Powiat kluczborski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wstawiam Szablon:Triest1865 |
|||
| (Nie pokazano 99 wersji utworzonych przez 64 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Polska jednostka administracyjna infobox
|nazwa = Powiat kluczborski
|dopełniacz nazwy = powiatu kluczborskiego
|jednostka = [[Powiat (Polska)|powiat]]
|zdjęcie = Gołkowice polna droga do gospodarstwa. - panoramio.jpg
|opis zdjęcia = [[Gołkowice (województwo opolskie)|Gołkowice]]
|herb = POL powiat kluczborski COA.svg
|flaga = POL powiat kluczborski flag bez herbu.svg
|województwo = {{Państwo|opolskie}}
|TERC = 1604
|siedziba = [[Kluczbork]]
|stanowisko zarządzającego = starosta
|zarządzający = [[Mirosław Birecki]]
|rok powierzchni =
|powierzchnia = 851,59
|rok ludności = 31.12.2019
|liczba ludności = 65 470<ref name="populacja2019">{{Cytuj |tytuł = Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny |data dostępu = 2020-05-20 |opublikowany = demografia.stat.gov.pl |url = http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx}}</ref>
|gęstość zaludnienia = 76,9
|urbanizacja = 51,05
|numer kierunkowy =
|kod pocztowy =
|tablice rejestracyjne = OKL
|adres urzędu = ul. Katowicka 1<br />46-200 Kluczbork
|plan = Kluczbork County administrative map-PL.svg
|liczba gmin (M) =
|liczba gmin (MW) = 3
|liczba gmin (W) = 1
|liczba miejscowości =
|mapa województwa = POL powiat kluczborski map.svg
|mapa powiatu =
|kod mapy =
|współrzędne =
|commons = Category:Powiat kluczborski
|www = http://www.powiatkluczborski.pl
|bip = http://kluczbork.starostwo.nowoczesnagmina.pl/
}}
'''Powiat kluczborski''' – powiat w [[Polska|Polsce]] ([[województwo opolskie]]), utworzony w 1999 roku w ramach [[Reforma administracyjna w Polsce (1999)|reformy administracyjnej]]. Jego siedzibą jest miasto [[Kluczbork]].
W skład powiatu wchodzą:
* gminy miejsko-wiejskie: [[Byczyna (gmina)|Byczyna]], [[Kluczbork (gmina)|Kluczbork]], [[Wołczyn (gmina)|Wołczyn]]
* gminy wiejskie: [[Lasowice Wielkie (gmina)|Lasowice Wielkie]]
* miasta: [[Byczyna]], [[Kluczbork]], [[Wołczyn]]
[[Reforma administracyjna w Polsce (1999)|Polska reforma administracyjna (1999)]] przeniosła do powiatu kluczborskiego [[Lasowice Wielkie (gmina)|gminę Lasowice Wielkie]], w przeszłości znajdującą się w granicach [[Powiat oleski|powiatu oleskiego]].
Według danych z 31 grudnia 2019 roku<ref>{{Cytuj |autor = stat.gov.pl |tytuł = Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019) |data = 31.12.2019}}</ref> powiat zamieszkiwało 65 470 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 65 266 osób<ref>{{Cytuj |autor = GUS |tytuł = TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R. |data = 30.06.2020}}</ref>.
== Położenie ==
Powiat kluczborski położony jest na [[Nizina Śląska|Nizinie Śląskiej]] nad [[Stobrawa (rzeka)|Stobrawą]] – prawym dopływem [[Odra|Odry]], w północnej części województwa opolskiego. Większość jego obszaru nie wykracza poza wysokość 250 m n.p.m. W krajobrazie dominują tereny [[nizina|nizinne]], a występujące nierówności terenu z reguły nie wykraczają poza wartości 20-40 m.
Historycznie większość terenów powiatu leży na [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]], lecz często są kojarzone z [[Górny Śląsk|Górnym Śląskiem]]; do prowincji ''Oberschlesien'' zostały włączone po 1818 roku<ref>{{Cytuj | url=http://www.mmpoznan.pl/blog/entry/311937/G%C3%B3rny+%C5%9Al%C4%85sk.html | tytuł=Poznań - NaszeMiasto.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.mmpoznan.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-26}}</ref>. Nie dotyczy to [[Lasowice Wielkie (gmina)|gminy Lasowice Wielkie]], dotychczas znajdującej się na [[Górny Śląsk|Górnym Śląsku]], w granicach [[Powiat oleski|powiatu oleskiego]], oraz terenów gminy Kluczbork, gdzie naturalną granicą obu krain jest rzeka [[Stobrawa (rzeka)|Stobrawa]]<ref>http://www.skladnica-gornoslaska.pl/index.php?go=granice_g%F3rnego</ref>.
Powiat kluczborski administracyjnie podzielony jest na cztery gminy: [[Kluczbork (gmina)|Kluczbork]], [[Wołczyn (gmina)|Wołczyn]], [[Byczyna (gmina)|Byczyna]] i [[Lasowice Wielkie (gmina)|Lasowice Wielkie]] – trzy pierwsze to [[gmina miejsko-wiejska|gminy miejsko-wiejskie]], czwarta to [[gmina wiejska]]. Na powierzchni powiatu liczącej 852 km² zamieszkuje obecnie około 72 800 osób. Na jego terytorium krzyżują się szlaki kołowe dróg krajowych [[droga krajowa nr 11 (Polska)|nr 11]] [[Lubliniec]] – [[Poznań]] oraz nr 45 [[Opole]] – [[Łódź]]. Miasto Kluczbork to również ważny [[węzeł kolejowy]] z liniami łączącymi: [[Katowice]] – [[Wrocław]], Katowice – [[Poznań]] oraz kierunkami: Lubliniec i Opole.
== Historia ==
W okresie przynależności tych terenów do [[Prusy (państwo)|Prus]] istniał powiat kluczborski (niem. ''Landkreis Creuzburg O.S., Landkreis Creuzburg in Oberschlesien''), do którego wchodziły obok Kluczborka miasta [[Wołczyn]] oraz [[Byczyna]], a także 63 gminy.
Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku odnotowuje dane statystyczne z roku 1861 gdzie ludność powiatu szacuje się na 27 780 z czego było wówczas ''"(...) 72,79% ewangelików, 9620 lub 25,21% katolików oraz 763 Żydów"''". Z danych dotyczących nauczania w regionie w połowie XIX wieku wynika, że większość mieszkańców powiatu stanowiła ludność polskojęzyczna. W szkołach elementarnych, gimnazjach oraz seminariach zatrudnionych było 36 kleryków, 104 nauczycieli, a uczyło się w nich 5592 uczniów z czego 1535 mówiło po niemiecku, a 4057 po polsku jako językiem macierzystym - ''"Unterrichtet werden 36 Seminaristen, 104 Realschuler und 5592 Schulkinder. Von diesen find 1535, welche das Deutsche und 4057, welche das Polnische als ihre Muttersprache reden"''{{odn|Triest|1865|s=201}}.
== Ochrona przyrody ==
{{Osobny artykuł|Pomniki przyrody w powiecie kluczborskim}}
== Gospodarka ==
Powiat ma charakter rolniczo-przemysłowy. Ponad połowę jego powierzchni zajmują [[użytki rolne]]. Średnia jakość [[gleba|gleb]] oraz łagodny klimat sprzyjają uprawie [[żyto|żyta]], [[pszenica|pszenicy]] i [[rośliny okopowe|roślin okopowych]]. Do bogactw tych terenów należą zasoby mineralne: przede wszystkim lecznicza [[Solanka (woda mineralna)|solanka]] wołczyńska, a także złoża [[żwir]]ów budowlanych, [[piasek|piasków]] oraz [[torf]]u. Do najważniejszych działów kluczborskiej gospodarki można zaliczyć [[przemysł]]y: [[przemysł elektromaszynowy|elektromaszynowy]], [[przemysł spożywczy|spożywczy]] i budowlany. Przemysł skupiony jest głównie w stolicy regionu – Kluczborku. Największe firmy gminy to: Fabryka Maszyn i Urządzeń „Famak”, PV „Prefabet – Kluczbork” S.A. Wśród inwestorów zagranicznych dominuje kapitał niemiecki. Okucia do stolarki okiennej i drzwi produkuje tu firma SIEGENIA-AUBI, płyty i rury betonowe – wspomniany już P.V. Prefabet. Swoje markety usytuowały tu sieci francuska i niemiecka. Drugim ważnym ośrodkiem przemysłowym w powiecie jest Wołczyn. W końcu XIX wieku powstał tu zakład produkujący drożdże działający do dziś pod nazwą Lesaffre Bio-Corporation Sp. z o.o.. Działa tu również Huta Szkła Kama Vitrum. Obecnie na terenie powiatu zarejestrowanych jest blisko 5 tys. podmiotów gospodarczych.
== Współpraca partnerska ==
Powiat kluczborski w marcu 2000 r. podpisał akt partnerstwa z niemieckim powiatem [[Bad Dürkheim]], a w maju 2000 r. deklarację o wzajemnej współpracy z powiatem brzeżańskim na [[Ukraina|Ukrainie]].
== Demografia ==
{{Demografia powiatu
|mężczyźni-miasto= 17314
|kobiety-miasto= 18695
|mężczyźni-wieś= 17146
|kobiety-wieś= 17364
|data=30 czerwca
|rok= 2005
}}
[[Państwowy Urząd Repatriacyjny]] rozpoczął akcję polskiego osadnictwa na terenie powiatu w dniu 8 kwietnia 1945 - wtedy to przybył do Kluczborka i [[Strzelce Opolskie|Strzelec Opolskich]] pierwszy transport osiedleńców ze [[Stanisławów|Stanisławowa]] i [[Kołomyja|Kołomyi]] (40 rodzin, 240 osób). Do końca 1945 osiedliło się w powiecie 27.160 osób (w miastach 8800). W lutym 1946 przekroczono pojemność osadniczą (w kwietniu nadwyżka wynosiła 1100 osób). Weryfikacja ludności rodzimej rozpoczęta w czerwcu 1945 spowodowała uznanie za Polaków około 9000 ludzi, a 5000 Niemców [[repatriacja|repatriowano]] na tereny tego kraju. 700 osób przesiedlono z powiatu na inne tereny polskie. W 1955 przekroczono liczbę ludności sprzed 1939. Osadnictwo było niejednorodne - Gminy [[Wierzbica Górna (gmina)|Wierzbica Górna]] i [[Krzywiczyny (gmina)|Krzywiczyny]], gdzie wysiedlenia były największe, zasiedlono repatriantami z województw [[województwo tarnopolskie|tarnopolskiego]], [[województwo stanisławowskie|stanisławowskiego]], [[województwo lwowskie|lwowskiego]], [[Województwo wołyńskie (II Rzeczpospolita)|wołyńskiego]] i z Polski centralnej. W pozostałych jedynie uzupełniano osadnictwo. Liczba ludności wynosiła:
* w 1939 - 50.500 osób,
* w 1945 - 3200 osób,
* w 1948 - 45.000 osób,
* w 1955 - 51.356 osób,
* w 1961 - 54.271 osób<ref>Stefan Sokołowski, ''Z zagadnień demograficznych powiatu kluczborskiego'', w: ''Czasopismo Geograficzne'', tom XXXIV, zeszyt 4, PTG, Wrocław, 1963, s.383-384</ref>.
* Piramida wieku mieszkańców powiatu kluczborskiego w 2014 roku<ref name="populacja2016">{{Polska w liczbach|id=powiat_kluczborski|nazwa=Powiat kluczborski w liczbach|data dostępu=21 stycznia 2016}}</ref>.
<br />[[Plik:Piramida wieku powiat kluczborski.png|690x480px]]
== Starostowie kluczborscy ==
* [[Stanisław Rakoczy (ur. 1958)|Stanisław Rakoczy]] (1999–2006) ([[Polskie Stronnictwo Ludowe|PSL]])
* Piotr Pośpiech (2006–2018) (PSL)
* Mirosław Birecki (od 2018)
== Sąsiednie powiaty ==
* [[powiat oleski]]
* [[powiat opolski (województwo opolskie)|powiat opolski]]
* [[powiat namysłowski]]
* [[powiat kępiński]] ([[województwo wielkopolskie|''wielkopolskie'']])
* [[powiat wieruszowski]] ([[województwo łódzkie|''łódzkie'']])
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Triest1865|odn=tak}}
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.powiatkluczborski.pl/ powiat kluczborski]
{{Województwo opolskie}}
{{Powiat kluczborski}}
{{Powiat kluczborski (dawny)}}
[[Kategoria:Powiat kluczborski| ]]
[[Kategoria:Powiaty w województwie opolskim|kluczborski]]
| |||