Czarny potok (powieść)
Czarny potok – eksperymentalna powieść Leopolda Buczkowskiego, napisana w 1946 roku, wydana w 1954.
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Tematyka |
wojenna | ||
| Typ utworu | |||
| Data powstania |
1946 r. | ||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania |
1954 r. | ||
| Wydawca | |||
| |||
Akcja utworu rozgrywa się na Podolu w miejscowości Szabasowa[1] i jej okolicach jesienią 1943 roku. Bohaterami są znani autorowi ludzie wspomniani nazwiskiem lub pseudonimem, którzy prowadzą walkę z Niemcami oraz miejscową policją ukraińską.
Powieść ukazuje zagładę i chaos powstały podczas II wojny światowej. Wszechobecna jest śmierć i cierpienie. Dla bohaterów Czarnego potoku jedynym ratunkiem zatrzymania człowieczeństwa jest powrót do zasad elementarnych oraz pozostawienie w sobie resztek rozumu, a znamieniem człowieka jest jego pamięć. Dla osób przedstawionych w powieści lepiej jest oszaleć niż stracić wolność.
Krajobrazy w utworze są szare i płaskie, oceniane z perspektywy możliwości ucieczki i ukrycia się w nich. Rzeczywistość ogranicza się do prostych odruchów biologicznych. Buczkowski w swej powieści zastosował konstrukcję szkatułkową – pewne całostki wątku mogą powtórzyć się w drugim. Narracja prowadzona w utworze jest fragmentaryczna. Buczkowski zadedykował swą powieść przyjacielowi, Heindlowi, który uczył autora matematycznego oglądu świata. Heindl bywa narratorem w Czarnym potoku – najpierw w rozmowie z innym, nieznanym bliżej człowiekiem, potem wygłasza coś w rodzaju monologu wypowiedzianego, by wreszcie oddać głos następnym osobom, bliżej nie przedstawionym, które opowiadają jedna po drugiej krótkie historie. Taki rodzaj narracji oraz świat przedstawiony utworu mają ukazać chaos i bezład świata ogarniętego wojną, gdzie brakuje kolejności przedstawianych wydarzeń zmierzających do pozytywnego lub negatywnego zakończenia.
Przypisy edytuj
- ↑ Nazwa może pochodzić od folwarku Szabasowa Dolina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 752. na obszarze wsi Nakwasza
Linki zewnętrzne edytuj
- Czarny potok / Leopold Buczkowski BN
- Opis i fragment treści Czarnego potoku. instytutksiazki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-25)].