(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

سرآغاز

فرهنگ مردمی

سفال کلپورگان

زینب مریخ پور
Sans titre.jpg

در حال حاضر در روستای کلپورگانِ شهرستان سراوان و روستای کوهکمِ سرباز از توابع ایرانشهر بصورت کاملاً  فعال و در روستاهای اولُنچَکان ،‌گُلَک و شادی گور‌از توابع شهرستان نیکشهر به صورت نیمه فعال زنان بلوچ به تولید سفال اشتغال دارند . سفال‌های تولید شده در منطقه‌ی بلوچستان کلاً به رنگ قرمز جَغکی می‌باشند . ( جَغک نام گیاهی محلی است که از ریشه‌ی آن برای رنگ کردن کشک و خاج‌های پشم استفاده می کنند ) .

پیوست: 

تغییر الگو و عناصر فرهنگی از خانواده گسترده به خانواده هسته ­ای

سید علیرضا هاشمی
simpsons1920.jpg

چکیده:    یکی از واقعیت­های انکار­ناپذیر در زندگی شهری، دگرگونی در خانواده است. تحول در خانواده ایرانی، در ابعاد گوناگون روی داده است. دامنه این تحول، از مرحله همسریابی و همسرگزینی و بعد از آن، تداوم زندگی خانوادگی، روابط بین اعضای خانواده، تغییر نگرش­ها، تغییر کارکرد اعضا و انگاره های روابط بین زن و مرد، تغییر در سبک زندگی و بسیاری مسائل دیگر را دربر می­گیرد. به طوری که اغلب مردم این­گونه احساس

مراسم ویژه ماه مبارک رمضان دربلوچستان

پژوهش و نگارش: عبدالسلام بزرگ زاده
n00059366-b.preview.jpg

قبل از شروع ماه مبارک رمضان مردم بلوچستان خود را برای حضور در مهمانی سفره خداوند آماده می کنند واصطلاح (سررجب ونیمه شعبان) را که ریشه در اعتقادات دینی و مذهبی آنان دارد انجام و باروزه گرفتن در روز اول ماه رجب ومراسم ویژه نیمه شعبان یعنی نذر مخصوص که در شب پانزدهم ماه شعبان می دهند وبا غذای محلی مخصوص و حلوای خرما برای اطعام مساکین در مسجد محل توزیع می کنند و ثواب آن را برای اموات و

آئین‌ها و آداب و رسوم ترکمن‌ها در ماه مبارک رمضان

یوسف قوجق
GEOK TEPE 2.jpg

نهمین ماه از تقویم هجری قمری، ماه مبارک رمضان است. این ماه را عرب‌ها «شهر (ماه) الصیام» یا « شهر الرمضان» ، ترک‌ها «اوروج» (یا احتمالاً «عروج») و ترکمن‌ها «اورازا» (احتمالاً تغییر یافته‌ی کلمه‌ی «روزه» است) و یا «رمضان» می‌نامند. ترکمن‌ها به لحاظ کثرت آداب و رسوم در زندگی روزمره، دارای فرهنگی بسیار غنی هستند. این مردم، به خاطر داشتن پیشینه‌ی فرهنگی بسیار قدیمی، تقریباً برای هر مناسبتی

آیین و هنر در یک اقلیت دینی: هنر زرتشتی دوزی

ملیحه حیدری
زرتشتی دوزی

چکیده: صنایع دستی در طول تاریخ تجسم سه عنصر زیبایی،مهارت و اندیشه بوده و همین سه عنصر نیز علیرغم فراز و نشیبهای بسیار توانسته بدون هیچ گونه تغییری در ماهیت،انسان را به حرکت در اورد. سوزن دزی از جمله صنایع دستی ایران می باشد.سوزن دوزی های سنتی ایران یکی از روش های دیرینه تزیین جامه و بسیاری از منسوجات است که به نوعی در زندگی بشر کاربرد داشته و دارد. دست دوخت ها به جز جنبه تزیینی و شناسنامه

جایگاه شتر در فرهنگ­ مردم آشکارا حاجی­ آباد بندرعباس

عزيزالله ايران­ نژاد پاريزي
shotor.jpg

آشکار(âšekârâ) منطقه  ای از توابع شمیل(šemil) و احمدی از شهرستان حاجی  آباد استان هرمزگان است . این منطقه در شمال شهر بندرعباس و به فاصلة 40 کیلومتری جنوب شرقی حاجی  آباد واقع شده است.
 دشت حاصلخیز آشکارا چشم  انداز زیبایی دارد . در گذشته و قبل از حفر چاه  های عمیق و نیمه عمیق، کشاورزان فقط می  توانستند دیم  کاری کنند

نوروز در موسیقی کلاسیک ایران

محسن شهرنازدار
index.jpg

نوروز بزرگم بزن ای مطرب امروز/ زیرا که بود نوبت نو روز به نو روز
«نوک روج» یا «نوگ روز» درزبان پهلوی و یا همان نوروز باستانی ایران، رابطه مستقیمی با نظام معیشتی ساکنان فلات ایران داشته است. یکجانشینی و تسلط بر منابع خاک و آب ، میراث نیاکانی است که کشاورزی را به عنوان سیستم معیشتی خود برگزیدند و مجموعه ای از آداب و رسوم و

غذا در قرون میانی

لادن رهبری
gastronomia-rinascimento3.jpg

در قرون میانی در اروپا، زیاد خوردن نمادی از منزلت اجتماعی بوده است. چرا که علاوه بر این که دوره های قحطی و گرسنگی طولانی مدت غذا را از دسترس عامه ی مردم خارج می کرد، خوردن در کل دغدغه ای پایان ناپذیر بوده است. دراین دوران نان چه برای فقرا و چه برای اشراف و اغنیاء غذای اصلی محسوب می شده است. گرچه نوع نانی که ثروتمندان مصرف می کردند معمولا متفاوت بود و از آرد سفید و با کیفیت بهتری

مقالات قدیمی: مشخصات قهرمان در افسانه های آذربایجان (1347)

صمد بهرنگی / آماده سازی برای انتشار : رویا آسیایی
عکس: 

افسانه قسمت مهمی از فولکلور را تشکیل می دهد. در افسانه ها علاوه بر چیزهای دیگر که عموماً از فلکلور عاید جامعه شناسان و غیره می شود، می توان بهترین و اصیل ترین نثر زبان را پیدا کرد. به علاوه افسانه ها سرشار از ترکیبات زیبا و تعبیرهای لطیف آن زبانند.

ریتم رنگ در لباس زنان نورآباد ممسنی (لر)

مهسا خبازواحد
Lor.jpg

چکیده: مفهوم رنگ برای ما از همان آغاز زندگی پدیـده ای قابل درک بوده است و آن را بدون کوچکترین تلاش فکری، مشـاهده و درک می کردیم. هر فردی به نسبت شرایط روحی، جغرافیایی و فرهنـگی سیلقه ای خاص و برداشتـی مشخص از رنگ های متنوع دارد. همین طور مردم هر ملتی بر حسب شرایط حاکم، عقاید و باورها، اشتراکات جمعی و طبیعت آن سرزمین ممکن است ارزشی خاص و درکی مشخص از رنگ ها داشته باشند.

پیوست: 

مدلی فرهنگی برای نفوذپذیری مطلوب فضای خانگی

زهرا غزنویان
1.jpg

در یادداشت‌های پیشین، ابعاد مختلف نفوذپذیری فضای خانگی به جهت بصری، شنیداری، بویایی و کالبدی  مورد بررسی قرار گرفت. مشکلات فضاهای مورد بررسی به روایت تجربیات ساکنان، توضیح داده شد و در مواردی هم اشاراتی به نفوذپذیری مطلوب از منظر آن‌ها پرداخته شد. یادداشت حاضر به عنوان جمع‌بندی‌ای از کلیه مباحث پیشین، درصدد است تا مدلی برای فهم نفوذپذیری مطلوب از منظر فرهنگی ارائه دهد.

سخنرانی: افق چشمداشت و هنر قومی

گروه اخبار
IMG11511930.jpg

سخنرانی افق چشداشت و هنر قومی از سوی علیرضا حسن زاده و سمیه کریمی 15 تیرماه در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ار ساعت 14 تا 16 برگزار می شود. علیرضا حسن زاده، دکترای انسان شناسی از دانشگاه گوته است که پیشتر از وی آثاری چون افسانه زندگان، زن و فرهنگ، خوراک و فرهنگ، مردم شناسی ایرانی و ترجمه مردم شناسی ورزش منتشر شده است و در سال جاری از وی کتاب هایی چون کودکان و

شهر به مثابة امر سیاسی

مهرداد امامی
6334674319_876688268d_b.jpg

زندگیِ امروز از آن رو که شهری است، یعنی در بستر شهر جریان دارد، فی‌نفسه کیفیتی سیاسی دارد، زیرا شهر تاریخاً محل بروز سیاست بوده (گواه این امر را می‌توان در هم‌ریشه بودن واژگانی police به معنای «شهر» با politics به معنای «سیاست منوط به شهر» دانست). از این رو، زیست شهری ناگزیر زیستی سیاسی است که در آن افراد یا سوژه‌ها (اعم از شهروندان و غیر-شهروندان) به واسطه‌ی شهرنشین بودن و پذیرش عنوان شهری یا شهرنشین، سیاسی می‌شوند. اما باید درنگ کرد.

معرفی کتاب در زمینه انسان شناسی شهری؛ شهر تهران

زهره نظام محله
IMG1.jpg

پیشگفتار:با پیگیری روند بهسازی و نوسازی بسیاری از محلات شهر تهران، توسط شهرداری، که یکی از ارگان های مهم اجرایی در این زمینه محسوب می شد این امر مهم تلقی گردید که پروژه های اجرایی را در قالب مجموعه کتابهایی به چاپ برسانند. البته به دلیل آسیب پذیر بودن بسیاری از این محلات، رویکرد اجتماعی و نگاهی انسانی به تغییرات احراز شده در مرکز توجه قرار گرفته و بسیاری از کارهای منتشر شده از این دست هستند.

فرهنگ، تعیین کننده ی رفتار بشر (3)

برونیسلاو مالینوفسکی ترجمه ی حمیرا بنایی فر
عکس: 

بنابراین مشاهده می کنیم که کشاورزی، باید حول یک سیستم اقتصادی مطالعه شود. سبزیجاتی که با ماهی معاوضه می شوند، برای تامین خوراک صنعتگران و جمع آوری سرمایه برای صنایع استفاده می شود. خصوصا وقتی درباره ی مردمانی که از پشتوانه ی طلا و ثروت بهره مند هستند{منظور بومیانی است که به طلا دسترسی دارند} ، مطالعه می کنیم، نکات جالبی را در می یابیم. ثروت و طلایی که آن ها در اختیار دارند،

مقالات قدیمی: چند تعریف از فرهنگ (خرداد 1349)

ثریا شیبانی/ آماده سازی برای انتشار : نسرین راستگو
عکس: 

«فرهنگ» مفهوم مبهمی دارد که طی چند قرن مورد بحث رشته‌های مختلف قرار گرفته‌است و گذشت زمان از ابهامش نکاسته و فیلسوف و جامعه شناس و متفکر را در نهایت تضاد نظر بجای گذارده است . این کلمه بقدری مورد بحث قرار گرفته و از دیدگاههای مختلف تجزیه و تحلیل شده است که بیش از صد نوع مفهوم یافته و با اینهمه در این مورد حتی میان صاحب‌نظران هریک از علوم انسانی نیز ، اتفاق نظر وجود ندارد .

سید شیرسوار

امیر هاشمی مقدم
1.jpg

سید شیرسوار، پسوند و شهرت خانواده ای نسبتاً بزرگ از سادات موسوی روستای خوریه (در هشت کیلومتری جنوب شهر نور و در کنار روستای ناتل) است. سید احمد و سید عبدالله، فرزندان سید میراسماعیل بن میربابا ابن سید میرعباس ابن سید هادی ابن سید احمد موسوی بودند که با چند نسل به امام موسی منتسب می شوند (بر اساس شعری که شاعری محلی متخلص به ترخان برای ایشان سروده شده است) (1). سید عبدالله فرزندی نداشت

راه قدیم بلده به تهران

امیر هاشمی مقدم
1.jpg

در هنگام انجام کار مردم نگاری درباره یکی از روستاهای شهرستان نور متوجه شدم مردم نور و کجور و بلده در گذشته برای رفتن به تهران، از مسیری می رفتند که برخلاف دیگر مسیرهای مال رو (همچون راه شاهی لاریجان که به جاده هراز تبدیل شد)، متروک ماند. البته هنوز برخی از عشایر منطقه از بخشهایی از آن استفاده می کنند. این جاده از بلده به یالرود، از آنجا به پاکبود، گردنه قو، سرخک، دشت سفیداب، دشت یونزا، تنگه

فرهنگ، تعیین کننده ی رفتار بشر (2)

برونیسلاو مالینوفسکی ترجمه ی حمیرا بنایی فر
ملانزی ها

تصویر: نمونه ای از خانه های ملانزی ها
این رویکرد، با هرج و مرج گرایی، جبرنگری و بدبینی و یاسی که در نگاه برخی انسان شناسان است، فاصله دارد و از پایه های علمی نیرومندی برخوردار است.
به هرجهت، ما به نتیجه ی دیگری دست می یابیم. انسان شناسی، علمِ فرهنگ است و همانگونه که دانشجویان رشته هایی مثل تمدن معاصر و یا

نقش و کارکرد فرهنگی مدارس روستایی در گسترش سبک زندگی مدرن: «نمونه موردی روستای مصلح­آباد»

نعمت­الله فاضلی
Fazeli.jpg

 چکیده  : در این بررسی مردم­نگارانه با تکیه بر تجربه­های زیسته و خاطرات دوران تحصیل و مدرسه، تحلیل و توصیفی از مدرسه روستایی در ایران و نقش و کارکردهای فرهنگی این مدارس در زمینه تأثیرگذاری و گسترش شیوه زندگی مدرن یا تجدد در روستا ارائه می شود؛ سپس چالش­ها و دستاوردهای این مدارس بیان می­گردد. در این بررسی علاوه بر تجربیات نگارنده به منابع متعدد و تحقیقات موجود نیز استناد می­گردد. بعلاوه شیوه

فرهنگ، تعیین کننده ی رفتار بشر (1)

برونیسلاو مالینوفسکی ترجمه ی حمیرا بنایی فر
افرادی از قبیله ی ماسای

"فرهنگ، تعیین کننده رفتار بشر". این جمله را به عنوان چیزی خواندم که ثابت می کرد علمی برای رفتار بشریت وجود دارد که در واقع همان علمِ فرهنگ است. در حقیقت فرهنگ، چیزی جز رفتارهای سازماندهی شده ی بشر نیست. تمایز انسان و حیوان این است که انسان در محیطی که توسط خودش ساخته، آرمیده است. ابزارآلات، تسلیحات، مسکن و تمام وسایلی که به منظور انتقال و رفت آمد به وجود آمده، همگی توسط بشر ساخته شده

طره، دوماهنامۀ اطلاع‌رسانی، آموزشی و تحلیلی فرش دست‌باف ایران

گروه اخبار
Torreh-1.jpg

طره عنوان نشریه‌ای تخصصی با موضوع فرش دست‌باف است که با مجوز رسمی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی حمید کارگر و سردبیری داود شادلو انتشار خود را در گسترۀ کشوری آغاز کرده است.
دوماهنامۀ تخصصی طره بر آن است که فرش دست‌باف ایرانی را به‌عنوان مهم‌ترین کالای صادراتی غیرنفتی و با تأکید بر پیشینۀ هنری آن با

درگذشت صادق همایونی

...
67543_VfHGGsLr.jpg

پژوهشگر فرهنگ مردم
1313-1392
صادق همایونی، پژوهشگر خستگی ناپذیر در زمینه  فرهنگ عامه، تعزیه ، داستان ها و حکایت های مردمی که آقار و مقالات متعدد او شاهد یک عمر کار پر تلاش در این زمینه بود، روز یکشنبه 19 خرداد 1392، در سن 79 سالگی درگذشت. همایونی در طول زندگی خود توانسته بود به

گو همرا (کوچ بهاره با گالشهای سوادکوه)

امیر هاشمی مقدم
2.jpg

لَفور (Lafur)، تعدادی روستا در شهرستان سوادکوه مازندران را شامل می شود که در غرب شیرگاه قرار دارد. شیرگاه در کنار پل سفید، زیرآب و آلاشت، از بخشهای چهارگانه سوادکوه به حساب می آید که البته چند روزی است خودش تبدیل به مرکز شهرستانی جدیدالتأسیس به نام «سوادکوه شمالی» شده است. دامداران لفور هر یک عموماً دارای چندین مرتع در نقاط مختلف هستند. بخشی از این مراتع در محدوده اطراف آلاشت قرار دارد

معرفی کتاب مقدمه­ ای بر شناخت موسیقی نواحی ایران

احد اکبری
Sans titre.jpg

درویشی، محمد رضا، 1373، مقدمه ای بر شناخت موسیقی نواخی ایران، دفتر نخست، مناطث جنوب(هرکزگان، بوشهر، خوزستان)، تهران: واحد موسیقی حوزه ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی

بخشی از مراسم تدفین مردم شهرستان شوش به روایت تصویر

قاسم منصور آل کثیر
هوسه مردان عرب

تصویر: سید مدیار شجاعی‌فر
مرگ در پی تولد و تاهل، جز یکی از سه مرحله مهم زندگی انسان است و برای رویارویی با تغییر بزرگی که در زندگی اطرافیان ایجاد می کند مراسمی مخصوص به خود دارد. پذیرش غیبت ابدی یک فرد از جمع برای خانواده و خویشاوندان او ناخوشایند است و مراسم مرگ برای آرام کردن این روال و آسان تر کردن چنین معیشتی کارکرد دارد. تفاوت در مناسک و مراسم سوگ، بیانگر باورها و آداب و رسوم در میان اقوام و در عین حال

جایگاه بلبل در ترانه­ ها و باورهای مردم گرگنای کازرون

ابراهيم ابونصري
bolbol.jpg

بخش مهمی از ادبیات رسمی و شفاهی کشورمان دربارة بلبل و عشق این پرندة کوچک خوش الحان است و به نام هایی چون عندلیب، هزار، هزاردستان، زندباف، زندلاف، زندخوان، بوبرد و... خوانده می شود.
   در کازرون)شهر سبز (و در کوه ها و جنگل ها و دشت های پیرامون آن علاوه بر انواع جانوران وحشی و اهلی، پرندگان زیادی هم زندگی می

سخنرانی: کودکان ایرانی و قصه های پریان، بررسی انسان شناختی تفسیر قصه های پریان ایرانی و غربی در میان کودکان ایرانی

گروه اخبار
Literature-book-217.jpg

قصه های پریان از منظر انسان شناختی عنوان سخنرانی علیرضا حسن‌زاده است که یکشنبه 19خرداد 1392  از ساعت 14 تا 16 در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می شود.حضور در این سخنرانی برای عموم علاقه مندان آزاد و رایگان است. علیرضا حسن زاده دانش آموخته دکترای انسان شناسی از دانشگاه گوته، عضو هیئت علمی و معاون پژوهشکده مردم شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی است که از وی کتاب

خانه ای از رنگ و رویا؛ نگاهی انسانشناختی به معماری خانه مکرمه قنبری

احمد پیرزاد
 قنبری.jpg

چکیده: هدف از ارایه این مقاله بررسی رابطه انسان و معماری (خانه و مسکن) در خانه مکرمه قنبری نقاش خودآموخته بابلی است که بخش زیادی از خانه خود را در روستای دریکنده بابل با نقاشی هایش زینت داده است. او در نقاشی های دیواری منزلش سرگذشت زندگی خود را به صورت تمثیل وار و گاها نمادین بیان کرده است.

زنِ طبیعی، مردِ فرهنگی در دیدگاه شری اورتنر

لادن رهبری
Ortner_3.jpg

اولین بار این ایده ی جهانشمول طبیعی انگاشته شدن زنان و فرهنگی انگاشته شدن مردان را شری اورتنر در ماه اکتبر سال 1972 به صورت سخنرانی در کلاس درسی اش با عنوان "زنان: اسطوره و واقعیت" در کالج سارا لائورنس ارائه داد. در نوامبر 1972 نیز شرح کوتاهی از آن در جلسات انجمن انسان شناسی در تورنتو ارائه شد. در این میان کارن بلو، رابرت پال، میشل روزالدو، دیوید اشنایدر و ترنس ترنر انتقادهایی از وی

تمامی حقوق این پایگاه برای «انسان شناسی و فرهنگ» محفوظ است.