(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

Jump to content

Теҳрон метроси

From Vikipediya

[1]Теҳрон метроси (форс. متروی تهران‎‎ Метро-е Теҳран) Эрон пойтахти Теҳронга хизмат кўрсатувчи тезкор транзит тизимидир. Тизим тўртта эксплуатацион метро линиясидан (ва бешинчи шаҳарлараро темир йўл линиясидан) иборат бўлиб, яна иккита линия қурилиши 2007 йилда бошланган. Теҳрон метроси кунига 3 миллиондан ортиқ йўловчини ташийди. 2014-йилда Теҳрон метросида 815 миллион қатнов амалга оширилди. 2015 йил ҳолатига кўра, умумий тизим узунлиги 170 километрни (110 миля) ташкил этди, шундан 127 километр (79 миля) метро даражасидаги темир йўл. 2028 йилга қадар барча қурилиш ишлари тугаллангач, унинг узунлиги 430 километр (270 миля) бўлиши режалаштирилган.

Ҳафтанинг барча кунларида метро хизмати тахминан 05:30 дан 23:00 гача ишлайди.

Чизиқ стандарт ўлчагичдан фойдаланади ва қисман ер остидадир. Чипта нархи ҳар бир саёҳат учун 5000 ИРР (тахминан 0,15 АҚШ доллари), босиб ўтган масофадан қатъи назар, лекин олдиндан тўланган чипталардан фойдаланиш анча арзон. Кексалар метрода бепул саёҳат қилишлари мумкин. Теҳрон метросининг барча поездларида биринчи, иккинчи ва охирги вагонлар эркаклар билан бир вагонда юришни истамайдиган аёллар учун ажратилган. Аёллар ҳали ҳам бошқа машиналарни эркин миниши мумкин.

Тарихи[edit | edit source]

Эроннинг биринчи метро тизими бўлиши керак бўлган Теҳрон метросининг дастлабки режалари 1970-йиллардаги Эрон инқилобидан олдин тузилган. 1970 йилда Режа ва бюджет ташкилоти ва Теҳрон муниципалитети Теҳронда метро қуриш учун халқаро тендер эълон қилди. Франсиянинг СОФРЕТУ компанияси Париж транспорти давлат органи РАТП билан боғлиқ бўлган тендерда ғолиб чиқди ва ўша йили лойиҳа бўйича дастлабки тадқиқотларни ўтказа бошлади. 1974 йилда „кўча-метро“ деб номланган таклиф билан якуний ҳисобот тендерга қўйилди. Кўча-метро тизими марказий ҳудудда ҳалқали экспресс йўли бўлган йўл тармоғини ва янги шаҳарлар учун иккита магистрални ва автобус тармоғи ва такси хизматлари билан тўлдириладиган 8 чизиқли метро тармоғини тавсия қилди. Геологик тадқиқотлар 1976 йилда бошланган. 1978 йилда франсуз компанияси томонидан Шимолий Теҳронда линия қурилиши бошланди, бироқ бу ривожланиш Эрон инқилоби ва 1979 ва 1980 йилларда Эрон-Ироқ уруши бошланиши билан қисқа умр кўрди. СОФРЕТУ 1980 йил декабр ойида Эрондаги фаолиятини тўхтатди. 1982 йил 3 мартда Эрон Вазирлар Маҳкамасининг вазирлари франсуз компанияси томонидан Теҳрон метроси фаолиятини тўхтатганини расман эълон қилди. 1985 йилда Фарвардин 1364 йилда асос солинган „Теҳрон шаҳар ва шаҳар атрофи темир йўл компаниясини ташкил этиш тўғрисидаги қонунга ўзгартириш киритиш“ ҳуқуқий лойиҳаси асосида „Теҳрон метросини ижро этиш режаси“ Эрон парламенти Мажлис томонидан қайта тасдиқланди. (1985 йил апрел). Бу инқилобдан олдин ишлаб чиқилган лойиҳанинг том маънодаги давоми эди. Давом этаётган Эрон-Ироқ уруши туфайли иш секин давом этди ва кўпинча тўхтаб қолди.

1985 йилнинг ёзига келиб, тез сур’атлар билан урбанизациялашган аҳолининг шаҳар босими ва ривожланган жамоат транспорти тизимининг йўқлиги ишни жиддий равишда қайта бошлашга туртки бўлди. „1-қатор“ (Шоҳид Оятуллоҳ Хоғоний кўчасидан Рей шаҳригача) ва уни Беҳешт-э-Заҳра қабристонига қадар кенгайтириш устувор вазифа сифатида белгиланди. „2-чизиқ“ (Теҳроннинг Парс туманидаги Дардаштдан Садегия иккинчи майдонигача) ва Караж шаҳри ва Меҳршаҳр тумани томон чўзилган йўналиш ҳам иккинчи даражали устувор йўналиш бўлди. Илгари ишлаб чиқилган 3 ва 4 линияларни ўрнатиш бўйича тадқиқотлар ҳам олиб борилди. Тизимнинг келажакдаги ривожланишини бошқариш учун Метро компанияси номидаги ташкилот ташкил этилишига қарор қилинди.

Ушбу босқичдан сўнг Метро компаниясини ўн бир йил давомида Асгҳар Иброҳими Асл бошқарган. Бу вақт ичида тизимга юзлаб миллион доллар сарфланди ва Метро компаниясига Бандар Аббосдаги (Ҳурмузган вилояти) темир рудаси конларини эксплуатация қилиш, Озарбайжон вилоятидаги Моган Диотомит конини эксплуатация қилиш ва сотиш, экспорт қилиш учун ҳукумат имтиёзлари берилди. Исфахон нефтни қайта ишлаш заводи қолдиқлари, шунингдек, Исфахон пўлат заводидан смола. Асғар Иброҳими Асл Метро компанияси бошқарувини тарк этиб, унинг ўрнига Моҳсен Ҳошимий келган йили Теҳрон ва Караж ўртасида Теҳрон метросининг биринчи линияси ишга туширилди.

1999 йил 7 мартда Теҳрон-Караж тезюрар электр поезди Вардаварддаги бир оралиқ стансияда Азади майдони (Теҳрон) ва Малард (Караж) ўртасида чекланган 31,4 км (19,5 миля) қатновни бошлади. Ушбу линия Хитойнинг НОРИНCО компанияси томонидан қурилган.

Теҳрон метросининг 5-линияси 1999 йилда ишлай бошлаган ва Эроннинг биринчи метро тизими эди. Голшаҳр {Лине 5} тезкор транзит линияси станциялари. 2000 йилдан бошлаб 1 ва 2-қаторларда тижорат эксплуатацияси бошланди. Ушбу линиялардаги вагонлар CРВ томонидан CНТИC орқали таъминланади. Ушбу линиялардаги темир йўллар ва нуқталар Австриянинг Воэсталпине компанияси томонидан тақдим этилади.

Метрода кенг турдаги халқаро компаниялар томонидан ишлаб чиқарилган ускуналардан фойдаланилади: Теҳрон-Караж минтақавий линияси учун икки қаватли йўловчи вагонлари CРВ томонидан (баъзи поэздлар СЕГCдан бўлса-да) CНТИC орқали етказиб берилади ва Аракдаги Вагон Парс заводи томонидан йиғилади.

2010 йилга келиб Метро лойиҳасига тахминан 2 миллиард доллар сарфланган. Теҳрон метроси кунига 2,5 миллионга яқин йўловчини 5 та эксплуатацион линиялар (1, 2, 3, 4, 5) орқали иккита (1 ва 3) линиялари орқали ташийди, Теҳрон Метро компанияси томонидан яна иккита линия (6, 7 қаторлар) ишлаб чиқилмоқда.) қурилиш босқичида ва 8-линия муҳандислик босқичида. 2012-йил сентабр ойида юк ташишни енгиллаштириш ва шошилинч тирбандликни камайтириш мақсадида тизимга янги 80 та вагон қўшилди. Эрон вагон ва поездларга бўлган эҳтиёжини мустақил ишлаб чиқаришга қодир.

Хавфсизлик[edit | edit source]

Барча йўналишлар поэздларни автоматик ҳимоя қилиш (АТП), поэздларни автоматик тўхтатиш (АТС), марказлаштирилган ҳаракатни бошқариш (CТC) ва СCАДА билан жиҳозланган. Аҳолининг кўпроқ ва кўпроқ одамлар энг юқори соат йўналишлари яхшиланиши, кўпроқ станциялар очилиши ва янги эскалаторлар, лифтлар ва поэздларда кондиционерлар билан умумий яхшиланиши туфайли метродан фойдаланмоқда. 2007-йил 18-июлда „Тоупханеҳ“ метро бекатининг кириш қисмига яқин жойда жойлашган йигирма квадрат метр майдон қулаб тушди. Жабрланганлар йўқ, лекин бекат кўп таъмирдан ўтиши керак эди. 2012-йилнинг 15-апрелида Теҳрондаги кучли ёмғир туфайли Мианруд дарёсининг хавфсизлик деворлари бузилди ва натижада 4-линиянинг метро туннелига 300 000 куб метр сув кирди. Энг яқин иккита стансия қурилиши давом этаётган эди, шунинг учун метро операторлари бошқаларини эвакуация қилиш учун етарли вақтга эга эдилар. йўловчилардан станциялар. Ҳеч ким ҳалок бўлмади, бироқ 4-чи линиядаги энг чуқур стансия бўлган Ҳабиб-о-ллоҳ стансиясидаги сув чуқурлиги 18 метрга яқин эканлиги тахмин қилинган. Илгари ишлаган сув босган стансияларни қайта очишга қарийб икки ҳафта вақт кетди.

Ер ости санъат музейи[edit | edit source]

Дунёдаги баъзи бошқа метро станцияларидан фарқли ўлароқ, Теҳрон метроси ҳеч қачон зерикарли бўлмаган. Балки, эронийларнинг уйларига киришлари билан яққол кўринадиган шеърий характерга эга бўлгани учундир; деворларидаги пардалардан, кумуш ойналари ва шамдонларидан, масжидлари миноралари ва гиламларидан, ҳатто ошхоналаридан. Ҳамма нарса уларнинг яшашга бўлган интилишлари ва атрофни безашга қўшадиган ўзига хос „эронлик“ таъмининг рамзи. Уларнинг метро бекатларига ҳам шундай! , санъат ва ҳаракат. Теҳрон метроси чиптаси нархи, босиб ўтган масофадан қатъи назар, бугунги кунда сизга 10 сентдан сал кам туради. тиқилинчга дош бермасдан, Теҳрон ва унинг чеккасида бемалол айланиб чиқишингиз мумкин. Шу билан бирга, йўловчилар кўзини қувонтириш учун метро залларини безатиб турган ҳайкаллар, расмлар ва мозаикалар, битиклар ва хаттотлик инсталясияларини ҳам томоша қилишингиз мумкин. Теҳрон метроси кунига 2 миллиондан ортиқ йўловчини ташийди ва айни пайтда замонавий санъатнинг яширин музейидир. Турли метро бекатларида ўрнатилган 700 та санъат асари машҳур эронлик рассомлар томонидан яратилган бўлиб, улардан 50 таси Худонинг каллиграфик исмидир. Ҳар бир санъат асари Эрон маданияти, табиати, адабиёти ва динидан илдизларга эга. Уларнинг кўпчилигини яратиш учун ишлатилган материал керамика, тош ва металлдир ва услублар станцияларнинг номи ва тарихига қараб бир станциядан бошқасига ўзгаради. Кўпгина шаҳарларда метро узоқ туннеллар, кўп пиёда юриш, жуда кўп зинапоялар, паст шифтлар ва сиз одатда кўз билан алоқа қилмасликни ўз ичига олади. Сиз шунчаки вақт ўтишини хоҳлайсиз ва кейинги поэзд келишини кута олмайсиз. Теҳрон метросида ҳам ҳаммаси бор. Бошқа барча йирик шаҳарлар сингари, Теҳронда ҳам ҳаёт жуда тез ва кўпчилик одамлар бекатларни кўздан кечиришга вақтлари йўқ. Мен тўхтаб, бир нечта суратга тушадиган камдан-кам одамлардан бири бўлишим мумкин. Мен қизиққан одам учун стансиянинг ўзи ҳам борар жой. Кўпинча мен поэзддан мен боришим керак бўлган жойдан бошқа станцияда тушаман, фақат янги санъат асарини кашф қилиш, янги дизайн топиш ва янги рангларни аниқлаш учун. Теҳрон метро линиялари фақат 5 линия билан чекланган ва ҳеч қандай йўл Шанхай метроси каби катта эмас. Аммо булар менинг эътиборимни ва ҳайратимни ўзига тортадиган, шошқалоқ пайтда мени бироз секинлаштиришга мажбур қиладиган, кўзларим янги кашфиёт учун атрофга айланиб қолишимга имкон берадиган ва Эрон санъатининг ушбу гўзал кўргазмаси бўйлаб юришга ундайдиган жамоат станциялари. мега капиталнинг замин юзаси. Яхшиямки, ҳар доим мени экспонатлар орасида олиб борадиган поезд бор.

  1. „Теҳран Субwай“. Қаралди: 2022-йил 11-декабр.