భారతదేశంలో సమాఖ్యవాదం
భారత రాజ్యాంగం భారత ప్రభుత్వ నిర్మాణాన్ని, సమాఖ్య (ఫెడరల్) ప్రభుత్వం రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య సంబంధాలతో సహా నిర్దేశించింది.
భారత రాజ్యాంగంలోని 11వ భాగం కేంద్ర ప్రభుత్వం రాష్ట్రాల మధ్య శాసన, పరిపాలన, కార్యనిర్వాహక అధికారాలను నిర్దేశిస్తుంది. [1] శాసన అధికారాలు కేంద్ర, రాష్ట్ర, ఉమ్మడి జాబితాల కింద వర్గీకరించారు. అవి వరుసగా, కేంద్ర ప్రభుత్వానికి, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు ఇచ్చిన అధికారాలు, వాటిలో కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు ఉన్న ఉమ్మడి అధికారాలు.
ఈ సమాఖ్యవాదం (ఫెడరలిజం) సమరూపంగా ఉంటుంది, దీనిలో రాజ్యాంగ విభాగాల అధికారాలు ఒకే విధంగా ఉంటాయి. భారత రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 370 తాత్కాలిక నిబంధనతో చారిత్రాత్మకంగా, జమ్మూ, కాశ్మీర్ రాష్ట్రం (అయితే ఇది 2019లో పార్లమెంటు ద్వారా రద్దు చేయబడింది) స్పష్టమైన ఇంకా ఇతర రాష్ట్రాల కంటే భిన్నమైన హోదాను పొందింది. [1] కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు, ఏకీకృతం, నేరుగా కేంద్ర ప్రభుత్వం పాలనలో ఉంటాయి. రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 1(1) అదనపు స్థానికంగా ఎన్నికైన ప్రభుత్వంతో రెండు స్థాయిలలో పాలనను నిర్దేశిస్తుంది. ఢిల్లీ, పుదుచ్చేరిలకు వరుసగా ఆర్టికల్ 239AA, 239A కింద శాసన సభలు ఏర్పాటు చేసారు.[1]
లక్షణాలు
- ప్రభుత్వంలో రెండు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ స్థాయిలు ఉన్నాయి.
- ఒకే పౌరులను పరిపాలిస్తున్నప్పటికీ ప్రతి స్థాయిలో ప్రభుత్వం చట్టం, పన్నులు, పరిపాలనలో దానికి స్వంత అధికార పరిధి ఉంటుంది.
- రాజ్యాంగం ప్రభుత్వంలోని ప్రతి శ్రేణిలో అధికారాలు విధులు నిర్దేశిస్తుంది, హామీ ఇస్తుంది.
- సుప్రీంకోర్టుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల మధ్య వివాదాలను పరిష్కరించే అధికారం ఉంది.
శాసన అధికారాలు
రాజ్యాంగం కేంద్ర రాష్ట్ర శాసన అధికారాలను నిర్వచించి మూడు జాబితాలుగా విభజింఛాయాయి: [2]
యూనియన్ జాబితా
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "The Constitution of India". Lawmin.nic.in. Archived from the original on 2 April 2012. Retrieved 21 March 2012. ఉల్లేఖన లోపం: చెల్లని
<ref>ట్యాగు; "const" అనే పేరును విభిన్న కంటెంటుతో అనేక సార్లు నిర్వచించారు - ↑ Robert L. Hardgrave and Stanley A. Koachanek (2008). India: Government and politics in a developing nation (Seventh ed.). Thomson Wadsworth. p. 146. ISBN 978-0-495-00749-4.