Pismo jawi: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 19:28, 10 wrz 2022

Pismo jawi (جاوي), yawi – wariant pisma arabskiego używany historycznie do zapisu języka malajskiego i innych języków w regionie Azji Południowo-Wschodniej^[1]. Służył do zapisywania takich języków jak: aceh, minangkabau, bandżar, ternate^[2], tausug^[3] i maguindanao^[4].

Został w dużej mierze wyparty przez alfabet łaciński, zyskujący na znaczeniu od XVII wieku^[1].

Najwcześniejszym przykładem użycia pisma jawi jest XIV-wieczna inskrypcja z Terengganu. Najstarsze rękopisy w piśmie jawi to dwa listy sułtana Ternate, zaadresowane do króla Portugalii (1520–1521)^[1]^[5].

Obecnie jest jednych z dwóch oficjalnych systemów pisma w sułtanacie Brunei i w Malezji. Pozostaje również w użyciu w regionie Pattani w Tajlandii oraz w stanie Kelantan w Malezji.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Philipp Strazny: Encyclopedia of Linguistics. T. 2. New York: Fitzroy Dearborn, 2005, s. 646. ISBN 978-1-57958-451-1. OCLC 55679645. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).
↑ Oman Fathurahman: Filologi Indonesia Teori dan Metode. Jakarta: Prenada Media, 2015, s. 128. ISBN 978-623-218-153-3. OCLC 1001307264. [dostęp 2022-09-07]. (indonez.).
↑ K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin: Walter de Gruyter, 2011, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation [TiLDOC] 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. [dostęp 2022-09-08]. (ang.).
↑ Annabel Teh Gallop. Two letters in Maguindanao. „Asian and African studies blog”, 2014-06-26. The British Library Board. [dostęp 2022-09-10]. [zarchiwizowane z adresu 2022-09-10]. (ang.).
↑ Uri Tadmor: Malay-Indonesian. W: Bernard Comrie (red.): The World’s Major Languages. Wyd. 2. Abingdon–New York: Routledge, 2009, s. 791–818. ISBN 978-1-134-26156-7. (ang.).

Bibliografia

H.S. Paterson (& C.O. Blagden), An early Malay Inscription from 14th-century Terengganu, „Journ. Mal. Br.R.A.S.”, II, 1924, s. 258–263 (ang.).
R.O. Winstedt, A History of Malaya, wyd. popr. 1962, s. 40 (ang.).
J.G. de Casparis, Indonesian Paleography, 1975, s. 70–71 (ang.).

Linki zewnętrzne

Pisma malajskie na portalu Omniglot

[encyklopedia-1] Philipp Strazny: Encyclopedia of Linguistics. T. 2. New York: Fitzroy Dearborn, 2005, s. 646. ISBN 978-1-57958-451-1. OCLC 55679645. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).

[filologi-2] Oman Fathurahman: Filologi Indonesia Teori dan Metode. Jakarta: Prenada Media, 2015, s. 128. ISBN 978-623-218-153-3. OCLC 1001307264. [dostęp 2022-09-07]. (indonez.).

[Atlas-3] K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin: Walter de Gruyter, 2011, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation [TiLDOC] 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. [dostęp 2022-09-08]. (ang.).

[4] Annabel Teh Gallop. Two letters in Maguindanao. „Asian and African studies blog”, 2014-06-26. The British Library Board. [dostęp 2022-09-10]. [zarchiwizowane z adresu 2022-09-10]. (ang.).

[Comrie2009-5] Uri Tadmor: Malay-Indonesian. W: Bernard Comrie (red.): The World’s Major Languages. Wyd. 2. Abingdon–New York: Routledge, 2009, s. 791–818. ISBN 978-1-134-26156-7. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:AbdullahbinAbdulKadir-HikayatAbdullah-1849.jpg|thumb|Strona w piśmie jawi]]
-'''Pismo jawi''' (جاوي), '''yawi''' – wariant [[alfabet arabski|pisma arabskiego]] używany historycznie do zapisu [[język malajski|języka malajskiego]] i innych języków w regionie [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]<ref name="encyklopedia">{{Cytuj książkę |imię = Philipp |nazwisko = Strazny |tytuł = Encyclopedia of Linguistics |data = 2005 |tom = 2 |data dostępu = 2022-09-07 |isbn = 978-1-57958-451-1 |miejsce = New York |wydawca = Fitzroy Dearborn |oclc = 55679645 |strony = 646 |url = https://books.google.pl/books?id=UIcUAQAAIAAJ |język = en}}</ref>. Służył do zapisywania takich języków jak: [[język aceh|aceh]], [[język minangkabau|minangkabau]], [[język banjar|bandżar]], [[język ternate|ternate]]<ref name="filologi">{{Cytuj książkę |imię = Oman |nazwisko = Fathurahman |tytuł = Filologi Indonesia Teori dan Metode |rok = 2015 |data dostępu = 2022-09-07 |miejsce = Jakarta |isbn = 978-623-218-153-3 |oclc = 1001307264 |strony = 128 |wydawca = Prenada Media |url = https://books.google.pl/books?id=8GMCEAAAQBAJ&pg=PA128 |język = id}}</ref> i [[język tausug|tausug]]<ref name="Atlas">{{Cytuj książkę |autor = Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.) |autor r = K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven |rozdział = Malay: its history, role and spread |tytuł = Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts |rok = 2011 |data dostępu = 2022-09-08 |adres rozdziału = https://books.google.com/books?id=lFW1BwAAQBAJ&pg=PA688 |url = https://books.google.com/books?id=lFW1BwAAQBAJ |oclc = 1013949454 |isbn = 978-3-11-081972-4 |seria = Trends in Linguistics. Documentation [TiLDOC] 13 |miejsce = Berlin |wydawca = Walter de Gruyter |strony = 673–693 |doi = 10.1515/9783110819724.2.673 |cytat = |język = en}}</ref>.
+'''Pismo jawi''' (جاوي), '''yawi''' – wariant [[alfabet arabski|pisma arabskiego]] używany historycznie do zapisu [[język malajski|języka malajskiego]] i innych języków w regionie [[Azja Południowo-Wschodnia|Azji Południowo-Wschodniej]]<ref name="encyklopedia">{{Cytuj książkę |imię = Philipp |nazwisko = Strazny |tytuł = Encyclopedia of Linguistics |data = 2005 |tom = 2 |data dostępu = 2022-09-07 |isbn = 978-1-57958-451-1 |miejsce = New York |wydawca = Fitzroy Dearborn |oclc = 55679645 |strony = 646 |url = https://books.google.pl/books?id=UIcUAQAAIAAJ |język = en}}</ref>. Służył do zapisywania takich języków jak: [[język aceh|aceh]], [[język minangkabau|minangkabau]], [[język banjar|bandżar]], [[język ternate|ternate]]<ref name="filologi">{{Cytuj książkę |imię = Oman |nazwisko = Fathurahman |tytuł = Filologi Indonesia Teori dan Metode |rok = 2015 |data dostępu = 2022-09-07 |miejsce = Jakarta |isbn = 978-623-218-153-3 |oclc = 1001307264 |strony = 128 |wydawca = Prenada Media |url = https://books.google.pl/books?id=8GMCEAAAQBAJ&pg=PA128 |język = id}}</ref>, [[język tausug|tausug]]<ref name="Atlas">{{Cytuj książkę |autor = Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.) |autor r = K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven |rozdział = Malay: its history, role and spread |tytuł = Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts |rok = 2011 |data dostępu = 2022-09-08 |adres rozdziału = https://books.google.com/books?id=lFW1BwAAQBAJ&pg=PA688 |url = https://books.google.com/books?id=lFW1BwAAQBAJ |oclc = 1013949454 |isbn = 978-3-11-081972-4 |seria = Trends in Linguistics. Documentation [TiLDOC] 13 |miejsce = Berlin |wydawca = Walter de Gruyter |strony = 673–693 |doi = 10.1515/9783110819724.2.673 |cytat = |język = en}}</ref> i [[język maguindanao|maguindanao]]<ref>{{Cytuj pismo |autor = Annabel Teh Gallop |tytuł = Two letters in Maguindanao |data = 2014-06-26 |zarchiwizowano = 2022-09-10 |data dostępu = 2022-09-10 |archiwum = http://archive.vn/2022.09.10-172336/https://blogs.bl.uk/asian-and-african/2014/06/two-letters-in-maguindanao.html |wydawca = The British Library Board |czasopismo = Asian and African studies blog |url = https://blogs.bl.uk/asian-and-african/2014/06/two-letters-in-maguindanao.html |język = en}}</ref>.
 Został w dużej mierze wyparty przez [[alfabet łaciński]], zyskujący na znaczeniu od XVII wieku<ref name="encyklopedia"/>.