Niderlandiya milliy futbol terma jamoasi

Netherlands
Tahallusi	Oranje; Holland; Clockwork Orange; The Flying Dutchmen;
Assotsiatsiya	Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB)
Konfederatsiya	UEFA (Europe)
Bosh murabbiy	Ronald Koeman
Sardor	Virgil van Dijk
Eng koʻp oʻynagan futbolchi	Wesley Sneijder (134)
Eng yaxshi toʻpurar	Robin van Persie (50)
Uy stadioni	Johan Cruyff Arena; De Kuip; Philips Stadion; De Grolsch Veste
FIFA kodi	NED
Birinchi forma	Ikkinchi forma
FIFA Reytingi
Hozirgi	7 ▬ (20 July 2023)
Eng yuqori	1 (August 2011)
Eng past	36 (August 2017)
Birinchi xalqaro oʻyin
	Belgiya 1–4 Niderlandiya ; (Antwerp, Belgium; 30 April 1905)
Eng yirik gʻalaba
	Niderlandiya 11–0 San Marino ; (Eindhoven, Netherlands; 2 September 2011)
Eng yirik magʻlubiyat
	Angliya 12–2 Niderlandiya ; (Darlington, England; 21 December 1907)
Jahon chempionati
Ishtiroki	11 (Ilk marta 1934-yili)
Eng yaxshi natijasi	Runners-up (1974, 1978, 2010)
European Championship
Ishtiroki	10 (Ilk marta 1976-yili)
Eng yaxshi natijasi	Champions (1988)
Nations League
Ishtiroki	2 (Ilk marta 2019-yili)
Eng yaxshi natijasi	Runners-up (2019)
Vebsayt	onsoranje.nl (niderlandcha)

Niderlandlar futbol bo'yicha halqaro musobaqalarda Niderlandlar milliy terma jamoasini himoya qiladi. Terma jamoa a'zolari Niderlandlar Qirollik assotsiatsiya federatsiya muassasi ostida terma jamoaga to'planadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Niderlandlar Qirollik futbol assotsiatsiyasi (KNVB) bundan bir vaqtlar, anirog'i 1879-yilda tashkil topgan. Niderlandlar o'zining birinchi xalqaro o'yinini 1905-yil 30-aprelda o’tkazadi. To’qsariqlilar birinchi debyut o’yinida belgiyachilar ustidan (4:1) hayratnalarli g’alabaga erishdi, yana bir tomoni gollarning 4 tasini ham Eddy de Neve o’z hisobiga yozib qo’ydi. 1908 va 1912-yillar Olimpiyada o’yinlari bronza medallari sohibi, 1930-yilda jahon chempionati tarixida birinchi martda niderlandlar ishtirok etishdan bosh tortishdi.

Birinchi jahon chempionati 1930-yilda Urugvayda bo'lib o'tdi. Gollandiya, boshqa ko'plab Yevropa davlatlari singari, Atlantika okeani bo'ylab sayohat qilish bilan bog'liq yuqori xarajatlar va o'tgan yili mamlakatga ta'sir ko'rsatgan og'ir iqtisodiy inqiroz tufayli musobaqadan voz kechdi.

1934-yilgi jahon chempionatini Italiya qabul qildi. Niderlandiya terma jamoasi ushbu turnirda 1934-yil 27-mayda Shveysariya terma jamoasiga qarshi debyut qildi va birinchi raundda 2:3 hisobida mag'lubiyatga uchradi. Jahon chempionatlarida birinchi ikkita golni Kik Smit va Len vente urdi.

1938-yilda Fransiyada bo'lib o'tgan jahon chempionatida Niderlandiya terma jamoasi yana birinchi raunddan o'tishga muvaffaq bo'lmadi, bu safar niderlandiyaliklar Chexoslovakiya terma jamoasiga mag'lub bo'lishdi. O'yinning asosiy vaqti g'olibni aniqlamadi (0: 0), qo'shilgan vaqtda raqiblar "Oranj"darvozasiga 3 ta javobsiz to'pni yuborishdi.

Saralash siklida Oranj o'z qo'shnilaridan Belgiya terma jamoasi, shuningdek Norvegiya va Islandiya terma jamoalaridan oldinda bo'lib, umumiy gol va o'tkazib yuborilgan to'plar farqi 24-2 bo'lgan guruhda g'alaba qozondi. Bosh murabbiy Rinus Mixels misli ko'rilmagan taktik sxemani ishlab chiqdi, uning asosini o'yinchilarning umumiy harakatchanligi va universalligi g'oyasi qo'ydi. "Total futbol" deb nomlangan ushbu o'yin modeli turli Amplua va hatto butun liniya o'yinchilarining o'yin davomida bir — birini almashtirishning cheklanganligini, futbolchilarning maydon bo'ylab tezlik bilan harakatlanishini va hujum harakatlariga e'tibor qaratishni nazarda tutgan. Gollandiyaliklar tomonidan ongli ravishda yaratilgan tuzilgan betartiblikdan raqiblar tom ma'noda bosh aylana boshladilar va ular shunchaki Mixelsning palatalari tomonidan o'rnatilgan kaleydoskopik ritmlar bilan chayqalib ketishdi. Bunday sehrli jamoani faqat o'sha paytda gollandiyaliklarda mavjud bo'lgan tegishli ijrochilar mavjud bo'lganda yaratish mumkin edi. Ushbu to'q sariq rangning motori va miya markazi noyob Yoxan Kroyf edi — afsonaviy o'yinchi, orkestr o'yinchisi, jahon futbolining eng nozik virtuozlaridan biri. U ajoyib o'yin tasavvuriga, ajoyib texnikaga va haqiqiy xarizmaga ega edi. Ushbu daho atrofida birlashtirilgan jamoada Rob Rensenbrink, Yoxan Neskens, Rud Krol va boshqalar kabi iste'dodli va o'qitilgan futbolchilar guruhi to'plandi. G'arbiy Germaniya dalalarida ularga teng keladiganlar yo'q edi. Shunga qaramay, Niderlandiya terma jamoasi, shubhasiz, jahon chempionatining eng yaxshi jamoasi-74, oxir-oqibat chempion bo'lmadi. UUrugvay milliy futbol terma jamoasini 2:0, Bolgariyani 4:1, Argentinani 4:0, GDRni 2:0, Braziliyani 2:0 hisobida mag'lub etib, finalga ishonch bilan chiqdi. Faqat shvedlar guruh bosqichining ikkinchi o'yinida tenglikni himoya qilishga muvaffaq bo'lishdi. Biroq, Germaniya terma jamoasiga qarshi turnirda hal qiluvchi o'yin niderlandiyaliklar uchun fojia bo'ldi. O'yinning ikkinchi daqiqasida Yoxan Neskens Niderlandiya terma jamoasini oldinga olib chiqdi. Birinchi bo'limda Pol Braytner va Gerd Müller GFR terma jamoasini to'pni urib, oldinga olib chiqdilar. Ikkinchi bo'lim davomida (GFR terma jamoasining 2:1 hisobida) gollandiyaliklar raqibga hujum qilishdi, ammo hisob o'zgarmadi.

Che 1976-yilda Che-76 saralash turnirida Niderlandiya terma jamoasi murakkab guruhga kirdi. Ular 1974 yilgi jahon chempionatining bronza sovrindorlari, an'anaviy kuchli italiyaliklar bilan kuchlarini o'lchashlari kerak edi. Shuningdek, uning kompaniyasini Finlyandiya terma jamoasi tashkil etdi, u jahon futbol elitasiga tegishli emas. Butun kurash uchta jamoa o'rtasida bo'lib o'tdi. Finlar 0:0 hisobida g'alaba qozonib, faqat Italiyadan ochko olishlari bilan esda qolishdi. Niderlandiya esa guruhda birinchi o'rinni egalladi, faqat gol va o'tkazib yuborilgan to'plar farqi bo'yicha polyaklardan oldinda qoldi. Pley-off o'yinlarida Oranj o'z qo'shnilari belgiyaliklar bilan ishonchli munosabatda bo'ldi. Rotterdamdagi birinchi o'yin 5:0, javob 2: 1. Ammo Yugoslaviyada o'tgan final raundida Oranj kutilmaganda Chexoslovakiyaga 1:3 hisobida mag'lub bo'ldi. Tasalli finalida Yugoslaviyani 3:2 hisobida mag'lub etib, uchinchi o'rinni egalladi.

1978-yilgi jahon chempionati. Avstriyalik Ernst Xappel rahbarligida (jamoada Yoxan Kroyf yo'q edi), Oranj turnirga asosiy favorit sifatida keldi. Niderlandiya uchun turnir eng yaxshi tarzda boshlanmadi. Peru terma jamoasi bilan teng natija bilan o'ynagan terma jamoa ikkinchi turda Eronni 3:0 hisobida mag'lub etdi. Oxirgi turda Oranj shotlandiyaliklarga kutilmaganda 2:3 hisobida mag'lub bo'ldi. Faqat gol urish va o'tkazib yuborilgan to'plarning eng yaxshi farqi tufayli ular Shotlandiyani ortda qoldirib, guruhda ikkinchi o'rinni egallashga muvaffaq bo'lishdi, bu esa ularga ikkinchi raundga chiqish imkonini berdi. Gollandiyaliklar ikkinchi raundning birinchi turida o'zlarini esladilar, u erda Avstriyaga 5:1 hisobida hech qanday imkoniyat qoldirmadilar. Ikkinchi turda Germaniya bilan o'yin bo'lishi kerak edi. Ikkinchi bo'limning o'rtalarida nemislar to'rt yil oldin bo'lgani kabi 2:1 hisobida g'alaba qozonishdi, Oranj esa hujumlarning butun to'lqinini yog'dirdi. Yakuniy hushtak tugashidan atigi olti daqiqa oldin Rene van der Kerxof hisobni tenglashtirdi. Finalga chiqish uchun Italiya terma jamoasi bilan kurashishga to'g'ri keldi. 19-daqiqada Niderlandiya terma jamoasi himoyachisi erni Brandst to'pni o'z darvozasiga kesib tashladi. U, ikkinchi bo'limning boshida, hisobni tenglashtirib, o'z nazoratini tuzatdi. Uchrashuv tugashiga o'n daqiqa qolganida, Oranj yarim himoyachisi ari Xan uzoq masofadan aqldan ozgan zarba bilan gol urdi va shu bilan yakuniy hisobni 2:1 ga o'rnatdi va o'z jamoasini finalga olib chiqdi, u erda Argentina terma jamoasi ularni kutdi. Birinchi bo'limda argentinalik Kempes hisobni ochdi, faqat 81-daqiqada Dirk Nanning hisobni tenglashtirdi. Va tom ma'noda so'nggi daqiqalarda apelsin ajoyib imkoniyatni qo'ldan boy beradi. Rob Rensenbrink shtangani urdi. Qo'shimcha vaqtda argentinaliklar ikkita gol urishdi va apelsin yana ikkinchi o'rinni egalladi. Hal qiluvchi o'yinda argentinaliklardan 1:3 hisobida mag'lubiyat ko'p jihatdan 1980-yilgi Yevropa chempionatida so'zsiz ishtirok etishni oldindan belgilab qo'ydi (undan keyin keyingi finalni Oranj yana 8 yil kutishga majbur bo'ldi).

Jahon chempionatidagi natijalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yil	Bosqich	O’	G’	D*	M	GK	GO’
URU 1930	Ishtirok etishmgan	-	-	-	-	-	-
1934	Birinchi round	1	0	0	1	2	3
FRA 1938	Birinchi round	1	0	0	1	0	3
1950	Ishtirok etishmagan	-	-	-	-	-	-
SUI 1954	Ishtirok etishmagan	-	-	-	-	-	-
SWE 1958	Kvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
CHI 1962	Kvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
ENG 1966	Kvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
MEX 1970	Kvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
GER 1974	Final	7	5	1	1	15	3
1978	Final	7	3	2	2	15	10
ESP 1982	Kvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
MEX 1986	Kvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
ITA 1990	1/8 final	4	0	3	1	3	4
USA 1994	Chorak final	5	3	0	2	8	6
FRA 1998	To’rtinchi o’rin	7	3	3	1	13	7
KOR JPN 2002	Kkvalifikatsiyadan o’tolmagan	-	-	-	-	-	-
GER 2006	1/8 final	4	2	1	1	3	2
RSA 2010	Final	7	6	0	1	12	6
BRA 2014	-
Umumiy	9/19	42	22	10	10	71	44

*В ничьи включены также матчи плей-офф, которые завершились послематчевыми пенальти.

Yevropa chempionatidagi natijalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1960 – ishtirok etishni rad etishgan
1964-1972 – kvalifikatsiyadan o’tolmagan
1976 - 3-chi o’rin
1980 - guruh bosqichi
1984 - kvalifikatsiyadan o’tolmagan
1988 – chempion
1992 - 1/2 final
1996 - 1/4 final
2000 - 1/2 final
2004 - 1/2 final
2008 - 1/4 final

Terma jamoa tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Raqam	Ismi	Tug'ilgan sana	Klub	O'yinlar (gollar)
Darvozabonlar
1	Maarten Stekelenburg	1982-yil, 22-sentyabr (28)	NED Ayaks	40 (-25)
	Tim Krul	1988-yil, 3-aprel (23)	ENG Nyukasl Yunayted	1 (0)
	Jasper Cillessen	1989-yil, 22-aprel (23)	NED N.E.C.	0 (0)
22	Sander Boschker	1970-yil, 20-oktyabr (40)	ENG Tvente	1 (0)
Himoyachilar
2	Gregory van der Wiel	1988-yil, 3-fevral (23)	NED Ayaks	15 (0)
	Jeffrey Bruma	1991-yil, 13-noyabr (19)	ENG Lester sity	0 (0)
3	John Heitinga	1983-yil, 15-noyabr (27)	ENG Эвертон	58 (6)
4	Joris Mathijsen	1980-yil, 5-aprel (31)	GER Gamburg	60 (3)
12	Khalid Boulahrouz	1981-yil, 28-dekabr (29)	GER Штутгарт	30 (0)
13	André Ooijer	1974-yil, 11-iyul (36)	NED Аякс	53 (3)
15	Edson Braafheid	1983-yil, 8-aprel (28)	GER Бавария Мюнхен	8 (0)
25	Dirk Marcellis	1988-yil, 13-aprel (23)	NED ПСВ	2 (0)
	Glenn Loovens	1983-yil, 22-oktyabr (27)	SCO Селтик	2 (0)
	Hedwiges Maduro	1985-yil, 13-fevral (26)	ESP Валенсия	14 (0)
	Eric Peters	1988-yil, 7-avgust (22)	NED ПСВ	2 (0)
Yarimhimoyachilar
6	Mark van Bommel (kapitan)	1977-yil, 22-aprel (34)	ITA Милан	65 (11)
	Georginio Wijnaldum	1990-yil, 11-noyabr (20)	NED Фейеноорд (футбольный клуб)	0 (0)
8	Nigel de Jong	1983-yil, 30-noyabr (27)	ENG Манчестер Сити	50 (1)
10	Wesley Sneijder	1984-yil, 9-iyun (27)	ITA Интернационале	74 (20)
11	Arjen Robben	1984-yil, 23-yanvar (27)	GER Бавария Мюнхен	52 (15)
14	Demy de Zeeuw	1983-yil, 26-may (28)	NED Аякс	27 (0)
17	Eljero Elia	1987-yil, 13-fevral (27)	GER Гамбург	13 (2)
	Stijn Schaars	1984-yil, 11-yanvar (27)	NED АЗ	11 (0)
20	Ibrahim Afellay	1986-yil, 2-aprel (25)	ESP Барселона	31 (2)
23	Rafael van der Vaart (kapitan-o’ribosari)	1983-yil, 11-fevral (28)	ENG Тоттенхэм Хотспур	89 (17)
	Wout Brama	1986-yil, 21-avgust (24)	NED Твенте	3 (0)
	David Mendes da Silva	1982-yil, 4-avgustl (28)	AUT Ред Булл (Зальцбург)	7 (0)
	Orlando Engelaar	1979-yil, 24-avgust (31)	NED ПСВ	13 (0)
Hujumchilar
7	Dirk Kuijt	1980-yil, 22-iyul (30)	ENG Ливерпуль	76 (21)
9	Robin van Persie	1983-yil, 6-avgust (27)	ENG Арсенал	52 (20)
19	Ryan Babel	1986-yil, 19-dekabr (24)	GER Хоффенхайм	40 (5)
21	Klaas-Jan Huntelaar	1983-yil, 13-avgust (27)	GER Шальке 04	42 (26)
18	Ruud van Nistelrooij	1976-yil, 1-iyul (34)	ESP Малага	70 (35)

Izohlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Note that this match is not considered to be a full international by the English Football Association, and does not appear in the records of the England team, because professional football had already been introduced in England at that time. In the Netherlands, however, professional football was not introduced until 1954. Before then, players who left the Netherlands to turn pro in another country were banned from the national team.