Шоҳ Жаҳон

Шоҳ Жаҳон (1592.05.01, Лоҳур 1666.22.01, Агра) — Бобурийлар салтанати ҳукмдори (1627—58).

Асл исми Шаҳобиддин Муҳаммад Хуррам (тахт номи Шоҳ Жаҳон И, 1628-йилгача Шоҳ Жаҳон Баҳодир мансаб билан Шоҳзода Хуррам Баҳт Баҳадур-Мирза деб номланган; Тож Маҳал қурилиши билан ўз номини абадийлаштирган Бобурийлар империясининг Подшоҳи (1627-1658).

Шоҳ-Жаҳон

Жаҳонгиршоҳнинг 3-ўғли. 1616-йил Декан (тўғрироғи — Дакан)даги ғалабасидан сўнг Ш.Ж.номини олган. 1622—25-йиллар отаси Жаҳонгиршоҳга қарши урушиб, енгилган. 1627-йилда тахт учун курашларда ғолиб бўлиб, "Абул Музаффар Шаҳобиддин Муҳаммад Соҳибқирони Соний" тахаллусини олган. Тахтга ўтирган заҳоти бир қанча исёнларни бостиришга мажбур бўлган.

Тож Махал мақбараси, Агра

Ш.Ж. пойтахтни Аградан Деҳлига кўчирган. Бу даврда адабиёт, санъат, мусиқа ва бошқалар фанлар ривож топган. Ш.Ж. бир қанча муҳташам обидаларни бунёд эттирган — Аграда Тожмаҳал, Қизил қалъа, Деҳлида Жоме масжид, Лоҳурда Шалимар боғи ва бошқалар Ш.Ж. даврида Бобурийлар салтанати таназзулга юз тута бошлаган.

1630—33-йилларда Гужарат ва Деканда қаттиқ қурғоқчилик туфайли очарчилик бўлган, халқнинг аҳволи оғирлашган, шунинг учун Ш.Ж. мазкур ўлкалардаги ер солиғини камайтирган. Ш.Ж. даврида Европа савдо компанияларининг Бобурийлар давлатига суқилиб кириши кучайган, Шу кезларда унинг ўг'иллари ўртасида тахт учун кураш авж олган. Бу курашда катта ўғли Аврангзеб ғолиб келиб, тахтни эгаллаган. Ш.Ж. Тожмаҳал мақбарасида хотини Мумтоз Маҳал ёнига дафн этилган.

Ад:. Файзиев Т., Темурийлар шажараси, Т., 1995.

Адабиётлар

• Ашер, Cатҳерине Элла Бланшард. Арчитеcтуре оф Мугҳал Индиа, Тҳе Неw Cамбридге Ҳисторй оф Индиа. Cамбридге Университй Пресс, 2003 — 368 бет. ИСБН 978-0-521-26728-1. 
• Эралй, Абраҳам. Эмперорс оф тҳе Пеаcоcк Тҳроне: Тҳе Сага оф тҳе Греат Мугҳалс. Пенгуин Боокс Индиа, 2000. ИСБН 978-0-14-100143-2. 
• Финдлй, Эллисон Банкс. Нур Жаҳан: Эмпресс оф Мугҳал Индиа. Охфорд Университй Пресс, 1993. ИСБН 978-0-19-536060-8. 
• Коч, Эбба. Тҳе Cомплете Таж Маҳал: Анд тҳе Риверфронт Гарденс оф Агра. Лондон: Тҳамес & Ҳудсон Лтд, 2006. ИСБН 978-0-500-34209-1. 
• Ниcолл, Фергус. Шаҳ Жаҳан: Тҳе Рисе анд Фалл оф тҳе Мугҳал Эмперор. Лондон: Ҳаус, 2009. ИСБН 978-1-906598-18-1. 
• Прасад, Бени. Ҳисторй оф Жаҳангир, Сеcонд, Аллаҳабад: Тҳе Индиан Пресс, 1930. 
• Ричардс, Жоҳн Ф.. Тҳе Мугҳал Эмпире, Тҳе Неw Cамбридге Ҳисторй оф Индиа. Cамбридге Университй Пресс, 1993. ИСБН 978-0-521-56603-2. 
• Сен, Саилендра. Техтбоок оф Медиэвал Индиан Ҳисторй. Примус Боокс, 2013. ИСБН 978-93-80607-34-4.