(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ خلیج فارس

جایگاه شتر در فرهنگ­ مردم آشکارا حاجی­ آباد بندرعباس

عزيزالله ايران­ نژاد پاريزي
shotor.jpg

آشکار(âšekârâ) منطقه  ای از توابع شمیل(šemil) و احمدی از شهرستان حاجی  آباد استان هرمزگان است . این منطقه در شمال شهر بندرعباس و به فاصلة 40 کیلومتری جنوب شرقی حاجی  آباد واقع شده است.
 دشت حاصلخیز آشکارا چشم  انداز زیبایی دارد . در گذشته و قبل از حفر چاه  های عمیق و نیمه عمیق، کشاورزان فقط می  توانستند دیم  کاری کنند

معرفی کتاب مقدمه­ ای بر شناخت موسیقی نواحی ایران

احد اکبری
Sans titre.jpg

درویشی، محمد رضا، 1373، مقدمه ای بر شناخت موسیقی نواخی ایران، دفتر نخست، مناطث جنوب(هرکزگان، بوشهر، خوزستان)، تهران: واحد موسیقی حوزه ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی

بخشی از مراسم تدفین مردم شهرستان شوش به روایت تصویر

قاسم منصور آل کثیر
هوسه مردان عرب

تصویر: سید مدیار شجاعی‌فر
مرگ در پی تولد و تاهل، جز یکی از سه مرحله مهم زندگی انسان است و برای رویارویی با تغییر بزرگی که در زندگی اطرافیان ایجاد می کند مراسمی مخصوص به خود دارد. پذیرش غیبت ابدی یک فرد از جمع برای خانواده و خویشاوندان او ناخوشایند است و مراسم مرگ برای آرام کردن این روال و آسان تر کردن چنین معیشتی کارکرد دارد. تفاوت در مناسک و مراسم سوگ، بیانگر باورها و آداب و رسوم در میان اقوام و در عین حال

معرفی سی دی موسیقی نواحی ایران- موسیقی زار و نوبان

ملیکا زندیچی
03000568084.jpg

فوزیه مجد متولد ۶تیر،۱۳۱۷ تهران، آهنگساز، پژوهشگر و مؤلف است. در دهه ی 1350 که مصادف بود با تاسیس مرکز حفظ و اشاعه ی موسیقی ملی زیر نظر مهدی برکشلی، داریوش صفوت و نورعلی برومند، بخشی پدید آمد که به پژوهش و گردآوری موسیقی های نواحی میپرداخت. در این هنگام فکر تحقیق بر موسیقی اقوام در ذهن فوزیه مجد شکل گرفت و با سفر به خراسان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و بوشهر همراه با

سکونتگاه‏‌های‌ غیررسمی در ایران: ارزیابی وضعیت بندرعباس، کرمانشاه و زاهدان

پویا علاءالدینی- اووِه دایشمَن- هلن شهریاری
Urban-last.jpg

تصویر: سگونتگاه‌های غیررسمی بندرعباس (منبع: http://imbf.ir)
هدف از این مقاله توصیف و تحلیل وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی شهری ایران از طریق ارایۀ نتایج ارزیابی اجتماعی انجام‌‌گرفته در شهرهای بندرعباس، کرمانشاه و زاهدان است. در هر یک از شهرهای هدف، از میان سکونتگاه‌های غیررسمی، سه تا پنج محله بر اساس

«علوانیه»، «تار» و پود این دیار

قاسم منصور آل کثیر
حسان اگزار چنانی زاده در حال نواختن ربابه

تنوع فرهنگی یکی از ویژگی‌های ایران است. این سرزمین از دیرباز زیستگاه اقوام، ادیان و مذاهب مختلف بوده است. این مردم طی سالیان با یکدیگر تعامل داشته و در نتیجه این تعامل بافت فرهنگی متنوعی به وجود آمده است.
هر یک از این جماعت‌ها فرهنگ، اساطیر، زبان، ادبیات و هنر منحصربه‌فرد خود را دارند و این همه آفرینش تلاشی برای یافتن پاسخی به

شهر، موسیقی و آیین مذهبی

محسن شهرنازدار
sound&music35.jpg

در محرم امسال، خانه هنرهای شهری با همکاری نگارخانه سبز،آیین زنده سنچ و دمام بوشهری را با اجرای گروه لیان از خیابان مجاور نگارخانه، به فضای گالری آورد.یک رویداد کم نظیر که با رویکردی پژوهشی درباره آیین های مذهبی بوشهر خاتمه یافت. مراسم سنچ و دمام در عاشورای بوشهر،به عنوان اعلان برگزاری مناسک عزاداری برگزار می شود.   یادداشت زیر بر اساس این رویداد و به عنوان طرح

بازی‌های محلی مردم عرب در روستای کریم آباد

وفا عبادی
سوارکاری

در فرهنگ لغات بازی به سرگرمی به مشغولیت، تفریح، لعب، کار، ورزش و فریب معنی شده است. زیست شناسان و روان شناسان نیز در مورد بازی نظرات مختلفی ارائه داده‌اند. زیست شناسان براین باورند که علاقه‌ی انسان به بازی به کنجکاوی وی درکشف و شناخت محیط اطراف ارتباط دارد و روان‌شناسان نیز می‌گویند نیاز انسان به بازی در حقیقت مصرف انرژی نهفته در وجود اوست و البته جامعه شناسان

اسطوره «دولت ملی»، «ما» و «اعراب» مان

ناصر فکوهی
348px-Ctesiphon,_Iraq_(2117465493).jpg

اسطوره های دولت ملی ( یا دولت ملت ها) (nation - state) از قدرتمندترین  اسطوره هایی هستند که انسانیت در طول حیات خود در  چارچوب های شناختی و زبان شناختی بر پا کرده است و این قدرت را باید حاصل توانایی های خارق العاده این اسطوره ها در درونی کردن ایدئولوژی «ملی» در کنشگران زیر قدرت آنها به حساب آورد. خیالین بودن این برساخته ها که بندیکت آندرسون در کتاب «جماعت های خیالین » خود به خوبی آن را تشریح و

مقالات قدیمی: جزیره خارک (1339)

رومن گیرشمن
عکس: 

جزیره خارک، پروفسور ر. گیرشمن، رییس هیئت باستان شناسی فرانسه در ایران، تهیه، طرح و نظارت در چاپ: کانون آگهی زیبا، چاپ بهمن: تهران، شرکت عامل نفت ایران،1339.
مقدمه چاپ سوم
وقتی که جزیره خارک برای بندر صدور نفت در نظر گرفته شد یک هیئت باستان شناسی به ریاست پروفسور ر. گیرشمن دعوت شد تا در آن جزیره

داربی ماشین ها: تاویلی جامعه شناسانه بر تقابل فرهنگی شهرستان ها در بوشهر

حمید مؤذنی
8504.jpg

در غرب و پس از آن در اکثر نقاط جهان با شکل گیری جهان مدرن، تقابل بین گفتمان شهری و روستایی به یک معضل فرهنگی قابل بررسی تبدیل گردید. جامعه شناسان برای آسیب شناسی این موضوع از منظرهای گوناگون تلاش نمودند تا این تقابل را به پیوند و ارتباطی سازنده و کم خطر تبدیل نمایند اما گفتمان مدرن شهری که بر استیلای برطبیعت و اراده ی معطوف به قدرت و عقلانیت آدمیان متکی بود، با یورش خصمانه و

«باد ما را خواهد برد»: مطالعات فرهنگی در باب دیاسپورای افغانی در برازجان

اسماعیل حسام مقدم
vgqb0r8hwr.png.jpg

وجه فرهنگی حضور قومیت ها و ملیت های دیگر در فرهنگ خودی، همواره با بخشودگی ها و گشایش های فرهنگی ای همراه می شود که به میزان پذیرش در آن فرهنگ خودی بستگی دارد. بی شک در فضای جغرافیایی کثرت گرایی که در دنیای پس از یازده سپتامبر شکل پذیرفت، دیگر درخودبودگی و استقلال فرهنگی واجد ارزش های انسان شناسانه نیست، ازهمین رهگذر فرهنگ در جهان پسایازده سپتامبری به جهانی با فرهنگ

ملی گرایی عربی و موانع فرهنگی تحقق اتحادیه خلیج فارس

احمد نادری
20537 - Einsenhower & Nasser.jpg

تصویر: ناصر و آیزنهاور
 طرح اخیر عربستان در پاسخ به تحولات یکسال اخیر در بحرین، و تشکیل اتحادی که بحرین را به طور رسمی زیرمجموعه عربستان قرار داده و از این کشور کوچک سلب استقلال می کند؛ و از سویی دیگر طرح ریاض برای ارتقای شورای همکاری خلیج فارس به اتحادیه، بر پایه چهار محور

کارگاه فهم معماری ایران

گروه اخبار
Akhbar.jpg

مرکز مطالعات وتحقیقات شهرسازی ومعماری ایران از مدتی پیش پروژه ای را با عنوان« کارگاه فهم معماری ایران» در دستور کارخود قرارداده که طی آن از دانشجویان معماری وشهرسازی و پژوهشگران علاقمند  برای دیدار از معماری مناطق فرهنگی گوناگون و با جغرافیایی متفاوت در ایران دعوت به عمل می آورد.

شیزوفرنی شهری، مطالعه موردی: شهربرازجان

اسماعیل حسام مقدم
Sans titre.jpg

یک: شهر و نظم ارگانیک: «سکونت گاه ها و بودباش های شهری مدرن غالبا در همان مکان های شهری سنتی برپا شده اند. و ممکن است چنین به نظر برسد که صرفا نتیجه گسترش و بسط تکامل همان شهرهای سنتی هستند. در حقیقت شهرنشینی و شهر گرایی مدرن مطابق با اصولی تنظیم و ترتیب یافته که کاملا متفاوت از اصولی هستند که شهرهای ماقبل مدرن از شهرک ها و حومه ها و مناطق روستایی دوران های پیشین جدا می

همایش یکروزه گردشگری پایدار سواحل دریای خزر

محمد سلیمی، میلاد شادی فر
IMG_24521.jpg

بخش اصلی این همایش یک روزه، پنل تخصصی ای بود که برگزار شد. اعضای پنل همایش دکتر محمدتقی رهنمایی، دکتر اسماعیل کهرم، دکتر محمد فاضلی، دکتر مظفر صرافی، دکتر فرشاد مومنی و دو تن از مسئولین استانی، مهندس هاشمی معاون عمرانی استانداری مازندران و مهندس محمدپور ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مازندران در جایگاه خود قرار گرفتند.

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(7)

مظفر پاسدار شیرازی
Tazieh 7.jpg

بخش هفتم و نهایی
فصل پنجم: نتیجه‌گیری
در این رساله، همانطور که از نظر گذشت با بیان مقدماتی بر این ویژگی تعزیه تاکید شد که تعزیه به عنوان آیین بزرگداشت ایام محرم تنها در ایران است که وجوه نمایشی فربهی یافته‌است و به شکل مرسوم تعزیه مورد نظر در آمده‌است و در سایر کشورهای مسلمان و شیعی متناسب با فرهنگ هر

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(6)

مظفر پاسدار شیرازی
Tazieh 6.jpg

بخش ششم
1.    گریم و چهره‌آرایی
همانطور که پیشتر نیز بدان اشاره شد عنصر دیگری که در اجراهای تعزیه‌ی این منطقه دیده می‌شود استفاده متفاوت از عنصر چهره‌پردازی در اجرای تعزیه است.چهره‌پردازی بطور سنتی در تعزیه استفاده محدودی داشته‌است و برای مثال در گل‌آلود و یا خونین کردن چهره شبیه‌خوانان، سرخ کردن چهره

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(5)

مظفر پاسدار شیرازی
Tazieh- 5.jpg

بخش پنجم
2. اجرای میدانی
دومین ویژگی تعزیه در منطقه بوشهر که آنرا از باقی اجراهای تعزیه‌ی کشورمان متمایز می‌سازد، اجرای میدانگاهی تعزیه است.(دهقانی، 1387: 39) البته لازم به ذکر است که در منطقه بوشهر اجراهایی نیز یافت می‌شوند که در فضایی محدودتر برگزار شوند اما عمومیت نداشته و اغلب به

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(4)

مظفر پاسدار شیرازی
Tazieh 4.jpg

بخش چهارم
1.    بحث کلی درباره اجرا
اولین قسمت این پرسشنامه مربوط به کلیات اجرا است، بنابراین درتنظیم پرسشنامه‌ای خاص اجرای تعزیه باید در این قسمت به کلیات اجرای تعزیه پرداخت که اولین پرسش را باید معطوف به جنس اجرا و تمایل اجرا به سوی دوقطب نمایش و آیین بر طبق نظریه شکنر کرد.

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(3)

مظفر پاسدار شیرازی
Tazieh 3.jpg

در این فصل منطق پژوهش و چگونگی کسب معرفت در موضوع این رساله بررسی و شیوه‌های گرد‌آوری و تحلیل داده‌ها تعریف می‌گردد. اگر پژوهش را پاسخ به پرسش‌های پژوهشی تعریف شده بر طبق اصول و روش علمی بدانیم در این فصل نوع و نحوه جمع‌آوری داده‌های پژوهشی و چگونگی بررسی و تحلیل آنها به تفصیل بیان خواهد شد.

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(2)

مظفر پاسدار شیرازی
Tazieh 2.jpg

بخش دوم
1.    چارچوب نظری پاسخ به پرسش سوم پژوهش
پژوهشگر در پاسخ به پرسش سوم در تلاش است تا چیستی این تغییرات را بر طبق نظریه شکنر بررسی نماید و تحلیل نماید که آیا این تغییرات ایجاد شده در تعزیه بوشهر تعزیه را به سوی غلبه وجه نمایشی می‌برد یا وجه آیینی. بعبارت بهتر این تغییرات در جهت سرگرمی‌سازی بیشتر برای اجرای تعزیه

بررسی نشانه‌شناختی نقش فرهنگ بومی در شکل‌گیری متن اجرای تعزیه در منطقه بوشهر(1)

مظفر پاسدار شیرازی
Sans titre.jpg

بخش اول
 تعزیه مراسمی آیینی نمایشی است که در جغرافیای فرهنگی ایران کنونی برخلاف سایر مناطق شیعه‌نشین وجوه دراماتیک فربهی یافته است. وجود تنوع در اجرای تعزیه در نقاط گوناگون این جغرافیا نیز بر این نکته تاکید دارد که تعزیه پدیده‌ای فرهنگی است که در تعامل با فرهنگ بومی هر منطقه رنگ و بوی آن فرهنگ را به خود گرفته و اجرای متفاوتی خلق نموده است. در این رساله اجرای تعزیه منطقه بوشهر به عنوان مطالعه موردی، مورد بررسی

گزارش پژوهش درباره سنگ‌نگاره‌های دهتل

گروه نویسندگان
dehtal-1.jpg

ده‌تل، روستایی از توابع شهرستان بستک استان هرمزگان است، منطقه‌ای در جنوب ایران و در نزدیکی خلیج فارس که در زمان ساسانیان، بخشی از ایالت لارستان بوده است. این روستا امروز میان سه سایت باستانی "تنگ کارون و کارگر"، "جم و ریز" و "جهرم" قرار گرفته است. وجود قبرستانی وسیع، بقایایی از گورهای موسوم به دخمه، روایت‌هایی درخصوص صنعت استخراج طلا در گذشته و مهمتر از همه، سنگ‌نگاره‌هایی که اهالی آنها را

«اهل هوا» در اسکاتلند: به یاد غلامحسین ساعدی (1936-1985)

گروه اخبار
52.jpg

گروه انسان شناسی اجتماعی دانشگاه سنت آندروز اسکاتلند  ، همایش «اهل هوا: ایران، خلیج فارس و کشورهای همسایه» را در حوزه انسان شناسی  با محوریت موضوع مطالعات مناسکی در خلیج فارس و کشورهای همسایه برگزار می کند. این همایش که برگزاری آن برعهده  دکتر بیمن (مدیر گروه انسان شناسی دانشگاه مینه سوتای

قدم بر تیاب کم یاب شهربانوی ایران زمین «چابهار»

محمد بلوچزهی
Balutch- Khalije fars - 3 Khardad 90- Tyab.jpg

 صبح است و با طلوع آفتاب عالم تاب همراه می شویم و بر «تیاب»(ساحل) کم یاب شهربانوی ایران زمین«چابهار» که در دل بلوچستان آرمیده، قدم می نهیم و اول بار از پهنای بیکران آغاز می کنیم از دریا، امروزآرام تر از هر زمان آرمیده بر پهنای این خاک کیمیاگر. و چه سخاوتمندانه درهای روزیش را فراوان به روی مردم گشوده است.

مراسم «زار» به روایتِ عکسهای مهرداد اسکویی

روزبه فرازمند
Tasvir- 30 farvardin 90- Zaar.jpg

مکان: روستای سَلَخ در جزیره قشم،  زمان: پائیز 1383.
مردم‌ ساحل‌نشین‌ جنوب‌ ایران‌، ارواح‌ و جنها را به‌ صورت‌ باد مى‌پندارند و معتقدند که‌ هر بادی‌ جنى‌ دارد که‌ با آن‌ به‌ درون‌ جسم‌ آدمیزادگان‌ مى‌رود و آنها را تسخیر و «هوایى‌» مى‌کند . اینان‌ جن‌ بادهای‌ خطرناک‌ و موذی‌ و آسیب‌رسان‌ را «مَضِرّاتى‌» مى‌نامند. به‌ عقیدة اهل‌ هوا شخص‌ مُسخَّر باد یا «بادْزده‌»

کارون از دیدگاه گردشگران خارجی

عباس قنبري عديوي، علي حسين‌پور
16757_2.jpg

چکیده:
رود کارون یکی از طولانی‌‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه‌های ایران می‌باشد که بخشی از آن (در استان خوزستان) قابل کشتی‌رانی است. زردکوه بختیاری سرچشمه‌ی شاخه‌ی اصلی کارون به شمار می‌رود و این رود پس از طی نمودن مناطق پر پیچ و خمِ کوهستانیِ چهارمحال و بختیاری به دشت خوزستان وارد

زن در آیینهای عاشورایی منطقه بوشهر(2)

مظفر پاسدار شیرازی
tazie3.jpg

ریشه حضور زنان در تعزیه
برغم تمام توصیفات گفته شده، تعزیه در منطقه بوشهر بصورت مختلط اجرا می‌شود و زنان در نقش زنان اهل بیت ظاهر می‌شوند.(عرفان، 1379: 17) قدمت این پدیده به عصر قاجار باز می‌گردد بطوریکه تا به امروز این حضور بسیار متعارف است تا جایی که حتی برای آن توجیهات شرعی نیز ابراز می‌دارند.

زن در آیینهای عاشورایی منطقه بوشهر(1)

مظفر پاسدار شیرازی
tazeye7.jpg

چندی است که از تیتراژ پایانی سریال مختارنامه هر هفته از تلوزیون به سمع و نظر تماشاگران می‌رسد. تک‌خوانی زنی بوشهری که در آیینی بومی به نام مختک علی‌اصغر در آن منطقه سالیان سال است که در جریان است. ولی همین سنت پذیرفته‌شده‌ی عزاداری بوشهر وقتی به شهرستانهای حتی بسیار نزدیک به

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.