Pomnik Braterstwa Broni w Warszawie: Różnice pomiędzy wersjami

'''Pomnik Braterstwa Broni''' – monument, który w latach 1945–2011 znajdował się na [[Plac Wileński w Warszawie|placu Wileńskim]] na [[Warszawa|warszawskiej]] [[Praga-Północ|Pradze-Północ]], w pobliżu skrzyżowania [[Aleja „Solidarności” w Warszawie|al. „Solidarności”]] i [[ulica Targowa w Warszawie|ul. Targowej]]. W listopadzie 2011 pomnik został zdemontowany w związku z budową stacji [[Metro w Warszawie|metra]] [[Dworzec Wileński (stacja metra)|Dworzec Wileński]], a rzeźby i okładziny cokołu poddano konserwacji<ref name="Urzykowski23.11.2011">{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/1,34889,10692003,Pomnik_czterech_spiacych_rozpada_sie_z_hukiem.html | tytuł = Pomnik czterech śpiących rozpada się z hukiem | nazwisko = Urzykowski | imię = Tomasz | data = 23 listopada 2011 | opublikowany = warszawa.gazeta.pl | data dostępu = 2013-12-11}}</ref>. Zgodnie z decyzją [[Ustrój miasta stołecznego Warszawy#Rada m.st. Warszawy|Rady m.st. Warszawy]] z lutego 2015 pomnik nie zostanie ponownie ustawiony na placu Wileńskim<ref name="Wojtczuk022015" />.

Pomnik Braterstwa Broni jest pracą zbiorową, jego twórcami są artyści polscy i rosyjscy. Koncepcję pomnika opracował rzeźbiarz, major [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] A. Nenko<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Głębocki | imię = Wiesław | tytuł = Warszawskie pomniki | rok = 1990 | strony = 99 | wydawca = Wydawnictwo PTTK „Kraj” | isbn = 83-7005-211-8}}</ref>, jednak niektóre źródła podają, że autorem pierwotnego szkicu pomnika był A. Korolew<ref name="sztuka">{{Cytuj stronę | url = http://www.sztuka.net/palio/html.run?_Instance=www.sztuka.net.pl&_PageID=857&newsId=4340&callingPageId=856&_CheckSum=572779031 | tytuł = Warszawa - Pomnik Braterstwa Broni | nazwisko = Giergoń | imię = Paweł | rok = 2004 | opublikowany = sztuka.net | data dostępu = 2015-10-25}}</ref> lub Koralew<ref name="Grzesiuk-Olszewska" />, natomiast major Grigorij Nenko ''czuwał nad ideologiczną słusznością monumentu''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/2029020,80371,4086248.html | tytuł = W alei 'Solidarności' | nazwisko = Majewski | imię = Jerzy | nazwisko2 = Urzykowski | imię2 = Tomasz | data = 2007-04-24 | opublikowany = Gazeta.pl | data dostępu = 2015-10-25}}</ref>. Ze strony polskiej projekt zrealizowali architekci i rzeźbiarze związani z [[Biuro Odbudowy Stolicy|Biurem Odbudowy Stolicy]]: [[Stanisław Sikora]], [[Stefan Momot]], [[Józef Trenarowski]], [[Józef Gazy]], [[Bohdan Lachert]] i [[Jerzy Jarnuszkiewicz]]<ref name="sztuka" /> (według [[Jerzy Kasprzycki|Jerzego Kasprzyckiego]] – S. Sikora, J. Trenarowski, J. Ślusarczyk, S. Momot i M. Kuriata<ref name=kasprzycki>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kasprzycki | imię = Jerzy | autor link = Jerzy Kasprzycki | tytuł = Warszawa-Praga | wydawca = [[Krajowa Agencja Wydawnicza]] | miejsce = Warszawa | rok = [[1980]]}}</ref>).

W nocy z 16 na 17 września 2011 dwóch młodych mężczyzn oblało cokół czerwoną farbą i wymalowało napis: ''Czerwona zaraza''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/1,34889,10317808,Ochlapali_pomniki_farba__Wandale_czy_ofiary_represji_.html | tytuł = Ochlapali pomniki farbą. Wandale czy ofiary represji? | nazwisko = Szpala | imię = Iwona | data = 20 września 2011 | opublikowany = warszawa.gazeta.pl | data dostępu = 2013-12-11}}</ref><ref>Napis był tytułem wiersza napisanego przez żołnierza [[Powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] z [[Batalion „Parasol”|batalionu AK „Parasol”]] [[Józef Szczepański|Józefa „Ziutka” Szczepańskiego]], napisanego 29 sierpnia 1944 w obliczu stojącej za Wisłą i nie forsującej rzeki Armii Czerwonej w oczekiwaniu na wykrwawienie się Powstania. Wiersz zaczyna się od słów:<br />{{CytatD|Czekamy ciebie, czerwona zarazo,<br />byś wybawiła nas od czarnej śmierci…}}</ref>.

W listopadzie 2011 pomnik został zdemontowany<ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/1,34889,10621876,Co_znaleziono_pod_pomnikiem_Czterech_Spiacych_.html | tytuł = Co znaleziono pod pomnikiem Czterech Śpiących? | data = 10 listopada 2011 | opublikowany = warszawa.gazeta.pl | data dostępu = 2013-12-11}}</ref>, a rzeźby radzieckich i polskich żołnierzy oraz okładziny cokołu poddano konserwacji<ref name="Urzykowski23.11.2011" />.

Planom powrotu „czterech śpiących” na Pragę sprzeciwiali się m.in. grupa mieszkańców<ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/1,34889,12146455,Czterech_Spiacych_wraca_na_Prage__Mieszkancy_przeciw.html | tytuł = Czterech Śpiących wraca na Pragę. Mieszkańcy przeciw | nazwisko = Śmigiel | imię = Martyna | data = 18 lipca 2012 | opublikowany = warszawa.gazeta.pl | data dostępu = 2013-12-11}}</ref> oraz Instytut Pamięci Narodowej. 17 stycznia 2014 pracownicy IPN rozdawali przechodniom w okolicy placu Wileńskiego ulotki z przygotowanymi informacjami na temat pomnika, przekonując, iż monument stanowił ''symbol władzy [[Józef Stalin|Józefa Stalina]] nad Polską''<ref>{{Cytuj stronę | url = http://ipn.gov.pl/aktualnosci/2014/centrala/17-stycznia-przypomnimy-warszawiakom,-ze-pomnik-czterech-spiacych-to-symbol-wladzy-stalina-nad-polska | tytuł = Ulotki IPN „Na co patrzyli »czterej śpiący«” rozdane! – Warszawa, 17 stycznia 2014 | opublikowany = Strona [[Instytut Pamięci Narodowej|Instytutu Pamięci Narodowej]] (ipn.gov.pl) | data dostępu = 2015-10-25}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://ipn.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0015/123171/Ulotka_pomnik_4_spiacych_druk_zmn.pdf | tytuł = Na co patrzyli „czterej śpiący” | opublikowany = Strony [[Instytut Pamięci Narodowej|Instytutu Pamięci Narodowej]] (ipn.gov.pl) | data dostępu = 2015-10-25}}</ref>.

W sondażach przeprowadzonych w listopadzie 2012 na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy (tzw. Barometr Warszawski) oraz w listopadzie 2013 na zlecenie [[Gazeta Wyborcza|„Gazety Wyborczej”]] większość mieszkańców Warszawy opowiedziała się za ponownym ustawieniem pomnika na obecnym miejscu lub w jego pobliżu<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.um.warszawa.pl/sites/default/files/attach/o-warszawie/BW_XI_12.pdf | tytuł = Barometr Warszawski XI’12 | data = listopad 2012 | praca = Centrum Komunikacji Społecznej Urząd m.st. Warszawy | opublikowany = um.warszawa.pl | strony = 17 | data dostępu = 2014-01-20}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/1,34889,15029940,Zostawic_czy_usunac_pomnik_Spiacych__Wyniki_nowego.html | tytuł = Zostawić czy usunąć pomnik Śpiących? Wyniki nowego sondażu | nazwisko = Szpala | imię = Iwona | data = 27 listopada 2013 | opublikowany = warszawa.gazeta.pl | data dostępu = 2013-12-13}}</ref>.

26 lutego 2015 Rada m.st. Warszawy uchyliła swoją uchwałę z 2011 przewidująca powrót pomnika na plac Wileński<ref name="Wojtczuk022015">{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.gazetawyborcza.pl/warszawa/1,34862,17486935,Rada_Warszawy___Czterej_Spiacy__juz_nie_wroca.html | tytuł = Rada Warszawy: „Czterej Śpiący” już nie wrócą | nazwisko = Wojtczuk | imię = Michał | data = 26 lutego 2015 | opublikowany = warszawa.gazeta.pl | data dostępu = 2015-02-27}}</ref>.