Nohijai Kūşonijon
| Nohijai ma'murī | |
| rusī: Kuşonijonskij rajon[ rusī: Boxtarskij rajon rusī: Kommunisticeskij rajon | |
| Kişvar |
 Toçikiston |
| Tobe'i | Vilojati Xatlon |
| Şomili | 3 şahrak, 5 çamoat |
| Markazi ma'murī | Ismoili Somonī |
| Ta'rix va çuƣrofijo | |
| Ta'rixi ta'sis | 17 janvari soli 1944 |
| Masohat | 578,9 km² |
| Vaqti mintaqavī | UTC+05:00 |
| Aholī | |
| Aholī | 260 500[1] nafar (2022) |
| Millijat | toçikon, ūzbakho, rusho |
| Mazhab | musulmonon: sunnī-hanafī, masehijon |
| Zaboni rasmī | toçikī |
| Şinosahoi adadī | |
| Sarvoƶa | BO |
| Ramzi ISO 3166-2 | TJ.KL.BO |
| Kodi telefon | +992 3245 |
| Nişonai pocta | 735140 |
| Domeni internet | .tj |
| Kodi moşinho | TJ03 |
 |
|
Nohijai Kūşonijon (peştar Kommunistī, to 12 marti 1992; Boxtar, to 22 janvari 2018[2]) — jake az nohijahoi ma'muriji vilojati Xatloni Çumhuriji Toçikiston. Markazi nohija — şahraki Ismoili Somonī (to 13 nojabri 1998 şahraki Oktjabr) 15 km çanubtar az şahri Boxtar çojgir ast.
17 nojabri 1980 ta'sis joftaast. Masohataş 578,9 km2. Aholiaş 232 hazor nafar (2013). Az markazi nohija to markazi vilojati Xatlon — şahri Boxtar 8 km, to şahri Duşanbe 100 km.[3]
Çojgoh[viroiş | edit source]
Hududi nohija, asosan, dar vodiji Vaxş çojgir buda, sathaş hamvor va iborat az puştavu adirhost. Dar şimol bo nohijai Çomī, dar şarq — bo şahri Levakant va nohijai Vaxş, dar ƣarb — bo nohijai Xuroson va dar çanub — bo nohijai Balxī az nohijahoi vilojati Xatlon hammarz ast.
Iqlim[viroiş | edit source]
Balandiaş az sathi bahr 400—1200 m. Iqlimaş xuşki subtropikī. Harorati mijonai ijul 24-300S, janvar 0-10S. Borişoti solona — 250—300 mm. Darjoi asosiaş Vaxş. Xoki hududi nohija, asosan, xokistarrangi ravşan, xokistarrangi muqarrarī va marƣzorist.
Tabiat[viroiş | edit source]
Olami nabotot[viroiş | edit source]
Dar pastivu domanakūhho nabototi bijoboniju nimbijobonī, dar balandihoi zijoda az 800 m rustanihoi daştī merūjand. Dar sohilhoi rūdi Vaxş ahjonan tūƣajzor ba nazar merasad.
Ta'rix[viroiş | edit source]
Boxtar az soli 1937 to soli 1959 nohijai Oktjabri sobiq vilojati Qūrƣonteppa, az soli 1959 to 6 janvari 1965 şahraki Oktjabri nohijai Qūrƣonteppa, to 17 oktjabri 1980 şahraki Oktjabri nohijai Vaxş, to 12 marti 1992 nohijai Kommunistī bud. Bo qarori Şūroi Oliji Çumhuriji Toçikiston baroi buzurgdoşti arzişhoi millī va posi merosi ta'rixī az 12 marti 1992 nohijai Kommunistī nomi Boxtarro girift.
Hududhoi Boxtari kununī taji asrhoi mijona va minba'd aslan tobei Xatlon va hokimoni Qubodijon buda, ta'rixan dar hududi şahrhoi qadimiji Vaxş, Levakant va Halovard mavqe' doştaast. Istaxrī dar «Mamoliku-l-masolik» hududhoi şahrhoi Halovardu Levakant va digar dehotu şahrakhoi atrofi onro dar fosilai dumanziliji kanorai rūdi Vaxşob qalamdod kardaast. Muallifi «Hududu-l-olam» naviştaast, ki mintaqai Vaxş va dehoti atrofi on pahnovaru obodon va purfajz buda, Halovard mavzei bo kiştu varz va xuşhavo, Levakant makoni gūsfandoni vahşī budaast. Dar zamoni Ƣurijon in mintaqa az tobeoti davlati mazkur bud. Mintaqai Boxtar va dehoti atrofi on bar asari ixtilofu hangomahoi ta'rixī va davlatdorihoi minba'da zeri tobeijati hokimoni Xatlon, Vaxş va Qubodijon qaror doştand va dertar dar ahdi davlatdoriji Manƣitijon ba hududhoi Amorati Buxoro doxil gaştand. Ba'di objoriji zaminhoi vodiji Vaxş va rivoçjobiji paxtakorī dar ahdi Şūravī Boxtar xele obod şuda, ba makoni parvarişi paxtai mahinnax va istehsolu korkardi on tabdil joft.
Mardum[viroiş | edit source]
Mardumi Nohijai Kūşonijon ba zabonhoi toçikī va uzbakī suxan megūjand. Bar pojai omori soli 2016, nohijai Kūşonijon 224 600 haz. tan çam'ijat doşt.[4].
| Sol | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
| Aholī, hazor naf. |
225,5 | 231,5 | 214,8 | 220,2 | 240,5 | 245,9 | 255,7 | 260,5 |
Baxşbandī[viroiş | edit source]
Bar asosi Qonuni taqsimoti kişvarī, nohijai Kūşonijon 3 çamoati şahrak (Boxtarijon, Būstonqal'a, Ismoili Somonī), 5 çamoati dehot (Orijon, Zargar, Sarvati Istiqlol, Mehnatobod, Navbahor) dorad[5]:
| Çamoathoi nohijai Kūşonijon | |||||||||||
| Çamoat | Aholī | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ismoili Somonī, şahrak | 10500 | ||||||||||
| Būstonqal'a, şahrak | 4900 | ||||||||||
| Boxtrijon, şahrak | 6400 | ||||||||||
| Orijon | 10392 | ||||||||||
| Sarvati Istiqlol | 3307 | ||||||||||
| Navbahor | 18281 | ||||||||||
| Mehnatobod | 34200 | ||||||||||
| Zargar | 49235 | ||||||||||
Hukumat[viroiş | edit source]
Sarvari nohijai Kūşonijon Raisi Hukumati on ast, ki vajro Raisi Çumhuriji Toçikiston ta'jin mekunad. Nihodi qonunguzori nohijai Kūşonijon Maçlisi namojandagoni xalqī meboşad ki onro ra'jdihandagoni nohijai Kūşonijon baroi 5 sol intixob mekunand.
Iqtisodijot[viroiş | edit source]
Kişovarzī[viroiş | edit source]
Kūşonijon aslan nohijai kişovarzī buda, sohai muhimmi xoçagidoriji onro paxtakorī, maxsusan, nav'hoi mahinnax, taşkil medihad. Hamcunin, ƣallakorī (gandum, çav, çuvorimakka, şolī va ƣajra), boƣu tokparvarī, sabzavotkorī, limuparvarī, kişti ziroathoi xūroki corvo, pilaparvarī, zanbūrparvarī, corvodoriju parandaparvarī taraqqī kardaand. Nohija 561 xoçagiji dehqonī (fermerī), 7 xoçagiji jorirason, 5 xoçagiji davlatī, 10 şirkati kişovarzī dorad. Majdoni umumiji zaminhoi kişovarzī 17948 ga (2012), az çumla, zaminhoi obī 17948 ga, az hamin hisob zamini paxta 12501 ga, ƣallavu çuvorimakka 2774 ga, sabzavot 651 ga, poleziho 189 ga, kartoşka 189 ga, boƣzor 200 ga, tokzor 9 ga-ro taşkil medihand. Zaminho, asosan, az nahri Vaxş objorī meşavand. Corvodorī jake az sohahoi muhim buda, sarşumori corvo dar xoçagihoi dehqonī cunin ast (soli 2012, ba hisobi sar): gov — 3929, gūsfandu buz — 10983, asp — 105, paranda — 3575. Dar nohija soli 2011-um 212 t gūşt, 792 t şir, 5300 dona tuxm, 24,6 t paşm, 19,3 t asal, 13607 t sabzavot, 5024 t poleziho, 580 t mevaçot, 629 t angur, 4086 t kartoşka, 10056 t ƣalladona, 29520 t paxta istehsol şudaast.
Sanoat[viroiş | edit source]
Dar hududi nohija 13 muassisai sanoatī, 8 korxonai binokorī, 10 muassisai xidmatrason, 2 muassisai xūroki umumī, 24 tolori varziş, 2 havzi şinovarī, 109 majdoni varziş, varzişgohi markazī, maktabi varziş, muassisai naqlijotī, xoçagiji manziliju kommunalī, xoçagiji ob, Assotsiatsijai istifodabarandagoni ob, baxşhoi aloqai ÇS "Toçiktelekom ", baxşi Departamenti davlatiji «Poctai Toçikiston», korxonahoi nonpazī, xonahoi xidmati maişī, 34 nuqtai savdoi xususī fa'olijat dorand. Korxonahoi sanoatiji nohija: zavodi non, korxonai xususiji istehsoli xişti «Siddiq», ÇMM «Kontinental», matbaa, ÇDMM «Resandai Xatlon», ÇDMM «Gançi Vaxş», ÇMM «Sitorai Şarqi Ozod», KVD «Aeroport», korxonahoi korkardi paxtai «Baxtijor», «Zargari Toçiddin», «Fajzalī Saidov», ÇDMM «Koton-Asror» va «Koton-Suhrob», ÇDMM Faroz (korkardi reşai şirinbija).
Naqlijot[viroiş | edit source]
Az hududi nohija rohi ohani Tirmiz — Boxtar meguzarad. Aeroporti şahri Boxtar dar hududi nohija voqe' ast.
Maorif[viroiş | edit source]
Soli xonişi 2011-12 dar nohija litsej, kolleç, gimnazijai davlatī, 9 muassisai tomaktabī, maktab-internati xususiji kūdakoni jatim, maktabi musiqī, maktabi prezidentī baroi talabagoni bolajoqat, incunin, 67 maktab, az çumla 57 maktabi tahsiloti mijonai umumī, 5 maktabi tahsiloti umumiji asosī, 8 maktabi ibtidoī fa'ol buda, dar onho 48137 nafar talaba tahsil mekardand.
Tandurustī[viroiş | edit source]
Dar nohijai Kūşonijon soli 2012 8 bemorxonai markazī, 2 bemorxonai raqamī, 3 bemorxonai mintaqavī, 20 markazi salomatiji dehotī, 39 bungohi tibbī, 12 doruxona, Markazi taşakkuli tarzi hajoti solim, Markazi muboriza bar ziddi bemorihoi sil, Markazi solimiji reproduktivī, Markazi peşgiriji pahnşaviji bemorihoi SPID, Markazi bemorihoi pūstu zuhravī, Markazi tibbi oilavī, Markazi bemorihoi tropikī, Markazi davlatiji nazorati behdoştī (sanitariju epidemiologī) fa'olijat doştand, ki dar onho 107 duxturi ma'lumotiolidor va 468 kormandi ma'lumoti mijonaitibbidor ba mardum xidmat merasondand.
Farhang[viroiş | edit source]
Nohija şu'bai farhang, 26 kitobxona (doroi 155,5 hazor nusxa kitob), 8 koxi farhang va gurūhi xidmatrasoniji hunariji nazdi şu'bai farhang dorad.
Matbuot[viroiş | edit source]
Rūznomai nohijavī — «Boxtar» (az soli 1931 naşr meşavad).
Ezoh[viroiş | edit source]
- ↑ Agentiji omori nazdi Prezidenti Çumhuriji Toçikiston. ŞUMORAI AHOLII ÇUMHURII TOÇIKISTON TO 1 JaNVARI SOLI 2022. 20 nojabri 2022 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 10 oktjabri 2022.
- ↑ Ivazi nomhoi jak qator şahrho, nohija va dehahoi vilojati Xatlon(toç.). www.president.tj. Sajti ramiji Prezidenti Çumhuriji Toçikiston. 2 avgusti 2018 sançida şud.
- ↑ Boxtar / B. Abdurahmonov, Ş. Toşeva // Asos — Boz. — D. : SIEMT, 2013. — (Ensiklopedijai Milliji Toçik : [taxm. 25 ç.] / sarmuharrir N. Amirşohī ; 2011—2023, ç. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.
- ↑ Cislennostь naselenija Respubliki Tadƶikistan na 1 janvarja 2016 goda. Soobщenie Agentstva po statistike pri Prezidente Respubliki Tadƶikistan.. 1 oktjabri 2016 sançida şud. Bargirifta az sarcaşmai avval 2 ijuli 2015.
- ↑ Fehristi nomi mahalhoi Toçikiston. — Duşanbe: Sarredaksijai ilmiji Ensiklopedijai Milliji Toçik, 2013. — 332 s.
Adabijot[viroiş | edit source]
- Ensiklopedijai sovetiji toçik. Ç. 8, D., 1988;
- Ƣoibov Ƣ. Ta'rixi Xatlon az oƣoz to imrūz. D., 2006;
- Fajzullohi Muhammadī. Qūrƣonteppa — nigini Vaxşonzamin. D., 2007;
- Muhabbatov X., Rahimov M. Geografijai Toçikiston. D., 2011;
- Şinosnomai nohijai Boxtar. Boxtar, 2012.
Sarcaşma[viroiş | edit source]
- Boxtar // Boz — Vickut. — D. : SIEMT, 2014. — (Ensiklopedijai Milliji Toçik : [taxm. 25 ç.] / sarmuharrir N. Amirşohī ; 2011—2023, ç. 3). — ISBN 978-99947-33-46-0.
| Markazi ma'murī |  | |
|---|---|---|
| Nohijahoi tobei vilojat | Abdurahmoni Çomī • Balçuvon • Vaxş • Vose' • Danƣara • Dūstī • Jovon • Kūlob • Kūşonijon • Qubodijon • Levakant • Mū'minobod • Mir Sajid Aliji Hamadonī • Nosiri Xusrav • Norak • Panç • Temurmalik • Farxor • Xovaling • Xuroson • Çajhun • Çaloliddini Balxī • Şahritus • Şamsiddin Şohin | |
| Şahrho | ||
| Pojtaxt |  | |
|---|---|---|
| Vilojati muxtor | ||
| Vilojatho | ||
| Nohijahoi tobei çumhurī | ||