان دورش در یک منطقه روستایی کلمبیا بزرگ شد.

ویژه چهره ماه اوت: نگاهی بر رویکرد تفسیری کلیفورد گیرتز با تاکید بر تفسیر او از پدیده دینی

ناصر فکوهی
clifford-geertz-2.jpg

به مناسبت سالروز تولد کلیفورد گیرتز 23 اوت 1926
سهم نظری  کلیفورد گیرتز(1926-2006) در شکل دادن به انسان‌شناسی جدید بسیار فراتر از انسان شناسی امریکا و بسیار فراتر از حوزة خاص او یعنی انسان شناسی تفسیری و تحلیل فرهنگ های گروهی از جوامع آسیای شرقی و شمال آفریقا می رود. گیرتز، نوآوری‌های خاصی را در روش شناسی انسان شناسی به وجود آورد و در عین حال از خلال آثار خود توانست نشان دهد که چگونه می توان رویکردی اتیک را با مشاهدة مشارکتی در جامعه ای بیگانه با

نگاهی نشانه-معناشناختی به فیلم "گذشته" اصغر فرهادی با تاکید بر نقش حاضرسازی و غایب سازی فضا-مکان و زمان

سعید اسلامی راد
v_le_passe.jpg

فیلم روایت گذشته یا بهتر است بگوییم گذشته های انسان هایی ست که همگی در زمان حال حضوردارند. گذشته به مثابه ی زمان پشت سر نهاده همواره شکل دهنده هویت ما در مسیر گذر زمان است، زمانی که با انتقال از گذشته به حال و از حال به آینده استمرار یافته و هیچ گاه محو و نابود نمی شود و در قالب هویت افراد، خاطرات و دلمشغولی های آنان بروز و تجلی می یابد. اما گذشته هرچه باشد چه در قالب خاطرات و چه در سطح هویت همواره با

پیوست: 

زبان و امر سیاسی

ناصر فکوهی
politics-language.jpg

زبان در معنای عام آن را بی شک باید ظرف اندیشه به شمار بیاوریم که فراتر از کارکردی ارتباطی، حامل اندیشه و سازندۀ انسان است. این امری است که از دوران باستان تا امروز، در نزد متفکران، بر آن تاکید وجود داشته است: افلاطون در کراتیلوس از زبان سقراط می­گوید: « واژۀ آدمی (آنتروپوس) بدین معنی است که در حالی که جانوران  دیگر نه درباره چیزهائی که می ­بینند  می­ اندیشند و نه آنها را با یکدیگر می سنجند، آدمی به

بازنمایی تصویری تهران در سینمای ایران

نسرین ریاحی پور
sagkoshi1_0.jpg

مقدمه :« امروز در رشته های علوم اجتماعی پیشرو نظیر انسان شناسی ، مطالعات فرهنگی و حوزه های مطالعات تخصصی نظیر مطالعات جوانان ، مطالعات زنان ، مطالعات جهانی شدن و غیره ، تاکید هر چه بیشتر بر آن است که استفاده از ابزارها و قابلیت های بازنمایی انسان برای درک و تحلیل فرآیندها از لحاظ نظام شناختی و پیگیری این فرآیندها در مسیر ادراک و ساخت بازنمود و سرانجام ترکیب این بازنمود با سایر بازنمودهای

مروری بر کتاب «بوطیقای فضا»، اثر گاستون باشلار

زهرا غزنویان
Untitled-Scanned-01.jpg

کتاب «بوطیقای فضا[1]» اثر گاستون باشلار[2] و محصول 1958 فرانسه، پس از 54 سال، توسط مریم کمالی و محمد شیربچه ترجمه و در سال 1391، توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان روانه بازار شده است. این کتاب که در ده فصل مجزا به طرح ابعاد مختلف مسئله درون می‌پردازد، از مهم‌ترین آثار موجود در زمینه انسان‌شناسی فضای خانگی است، فصل‌های کتاب به این شرح هستند: «خانه»، «خانه و جهان»،

پاور پوینت : طرحواره های فرهنگی

مریم حسینی یزدی
teapot.jpg

این پاورپینت مربوط به طرحواره های فرهنگی(cultural schemas) است و با مقدمه ای آغاز می شود و به اختصار بیانگر این هست که مفهوم طرحواره‌های فرهنگی در انسان شناسی شناختی، همانند سایر مفاهیم موجود در این علم میان‌رشته‌ای، از سایر علوم به‌خصوص روان‌شناسی و زبان‌شناسی گرفته شده است.طرحواره فرهنگی ، برداشت های ذهنی افراد از امور گوناگون و اطراف زندگی آنان است که در هر فرهنگ و خرده

زبان اسطوره ، زبان نمادین

مریم حسین یزدی
symbol.jpg

چکیده: اسطوره کلمه ای است که از واژه­ی یونانی هیستوریا به معنی داستان گرفته شده است .در اسطوره از اینکه چگونه چیزها پدید می آیند و به هستی خود ادامه می دهند ، سخن گفته می شود .انسان همواره تخیل داشته است و تخیل انسان با انگیزش­های گوناگون شکل می گیرد . انسان از طریق خیال پردازی ، به سیر و سفر در اندیشه خود می پردازد و هر غیر ممکن در عالَم واقع را به صورت ممکن در تخیلاتش مشاهده می کند . انسان

طرح واره­ های فرهنگی

مریم حسین یزدی
article-new.jpg

چکیده: انسان شناسی شناختی عبارتست از مطالعه رابطه میان جامعه انسانی و اندیشه انسانی. انسان شناسان شناختی در پی مطالعه این موضوع هستند که مردم در گروههای اجتماعی چگونه اشیاء و رویدادهایی را که دنیای آنها را می سازند، دریافت کرده و در باب آنها فکر می کنند. انسان شناسی شناختی به ارتباط میان فرهنگ و شناخت می پردازد و ساختارهای شناختی موجود در یک فرهنگ را به وسیله نظام زبانی و امروزه نظام

بررسی مدل دوگانه ی ترنر از زندگی اجتماعی

مهرناز رحمانی
images.jpg

تصویر: ترنر
چکیده: به نظر ترنر ارتباط افراد با یکدیگر یا از طریق مخالفت و بهره کشی است، یا از طریق عشق، افراد در یک خود آگاهی معنوی که در آن هیچ اثری از تفرد گرایی یافت نمی شود با یکدیگر متحد می­ شوند. از این رو باید،میان روابط هنجاری که مکانیکی و نا خرسند کننده اند و روابطی که متضمن نوعی وحدت عرفانی اند، یکی را برگزید و چنین به نظر می رسد که شق دیگری وجود ندارد. چنین منظری، نسبت به روابط متقابل و

هوش مصنوعی (مفاهیم فرهنگ مجازی)

دیوید بل و همکاران ترجمه ی محمد احمدی
AI-lowres.jpg

ظهور هوش مصنوعی[1] به عنوان یک زمینه تحقیقاتی دانشگاهی با برخی از پرسش های اساسی فرهنگ مجازی مرتبط است. پرسش هایی نظیر این که "آیا رایانه ها می توانند فکر کنند؟"، "فکر کردن چیست؟" و "چه چیزی انسان ها را از ماشین ها متمایز می کند؟". اصطلاح هوش مصنوعی در سال 1956 ساخته شد. ما در پنجاه سال گذشته شاهد جهشی بزرگ در زمینه فعالیت ها در زمینه هوش مصنوعی بوده ایم.

حافظیه، هفت سین شهری آئین های جمعی در لحظه تحویل سال

محسن اکبرزاده
shiraz.jpg

بدیهی است که هر رویداد جمعی حاصل جمع آدمیانی است که نسبت به آن موضوع احساس تعلق می کنند. آئین های سوگواری، تضاهرات ها و انتخاب ها، شورش های شهری و البته جشن ها، که این آخری به سبب آنکه مجموعه رفتارهای بیان کننده اش عطف به جمع دارد نمی تواند انفرادی برگزار شود. بر خلاف غم که تمایل به انزوا را افزایش می دهد، شادی برداری رو به جمعیتی دارد که انرژی انسانی شان را هم افزایی کرده و در

گزارش نشست های خانه هنرمندان درباره نظریه

گروه اخبار
images.jpg

معاونت پژوهشی خانه هنرمندان ایران نشست هایی را با موضوع مرکزی «نظریه چیست؟» برگزار کرده است که در آنها،  شخصیت های گوناگون از  دیدگاه های مختلفی بدین سئوال پاسخ داده اند. گزارش زیر به وسیله این معاونت تهیه شده و در اختیار  انسان شناسی و فرهنگ قرار داده شده است.

گونه‌شناسی سه رویکرد کلان به تعریف خانه

زهرا غزنویان
geting-started-popup-.jpg

تعریف خانه، امری نسبی است و تا حدود زیادی بر «تجربه افراد از این فضا» و نیز «شخصیت و حالات روانی خود آن‌ها» بستگی دارد. برهمین اساس می‌توان تعاریف افراد از این خانه را گونه‌شناسی کرد. در مطالعه‌ای که نگارنده انجام داده، سه تیپ تعریف درباره فضای خانگی قابل تمایز هستند که در نگاهی کلی می‌توان آن‌ها را ذیل سه دسته تعاریف «نفی‌گرایانه»، «جزءگرایانه» و «کل‌گرایانه» تقسیم‌بندی کرد. در زیر به توضیح هرکدام از این رویکردها پرداخته خواهد شد.

از روایت‌شناسی ساختگرا تا روایت شناسی شناختی

لیلا اردبیلی
Cognitive_Full1.jpg

ج. برونر(1986) روایت را یکی از دو راه شناخت جهان می‌داند(راه دیگر تفکر جانشینی یا طبقه‌بندی منطقی است). برونر(همان) استدلال می‌کند که روایت فرد را قادر به ساخت واقعیت‌های اجتماعی می‌کند. برونر(1991) رویکردی مشابه با ل. ویگوتسکی(1978) دارد و پیشنهاد می‌کند که داستان‌ها را باید منابع تعامل اجتماعی بنیادینی دانست که رشد و بالندگی انسان را ممکن می‌سازند.

اهمیت استعاره مفهومی در مطالعات زبان‎شناسی شناختی

لیلا اردبیلی
 فعالیت های مغزی به هنگام دریافت واژگان مربوط به رنگ ها.jpeg

تصویر: فعالیت مغز به هنگام دریافت واژگان مربوط به رنگ ها
استعاره موضوعی اساسی و بنیادین در مطالعات زبان‏شناسی شناختی است که از دهه 1970 به کوشش لیکاف و همکاران او مورد تحقیق قرار گرفت. اهمیت مطالعات مربوط به استعاره به‌گونه‏ای است که منعکس‏کننده ماهیت زبان‏شناسی شناختی است. اگر زبان‏شناسی شناختی را مطالعه ویژگی‏های زبان بدانیم که از طریق آن سایر جنبه‏های شناخت انسانی منعکس می‏‏شود، استعاره برجسته‏ترین مظاهر این روابط است.

آیا می توان از نگاه شرقی و غربی سخن گفت؟

لادن رهبری
eyes.jpg

انسان شناسی تصویری بر این باور بنیادین استوار است که نمودهای دیداری فرهنگ را می توان در نشانه ها و نمادهای قابل مشاهده در مناسک، رفتارهای کالبدی، دستاوردهای مادی - محیطی و ... مشاهده کرد. انسان شناسی تصویری می کوشد با ثبت این نمودهای دیداری فرهنگی در فیلم و عکس، هم امکان ثبت و نمایش و هم امکان باز تحلیل این داده ها را برای خود مهیا کند. تحلیل رویدادهایی مانند مراسم

بررسی تحلیلیِ نقشِ «تصویر» در تخیلِ اجتماعیِ ژیلبر دوران (رهیافتی از انسان شناسیِ تخیل به نقد اسطوره شناختی)

مریم پیردهقان
magrit11.jpg

چکیده: تخیل در سیر تاریخی خود واجد مفهومی انتزاعی از ادراکات بشر بود که با کشف ناخودآگاه در روانشناسی دگرگونی هایی در آن پدید آمد و سرآغازی جهت ورود این مفهوم به ساختار اجتماعی شد. بر این پایه، ژیلبر دوران با تکیه بر مقولات ماهوی و نقش های کهن الگویی، با هدف ساخت همزمان یک طبقه بندی از کهن الگوها و تصاویر، دست به توسعه ای ساختاری

فراتر از یادمان ها یا چگونه انسان ها به درکی مشترک از یک کالبد می رسند؟

ناصر فکوهی
-از-برج-میلاد-تهران-ایران_عکس-باکس-فون-سایت-سرگرمی-و-تفریحی-1.jpg

از نگاه انسان شناسی شهری و معماری، بحث اساسی در حوزه یادمان ها، یا مکان های حافظه،  تاثیری است که این  فضا ها در ایجاد هویت های جمعی و نقویت آنها و یا برعکس در تخریب و تضعیف آنها بازی می کنند. چنین نگاهی را پیش و بیش از هر چیز باید در انسان شناسی و درک اجتماعی ِ چگونگی فرایندی دانست که تلاش می کند کالبد فردی – زیستی را به کالبد جمعی – فرهنگی  تبدیل کند. منشاء این

بررسی مفهوم پاکی و ناپاکی از دیدگاه مری داگلاس

مریم قاسمی
dame-mary-douglas_168061a.jpg

تصویر: داگلاس
مقدمه: انسان شناسی نمادین گرایشی است که از اواخر دهه 60  و اوایل دهه 70 عمدتا درون انسان شناسی فرهنگی آمریکا بوجود آمد و بطور کلی از این باور حرکت می کند که فرهنگ مجموعه ای از معانی است که از خلال نمادها و نشانه ها درک و تفسیر می شود و بنابراین

روش تفسیری ترنر در نمادگرایی آیینی و ساخت اجتماعی

مهرناز رحمانی
0003_lioness.jpg

چکیده: در رویکرد تفسیری همه افعال انسانی تابع جهان بینی اجتماعی و سوبژکتیو خاصی هستند. از این رو هر فعل جمعی در یک جهان معنادار اجتماعی محصور است. ترنر نماد را  نیز به عنوان یک واحد ذخیره یا واحد اساسی یا مولکول رفتار آیینی تعریف کرده است. همچنین ترنر معتقد است ساخت اجتماعی نظامی از روابط و منزلت های اجتماعی است، نظم و چینش موقعیت هایی که متضمن نهادی شدن و

درآمدی بر رویکردهای زبان­ شناسی وانسان­ شناسی زبان­ شناختی

اقبال فتاحی
images.jpg

زبان فعالیتی است که هم توجه ما را به خود می­خواند و هم از چنگ توجه ما می­گریزد. وقتی به گفته­ها و نگرش­های انسان نگاه می­ کنیم این نگاه نباید به صورت پدیده­های منفرد و مجزا از هم تلقی شود بلکه باید در چهارچوب کلی شبکه­ ای از روابط، مورد بررسی قرار گیرند، شبکه­ ای که ساخت همه­ ی این پدیده­ ها را مشخص می­ کند.

مقدمه ای بر زبان شناسی فرهنگی

گروه کتاب و رسانه
images.jpg

مقدمه ای بر زبان‌شناسی فرهنگی، نوشته فرزاد شریفیان، ترجمه و تلخیص لیلا اردبیلی، نشر نویسه پارسی، 1391، 190 صفحه.
یادداشت مترجم
در دوره‌ای که نمی‌توان اهمیت علوم میان‌رشته‌ای و دستاورد آنها را نادیده گرفت، زبان‌شناسی فرهنگی علمی چندرشته‌ای محسوب می‌شود که

دیدگاه های مربوط به هویت اجتماعی

جواد سوري لكي
fans.jpg

موضوع وماهیت هویت[1]،یکی از مسائل چالش برانگیز و پر دامنه است که در دهه های اخیرمورد توجه بسیاری از روشنفکران،اندیشمندان و پ‍ژوهشگران قرار گرفته است و از انجایی که بیشتر این تاْمل ها ،فاقد وجه تجربه و عینی اند،معمولاْ بر پایه ی پیش فرضها،ذهنیات و گرایش های شخصی(نه الزامات به صورت نظریه ای)درباره ی هویت قضاوت میشود.(صدیق سروستانی و همکاران،1387: 32)    

رویکرد علمی در انسان شناسی دین به چه معناست

جک دیوید الر ترجمه جبار رحمانی
Religion2.jpg

انسانشناسی به مثابه یک علم، قلمروی را خاص خودش برای تحقیق کردن تعریف کرده، این قلمرو شامل تمام رفتارهای انسانی، و تنوع مسحور کننده و خیره کننده‌ آنها می‌شود. مذهب نیز در این قلمرو قرار می‌گیرد. اما دقیقاً انسانشناسی می‌خواهد چه کاری را انجام دهد؟ «مطالعه» مذهب، یا هر چیز دیگر از چشم‌اندازی انسانشناختی، یا هر چشم انداز علی دیگر، به چه معنی است؟ این «مطالعه» به این مفهوم

مقدمه ای بر معناشناسی شناختی

سارا قاسمی
semiotics.gif

لیلا اردبیلی و بلقیس روشن(1391).مقدمه ای بر معناشناسی شناختی، تهران: انتشارات علم
علوم شناختی دانشی میان‌رشته‏ای است که ادعا می‏کند رشته‌هایی مانند هوش‌مصنوعی، فلسفه، زبان‌شناسی، روان‌شناسی، عصب‌شناسی و غیره... اساساً یکسان هستند و صرفاً در جنبه‏های روساختی مانند روش‌شناسی و اینکه کدام جنبه خاص از علم را مورد بررسی قرار می‏دهند از هم

پیوست: 

بررسی فرضیه نسبیت زبانی از دیدگاه شناختی

لیلا اردبیلی
sapir.jpg

تصویر: ساپیر
مقدمه

در بررسی رابطه بین اندیشه و زبان با این پرسش مواجه می‌شویم که فرهنگ در ایجاد رابطه بین این دو چه نقشی بازی می‌کند و یا رابطه بین اندیشه و زبان در بروز تفکر فرهنگی و یا ورود زبان به فرهنگ چه نقشی دارد. این دو پرسش از دیرباز مسایل چالش برانگیزی را در

زبان شناسی فرهنگی

لیلا اردبیلی
Lingvaj_Rajtoj_Linguistic_Rights_Derechos_linguisticos_Droits_linguistiques.jpg

زبان شناسی فرهنگی

زبان‌شناسی فرهنگی[1] یکی از زیرشاخه‌های علم زبان‌شناسی شناختی[2] است که منشاء و ماهیتی چندرشته‌ای دارد. این علم نوپا به بررسی نقطه تلاقی زبان، فرهنگ و مفهوم‌سازی‌‌های زبانی[3] می‌پردازد(پالمر[4]،1996). پیش‌تر زبان‌شناسان فرهنگی

زبان شناسی فرهنگی

لیلا اردبیلی
Imagescroller_048.jpg

زبان‌شناسی فرهنگی[1] یکی از زیرشاخه‌های علم زبان‌شناسی شناختی[2] است که منشاء و ماهیتی چندرشته‌ای دارد. این علم نوپا به بررسی نقطه تلاقی زبان، فرهنگ و مفهوم‌سازی‌‌های زبانی[3] می‌پردازد(پالمر[4]،1996). پیش‌تر زبان‌شناسان فرهنگی در مطالعات خود به رابطه میان زبان و فرهنگ تاکید می‌کردند ولی امروزه محققان در این رشته غالباً پایه‌های فرهنگی مفهوم‌سازی‌هایی را

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.