Podział administracyjny Łodzi: Różnice pomiędzy wersjami

 

 

== Rys historyczny ==

=== Podział w czasie okupacji niemieckiej ===

 

Po zakończeniu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] wszystkie zmiany administracyjne wprowadzone przez [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacyjne]] władze [[III Rzesza|Rzeszy]] zostały cofnięte, podział administracyjny zniesiony, a granice powróciły do kształtu sprzed 1940 r.<ref name=":02" />. 13 lutego 1946 r. na mocy [[Rozporządzenie|rozporządzenia]] [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]] dokonano największej w historii miasta [[Inkorporacja terytorium|inkorporacji]] terenów podmiejskich. W granice Wielkiej Łodzi włączono wówczas m.in. [[Brus (Łódź)|Brus]], [[Charzew]], [[Chocianowice (Łódź)|Chocianowice]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]], Cyganka, [[Grabieniec (Łódź)|Grabieniec]], [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]], [[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]], Łodzianka, [[Mikołajew (Łódź)|Mikołajew]], Modrzew, [[Stare Moskule|Moskule]], Odzierady, [[Olechów]], [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]], [[Retkinia]], [[Rokicie (Łódź)|Rokicie]], [[Ruda Pabianicka]], [[Sikawa]], [[Smulsko (Łódź)|Smulsko]], [[Stoki (Łódź)|Stoki]], [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]] czy [[Złotno (Łódź)|Złotno]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 1945 r. o zmianie granic miasta Łodzi. |data dostępu = 2024-01-01 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460040035}}</ref>.

 

Następstwem poszerzenia granic było stworzenie pierwszego powojennego podziału administracyjnego miasta. Uchwałą [[Rada Narodowa miasta Łodzi|Rady Narodowej miasta Łodzi]] z dnia 27 maja 1946 r. wprowadzono podział miasta na trzy dzielnice: Łódź Śródmieście, Łódź Północ i Łódź Południe<ref name=":02" /><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Podział administracyjny Łodzi. Nieaktualny od 30 lat plan, a łodzianie wciąż go używają! |data = 2023-12-31 |data dostępu = 2024-01-01 |opublikowany = lodz.pl |url = https://lodz.pl/artykul/podzial-administracyjny-lodzi-nieaktualny-od-30-lat-plan-a-lodzianie-wciaz-go-uzywaja-54825/?fbclid=IwAR3UP-42L7yPnd67dgAYV4KsLWrgH5p01-jmVN39k2kW0lYkR2c3SDLX1hw |język = pl}}</ref>.

 

 

Nazwy dzielnic [[Bałuty]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]] i [[Widzew]] zostały zaczerpnięte od nazw dawnych wsi wcielonych w granice [[Łódź|Łodzi]] w XX w., a nazwa dzielnicy [[Ruda Pabianicka|Ruda]] pochodziła od miasta Ruda Pabianicka, również wcielonego do [[Łódź|Łodzi]] po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]]. Z kolei nazwa dzielnicy [[Staromiejska (Łódź)|Staromiejska]] odnosiła się do faktu, że w obrębie dzielnicy znalazły się najstarsze kwartały miasta ze [[Stary Rynek w Łodzi|Starym Rynkiem]]<ref name=":02" />.

 

 

W 1988 r. po raz kolejny do Łodzi włączono tereny podmiejskie o znacznej powierzchni. W granicach miasta znalazły się m.in. [[Andrzejów (osiedle w Łodzi)|Andrzejów]], [[Bronisin]], [[Feliksin (Łódź)|Feliksin]], [[Lublinek (osiedle)|Lublinek]], [[Łaskowice]], [[Mileszki]], [[Nowosolna]], [[Nowe Moskule]], [[Nowy Imielnik]], [[Romanów (Łódź)|Romanów]], [[Sąsieczno (Łódź)|Sąsieczno]], [[Wiączyń Górny]] i [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Uchwała nr XXVII/161/87 Rady Narodowej miasta Łodzi z dnia 29 czerwca 1987 r. w sprawie zmiany granic miasta Łodzi. |data dostępu = 2024-01-02 |opublikowany = isap.sejm.gov.pl |url = https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19870250205}}</ref>.

 

=== Zniesienie dzielnic ===

[[Plik:Podział administracyjny Łodzi (1995).svg|mały|290x290px|Podział administracyjny Łodzi na osiedla i sołectwa (stan na dzień 1 stycznia 1995 r.)]]

 

=== Podział na jednostki pomocnicze przed 2000 r. ===

 

* w obrębie dawnej dzielnicy [[Bałuty]]: Bałuty Centrum, Bałuty Nowe, Bałuty Stare, Bazarowa, Doły Wschodnie, Doły Zachodnie, Julianów, Konopnickiej, Marysin, Marysin Rogi, Mikołajew-Teofilów Przemysłowy, Radogoszcz, Radogoszcz Wschód, Reymonta, Rogatka, Stare Miasto, Wielkopolska, Żeromskiego i Żubardź;

* w obrębie dawnej dzielnicy [[Górna]]: Chojny Dąbrowa, Chojny Zatorze, Dąbrowa, Dąbrowa Przemysłowa, Dąbrowskiego, Górniak, Kurak, Nowe Rokicie, Odrzańska, Piastów, Ruda, Stare Chojny, Stare Rokicie i Ślązaki;

* w obrębie dawnej dzielnicy [[Polesie (Łódź)|Polesie]]: Hallera, Karolew, Montwiłła-Mireckiego, Politechniczna, Retkinia Wschód, Retkinia Zachód, Smulsko, Zdrowie-Mania i Zielona;

* w obrębie dawnej dzielnicy [[Widzew]]: Księży Młyn, Nad Jasieniem, Sikawa, Stoki, Widzew Wschód, Widzew Zachód, Widzew Zatorze, Wysoka, Zarzew, Zarzew Przemysłowy.

 

 

* w obrębie dzielnicy [[Bałuty]]: Łagiewniki, Modrzew, Sokołów, Wilanów, Zimna Woda-Romanów (w następnych latach powołano jeszcze sołectwa: Łodzianka, Nowe Moskule i Nowy Imielnik, natomiast sołectwo Zimna Woda-Romanów rozdzielono na dwa: Zimna Woda i Romanów);

* w obrębie dzielnicy [[Widzew]]: Andrzejów, Beskidzka, Budy-Stoki, Feliksin, Henryków, Janów, Łukaszew, Mileszki, Nery, Nowosolna, Olechów, Sąsieczno, Stoki-Sikawa, Wiączyń Górny.

 

 

== Osiedla administracyjne ==

 

Podział na osiedla jest kompatybilny z nieobowiązującym formalnie od 1992 r. podziałem na pięć [[Dzielnica miasta|dzielnic]]. W obrębie dawnych dzielnic [[Bałuty]], [[Górna]] i [[Polesie (Łódź)|Polesie]] funkcjonuje po osiem osiedli, dziesięć osiedli jest w dawnej dzielnicy [[Widzew]], a w [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieściu]] dwa. Osiedla w Łodzi są silnie zróżnicowane pod względem populacji. Największym ze względu na liczbę mieszkańców jest osiedle [[Chojny-Dąbrowa|Chojny Dąbrowa]] zamieszkiwane przez 42 457 osób. Ponadto jeszcze siedem innych osiedli ma populacje przekraczającą 30 tys. mieszkańców: [[Bałuty-Centrum|Bałuty Centrum]], [[Bałuty-Doły]], [[Chojny (Łódź)|Chojny]], [[Karolew-Retkinia Wschód]], [[Katedralna]], [[Teofilów-Wielkopolska]] i [[Widzew-Wschód (osiedle administracyjne)|Widzew-Wschód]]. Natomiast najmniejszym jest osiedle [[Nad Nerem]] z populacją 1032 osoby. Ponadto jeszcze dziewięć innych osiedli zamieszkuje mniej niż 5 tys. osób: [[Dolina Łódki]], [[Osiedle im. Józefa Montwiłła-Mireckiego w Łodzi|im. Józefa Montwiłła-Mireckiego]], [[Łagiewniki (Łódź)|Łagiewniki]], [[Mileszki (osiedle administracyjne)|Mileszki]], [[Nowosolna]], [[Osiedle Nr 33|nr 33]], [[Wiskitno (Łódź)|Wiskitno]], [[Osiedle Wzniesień Łódzkich|Wzniesień Łódzkich]] i [[Zdrowie-Mania]].

== Podział miasta w ramach SIM ==

{{Główny artykuł|System Informacji Miejskiej w Łodzi}}

Od 2005 roku rozwijany jest w Łodzi [[System Informacji Miejskiej w Łodzi|System Informacji Miejskiej]], którego jednym z elementów jest jednolite oznakowanie ulic, na potrzeby którego podzielono miasto na 56 osiedli – obszarów SIM<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Uchwała Nr LVI/1069/05 Rady Miejskiej w Łodzi z dn. 26 października 2005 r. w sprawie Systemu Informacji Miejskiej w Łodzi|url=http://zdit.uml.lodz.pl/files/dane/utrzymanie_drog/system_informacji_miejskiej/_plik.pdf|data dostępu=2019-08-24|opublikowany=Zarząd Dróg i Transportu, Urząd Miasta Łodzi}}</ref>. Podział ten nie ma charakteru urzędowego. Część obszarów jest tożsama z osiedlami administracyjnymi, inne osiedla zostały podzielone, a inne występują pod inną nazwą.

 

=== Lista obszarów SIM ===

==== [[Śródmieście (Łódź)|Śródmieście]] ====

* [[Centrum Łodzi|Centrum]]

 

== Osiedla nieformalne ==

 

Zazwyczaj osiedla wyodrębnia się często na podstawie rodzaju zabudowy, np. [[Blok mieszkalny|blokowiska]] stanowiące [[Wielki zespół mieszkaniowy|wielkie zespoły mieszkaniowe]] (np. [[Radogoszcz (osiedle)|Radogoszcz]], [[Retkinia]]), czy osiedla [[Budynek mieszkalny jednorodzinny|domków jednorodzinnych]] (np. [[Smulsko (Łódź)|Smulsko]]). Nazwę ''osiedle'' stosuje się także do części większych osiedli, które stanowią [[Wielki zespół mieszkaniowy|wielkie zespoły mieszkaniowe]]. Kiedy [[Blok mieszkalny|blokowiska]] są duże, bloki należą często do odrębnych [[Spółdzielnia mieszkaniowa|spółdzielni mieszkaniowych]] (np. [[Zagrodniki (Łódź)|Zagrodniki]] na osiedlu [[Retkinia]]).[[Plik:Retkinia11288.jpg|thumb|250px|[[Wielki zespół mieszkaniowy|Blokowisko]] na osiedlu [[Retkinia]]]]

*** [[Mania (Łódź)|Mania]]

** '''[[Złotno (Łódź)|Złotno]]'''

*** [[Jagodnica (Łódź)|Jagodnica]]

*** [[Nowe Złotno]]

== Linki zewnętrzne ==

* [https://bip.uml.lodz.pl/samorzad/rady-osiedli/ Jednostki pomocnicze – osiedla na stronie Urzędu Miasta Łodzi]

* [http://sim_lodz.republika.pl/obszary_SIM.swf Podział] Łodzi według obszarów Systemu Informacji Miejskiej – mapa opracowana na podstawie Internetowej Mapy Łodzi InterSIT