تئودور نولدکه

تئودور نولدکه
زادروز	۲ مارس ۱۸۳۶ هامبورگ ، آلمان
درگذشت	۲۵ دسامبر ۱۹۳۰ (۹۴ سال) کارلسروهه ، آلمان
ملیت	آلمانی
پیشه	خاورشناس، مورخ، مترجم
شناخته‌شده برای	زبان سامی و تاریخ اسلام

تئودور نولدِکه (به آلمانی: Theodor Nöldeke)‏ ‏(۱۸۳۶–۱۹۳۰)یکی از برجسته‌ترین خاورشناسان آلمانی و از مترجمان قرآن به زبان آلمانی است.

زندگی

نولدکه در سال ۱۸۳۶ میلادی در شهر هامبورگ به دنیا آمد. دوران تحصیلی خود را در آلمان گذراند و بویژه تحصیلات عالی را در دانشگاههای گوتینگن و برلین طی کرد و نیز برای تحصیل به وین پایتخت اتریش و لیدن در جنوب هلند رفت. تئودور نولدکه، در زبانهای سامی (عربی، سریانی، عبری و آرامی...) تخصص پیدا کرد و با زبان فارسی نیز به خوبی آشنا شد. در سال ۱۸۶۱ یعنی در ۲۵ سالگی به مقام استادی در دانشگاه گوتینگن در رشته زبانهای سامی و تاریخ اسلام نایل آمد. در سال ۱۸۷۲ به دانشگاه استراسبورگ راه یافت و در آنجا به سمت استادی مشغول به کار شد. وی نزدیک به ۹۵ سال زندگی کرد و در سال ۱۹۳۰ درگذشت. نولدکه در میان خاورشناسان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از او با احترام یاد می‏کنند و آثارش را ارج می‏نهند. او از خاورشناسان پژوهنده و برجسته به شمار می‏آید که بسیاری از خاورشناسان روزگار خویش و مستشرقان پس از خود را تحت تأثیر قرار داده است.

آثار

مهمترین آثاری که از تئودور نولدکه به جای مانده به قرار زیر است:

• تاریخ قرآن  : این کتاب در اروپا از شهرت فراوانى برخوردار شد و مورد توجه خاورشناسان قرار گرفت. او اولین کسی است که این نوع شیوه پژوهش درباره آیات و سور قرآن بکار می‌برد. نولدکه به خاطر همین کتاب به دریافت جایزه‌اى از سوى آکادمى فرانسه نایل آمد. کتاب مزبور در میان ایرانیان کاملاً شناخته شده نیست زیرا ترجمه‌اى به فارسى از آن صورت نگرفته است. نولدکه در کتاب «تاریخ قرآن» یک نمونه ترتیب نزول را پیشنهاد می‌کند.
• زندگانی محمد : این کتاب هر چند به نحو ایجاز و اختصار نوشته شده ولى نولدکه با اعتماد به مآخذ تاریخى، آن را به نگارش درآورده است. در عین حال جاى نقد و نکته‌گیرى در آن خالى نیست.
• تاریخ ایرانیان و عر‌‌ب‌ها در زمان ساسانیان : این کتاب بخشى از تاریخ ابوجعفرطبری شمرده مى‏شود که پروفسور نولدکه آن را به آلمانى ترجمه کرده و با تعلیقات مفصل به چاپ رسانده است. کتاب به وسیله دکتر عباس زریاب خویی به فارسى برگردانده شده و از سوى انجمن آثار ملی به چاپ رسیده است.
• حماسه ملی ایران  : این کتاب را نولدکه که درباره شاهنامه فردوسی نوشته و بزرگ علوی آن را به فارسى برگردانده است. سعید نفیسی در خلال مقدمه‌اى که بر آن نگاشته، خرده‌گیرى‏هایى از کتاب مزبور نموده است.
• اساس زبانشناسی ایران . این کتاب در دو مجلد در اشتراسبورگ به چاپ رسیده است.
• نولدکه کتابی درباره « نحو عربی » و پژوهشهایی درباره « اشعار شاعران قدیم عرب » و آثار دیگری نیز از خود به جای نهاده است.

منابع

• مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت (نقل مطلب با ذکر منبع آزاد)
• http://www.britannica.com/EBchecked/topic/417265/Theodor-Noldek

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تئودور نولدکه موجود است.

• متن کامل ترجمهٔ عربی کتاب تاریخ قرآن نولدکه (به آلمانی: Geschichte des Korans)‏