(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

Jump to content

Суллй Прудҳомме

From Vikipediya

Рене Франсуа Арманд (Суллй) Прудҳомме (франсузча: [сйли пʁйдɔм]; 1839-йил 1-март - 1907-йил 6-сентябр) франсуз шоири ва эссеисти. У 1901-йилда адабиёт бўйича Нобел мукофотининг биринчи совриндори бўлган.

Парижда туғилган Прудҳомм дастлаб муҳандислик йўналишида ўқиган, бироқ фалсафага, кейинроқ шеъриятга юзланган; ҳозирги замон учун илмий шеърият яратиш ниятини эълон қилди. Самимий ва ғамгин характерга эга бўлиб, у Парнассус мактаби билан боғлиқ эди, гарчи шу билан бирга, унинг иши ўзига хос хусусиятларни намойиш этади.

Ёшлиги[edit | edit source]

Прудҳомме франсуз дўкончисида туғилган.[1]

Прудҳомме Бонапарт лицейида ўқиди, аммо кўз муаммоси унинг ўқишини тўхтатди. У бир муддат Креузот минтақасида Счнеидер пўлат қуйиш заводида ишлаган. Сўнгра нотариал идорада ҳуқуқшунослик бўйича ўқишни бошлаган. Конференсия Ла Бруйèре (талабалар жамияти) томонидан унинг дастлабки шеърларининг ижобий қабул қилиниши уни адабий фаолиятини бошлашга ундади.

Ёзиш[edit | edit source]

Унинг биринчи тўплами, Станcес эт Поèмес ("Станзалар ва шеʻрлар", 1865) Сент-Бю томонидан мақтовга сазовор бўлди. Бу унинг энг машҳур шеърини ўз ичига олган Ле васе брисé. Франко-Пруссия уруши бошланишидан олдин у кўпроқ шеърлар нашр этди. У " Таассуротлар де ла гуэрре " (1872) ва " Франс " (1874) китобларида муҳокама қилган бу уруш унинг соғлиғига доимий равишда зарар этказди.

Фаолияти давомида Прудҳомм аста-секин ўзининг биринчи китобларининг сентиментал услубидан кўпроқ шахсий услубга ўтди, бу эса Парнас мактабининг расмиятчилигини фалсафий ва илмий фанларга қизиқиши билан бирлаштирди. Унинг илҳомлантирувчиларидан бири аниқ Луcретиуснинг " Де рерум натура " асари бўлиб, унинг биринчи китобини шеърга таржима қилган. Унинг фалсафаси " Адолат " (1878) ва " Ле Бонҳеур " (1888) асарларида ифодаланган. Бироқ, бу шеърларда қўлланиладиган воситаларнинг ҳаддан ташқари тежамкорлиги, одатда, фалсафа асарлари сифатида даъволарини илгари сурмасдан, уларнинг шеърий сифатига путур этказади деб баҳоланади. У 1881-йилда Франсия академиясига сайланган. Яна бир фарқ, Чевалиэр де ла Легион дъҳоннеур, 1895-йилда таъқиб қилиниши керак эди.

Ле Бонҳеурдан кейин Прудҳомм шеъриятдан эстетика ва фалсафага оид иншолар ёзишга ўтди. У иккита муҳим эссени нашр этди: "Ифода данс лес беаух-арц" (1884) ва "Рефлехионс сур лʻарт дес верс " (1892), " Ла Ревуэ дес Деух Мондес "да Блез Паскал ҳақида бир қатор мақолалар (1890) ва "Ифода" эркин ирода (Ла Псйчологиэ ду Либре-Арбитре, 1906) Ревуэ де мéтапҳйсиқуэ эт де морале.

Нобел мукофоти[edit | edit source]

Адабиёт бўйича Нобел мукофотига сазовор бўлган биринчи ёзувчи (" юксак идеализм, бадиий баркамоллик ва юрак ва ақл фазилатларининг ноёб бирикмасидан далолат берувчи унинг шеʻрий композициясига алоҳида эʻтироф этилган") у энг катта қисмини бағишлади Соcиéтé дес генс де Леттрес томонидан берилган шеърият мукофотини яратиш учун олган пули. У, шунингдек, 1902-йилда Хосе-Мария де Ҳередиа ва Леон Диэрх билан биргаликда Франçаис соcиéтé дес поèтес га асос солган.

Ўлим[edit | edit source]

Париждаги Пер-Лачаиседаги Суллй Прудҳомме қабри.

Умрининг охирида соғлиғининг ёмонлиги (1870-йилдан бери уни безовта қилган) уни Чâтенай-Малабрида деярли ёлғиз бўлиб яшашга мажбур қилди, иншолар устида ишлашда давом этаётганда фалаж хуружларини бошдан кечирди. У 1907-йил 6-сентябрда тўсатдан вафот этди ва Париждаги Пер-Лачаисе дафн қилинди.

Библиография[edit | edit source]

Шеърият[edit | edit source]

  • 1865-йил: Станcес ва шеʻрлар
  • 1866-йил: Лес éпреувес
  • 1868-йил: Cроқуис италиэнс
  • 1869-йил: Лес солитудес: поéсиэс [ Лес écуриэс дʻАугиас ]
  • 1872-йил: Лес Дестинс
  • 1874-йил: Ла рéволте дес флеурс
  • 1874-йил: Франсия
  • 1875-йил: Лес ваинес тендрессес
  • 1876-йил: Ле зéнитҳ, илгари Ревуэ дес деух мондесда нашр этилган
  • 1878-йил: Адолат
  • 1865-йил:–1888: Поéсиэ
  • 1886-йил: Ле присме, поéсиэс диверсес
  • 1888-йил: Ле Бонҳеур
  • 1908-йил: Эпавес

Проза[edit | edit source]

  • 1883–1908: Œуврес де Суллй Прудҳомме (шеʻр ва наср), 8 жилд, А. Лемерре
  • 1896-йил: Қуэ саис-же? (фалсафа)
  • 1901-йил: васият поэтикаси (иншолар)
  • 1905-йил: Ла враиэ дин селон Паскал (иншолар)
  • 1922-йил: Жоурнал интиме: Леттрес-пенсéэ

Манбалар[edit | edit source]

  1. „Суллй Прудҳомме – Биограпҳиcал“. Нобел Фоундатион. Қаралди: 13-июл 2016-йил.