Golęszyce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne merytoryczne |
poprawa linków |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
'''Golęszycy, Gołęszycy, Golęszyce, Gołęszyce, Gołężyce''' ([[język czeski|cz.]] ''kmen Holasiců'', ''Holasicové''<ref>Vilém Vácha: Holasicko (''Ziemia Holasicka''), URL: http://casopis.mensa.cz/veda/ceske_geopoliticke_zajimavosti_1_holasicko.html</ref>, [[język niemiecki|niem.]] ''Golensizen'') – [[słowianie|słowiańskie]] plemię z grupy lechickiej, żyjące we [[wczesne średniowiecze|wczesnym średniowieczu]] na południu późniejszego [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]] u źródeł [[Odra|Odry]], na południowy wschód od pasma [[Jesioniki|Jeseników]], na północny zachód od źródeł rzeki [[Wisła|Wisły]]. |
'''Golęszycy, Gołęszycy, Golęszyce, Gołęszyce, Gołężyce''' ([[język czeski|cz.]] ''kmen Holasiců'', ''Holasicové''<ref>Vilém Vácha: Holasicko (''Ziemia Holasicka''), URL: http://casopis.mensa.cz/veda/ceske_geopoliticke_zajimavosti_1_holasicko.html</ref>, [[język niemiecki|niem.]] ''Golensizen'') – [[słowianie|słowiańskie]] plemię z grupy lechickiej, żyjące we [[wczesne średniowiecze|wczesnym średniowieczu]] na południu późniejszego [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]] u źródeł [[Odra|Odry]], na południowy wschód od pasma [[Jesioniki|Jeseników]], na północny zachód od źródeł rzeki [[Wisła|Wisły]]. |
||
Po raz pierwszy wymienione w poł. IX wieku w [[Geograf Bawarski|Geografie Bawarskim]] razem z innymi zasiedlającymi późniejszy [[Śląsk]] plemionami słowiańskimi. Od strony północnej poprzez bagniste tereny sąsiadowało z [[Opolanie (plemię)|Opolanami]], na zachód od Odry sąsiadowało być może z plemieniem [[Głubczyce (plemię)|Głubczyców]]/[[Lupiglaa]] (?), od strony wschodniej poprzez gęsty las rozciągający się między górną [[Wisła|Wisłą]] i [[Soła|Sołą]] z plemieniem [[Wiślanie|Wiślan]], zaś od strony południowej za niezamieszkałym pasem terenu zamieszkiwali [[Morawianie]], którzy w IX wieku zorganizowali się w potężne [[państwo wielkomorawskie]]. Wydaje się, że plemię Gołęszyców nie było zbyt silne, wg Geografa Bawarskiego posiadało 5 [[gród|grodów]], a raczej [[Opole (średniowiecze)|opoli]]<ref>I. Panic, 2009, s. 245.</ref>, których najważniejszymi ośrodkami były grody w [[Lubomia|Lubomii]] (być może najważniejsze), Grodźcu (obecnie czes. ''[[Grodziec nad Morawicą|Hradec]]''), opisany w 1155 jako ''Gradice Golenzicezke'', [[Racibórz|Raciborzu]] (?) , który był najstarszym grodem na terytorium Gołężyców{{fakt|data=2012-02}} oraz tzw. [[Stary Cieszyn (Cieszynisko)|''Stary Cieszyn'']] (w dzisiejszej wsi Zwierzyniec w gminie [[Kocobędz]], kilka kilometrów na północ od [[Czeski Cieszyn|Czeskiego Cieszyna]]). Na terytorium plemiennym znajdowały się również mniejsze grody: w [[Syrynia|Syrynii]], [[Krzyżkowice (Pszów)|Krzyżkowicach]], czy w [[Grodzisko w Międzyświeciu|Międzyświeciu]]<ref> I. Panic, 2009, s. 247</ref>. |
Po raz pierwszy wymienione w poł. IX wieku w [[Geograf Bawarski|Geografie Bawarskim]] razem z innymi zasiedlającymi późniejszy [[Śląsk]] plemionami słowiańskimi. Od strony północnej poprzez bagniste tereny sąsiadowało z [[Opolanie (plemię)|Opolanami]], na zachód od Odry sąsiadowało być może z plemieniem [[Głubczyce (plemię)|Głubczyców]]/[[Lupiglaa]] (?), od strony wschodniej poprzez gęsty las rozciągający się między górną [[Wisła|Wisłą]] i [[Soła|Sołą]] z plemieniem [[Wiślanie|Wiślan]], zaś od strony południowej za niezamieszkałym pasem terenu zamieszkiwali [[Morawianie]], którzy w IX wieku zorganizowali się w potężne [[państwo wielkomorawskie]]. Wydaje się, że plemię Gołęszyców nie było zbyt silne, wg Geografa Bawarskiego posiadało 5 [[gród|grodów]], a raczej [[Opole (średniowiecze)|opoli]]<ref>I. Panic, 2009, s. 245.</ref>, których najważniejszymi ośrodkami były grody w [[Lubomia (grodzisko)|Lubomii]] (być może najważniejsze), Grodźcu (obecnie czes. ''[[Grodziec nad Morawicą|Hradec]]''), opisany w 1155 jako ''Gradice Golenzicezke'', [[Racibórz|Raciborzu]] (?) , który był najstarszym grodem na terytorium Gołężyców{{fakt|data=2012-02}} oraz tzw. [[Stary Cieszyn (Cieszynisko)|''Stary Cieszyn'']] (w dzisiejszej wsi Zwierzyniec w gminie [[Kocobędz]], kilka kilometrów na północ od [[Czeski Cieszyn|Czeskiego Cieszyna]]). Na terytorium plemiennym znajdowały się również mniejsze grody: w [[Syrynia|Syrynii]], [[Krzyżkowice (Pszów)|Krzyżkowicach]], czy w [[Grodzisko w Międzyświeciu|Międzyświeciu]]<ref> I. Panic, 2009, s. 247</ref>. |
||
W latach 80. lub na początku lat 90. IX wieku zniszczeniu uległo kilka grodów gołęszyckich jak i wielu innych znajdujących się na terenie późniejszych Śląska i [[Małopolska|Małopolski]]. Dokonać tego mogło jedynie państwo wielkomorawskie, któremu przypisuje się polityczne podporządkowanie tychże terenów w latach następnych, co jednak zostało w ostatnich latach podważone<ref>I. Panic, 2009, s. 249</ref>. Po zniszczeniu grodu w Kocobędzu centrum osadnicze w tej części terytorium plemiennego przeniosło się na wzgórze po drugiej stronie [[Olza (rzeka)|Olzy]], obecnie zwane [[Góra Zamkowa w Cieszynie|Górą Zamkową]]. W 907 roku w wyniku najazdów madziarskich (907) upadło państwo wielkomorawskie, po czym tereny gołęszyckie mogły przejść w orbitę wpływów czeskich. U schyłku X wieku tereny zamieszkiwane przez Golęszyców stanowiły pole rywalizacji państw [[Piastowie|Piastów]] i [[Przemyślidzi|Przemyślidów]] czeskich. W latach [[990]]-[[1032]] leżały w obrębie państwa [[Bolesław I Chrobry|Bolesława I Chrobrego]] i [[Mieszko II Lambert|Mieszka II]]. Stanowiły ciągły przedmiot sporów [[Polska|polsko]]-[[Czechy|czeskich]]. Po 5-letniej wojnie stoczonej w latach [[1132]]-[[1137]] pomiędzy [[Bolesław III Krzywousty|Bolesławem Krzywoustym]] i [[Sobiesław I Przemyślida|Sobiesławem I]] zawarto [[pokój kłodzki]], w wyniku którego ziemie te zostały podzielone pomiędzy oba państwa. Znaczna ich część, wraz z resztą Śląska, znalazła się w granicach państwa polskiego ([[kasztelania raciborska|kasztelania raciborska]] oraz [[kasztelania cieszyńska|cieszyńska]]), a pozostała część w granicach [[Czechy|Czech]] (dzisiejszy [[Śląsk Opawski]]). |
W latach 80. lub na początku lat 90. IX wieku zniszczeniu uległo kilka grodów gołęszyckich jak i wielu innych znajdujących się na terenie późniejszych Śląska i [[Małopolska|Małopolski]]. Dokonać tego mogło jedynie państwo wielkomorawskie, któremu przypisuje się polityczne podporządkowanie tychże terenów w latach następnych, co jednak zostało w ostatnich latach podważone<ref>I. Panic, 2009, s. 249</ref>. Po zniszczeniu grodu w Kocobędzu centrum osadnicze w tej części terytorium plemiennego przeniosło się na wzgórze po drugiej stronie [[Olza (rzeka)|Olzy]], obecnie zwane [[Góra Zamkowa w Cieszynie|Górą Zamkową]]. W 907 roku w wyniku najazdów madziarskich (907) upadło państwo wielkomorawskie, po czym tereny gołęszyckie mogły przejść w orbitę wpływów czeskich. U schyłku X wieku tereny zamieszkiwane przez Golęszyców stanowiły pole rywalizacji państw [[Piastowie|Piastów]] i [[Przemyślidzi|Przemyślidów]] czeskich. W latach [[990]]-[[1032]] leżały w obrębie państwa [[Bolesław I Chrobry|Bolesława I Chrobrego]] i [[Mieszko II Lambert|Mieszka II]]. Stanowiły ciągły przedmiot sporów [[Polska|polsko]]-[[Czechy|czeskich]]. Po 5-letniej wojnie stoczonej w latach [[1132]]-[[1137]] pomiędzy [[Bolesław III Krzywousty|Bolesławem Krzywoustym]] i [[Sobiesław I Przemyślida|Sobiesławem I]] zawarto [[pokój kłodzki]], w wyniku którego ziemie te zostały podzielone pomiędzy oba państwa. Znaczna ich część, wraz z resztą Śląska, znalazła się w granicach państwa polskiego ([[kasztelania raciborska|kasztelania raciborska]] oraz [[kasztelania cieszyńska|cieszyńska]]), a pozostała część w granicach [[Czechy|Czech]] (dzisiejszy [[Śląsk Opawski]]). |
||
Wersja z 12:38, 31 sie 2012
Golęszycy, Gołęszycy, Golęszyce, Gołęszyce, Gołężyce (cz. kmen Holasiců, Holasicové[1], niem. Golensizen) – słowiańskie plemię z grupy lechickiej, żyjące we wczesnym średniowieczu na południu późniejszego Górnego Śląska u źródeł Odry, na południowy wschód od pasma Jeseników, na północny zachód od źródeł rzeki Wisły.
Po raz pierwszy wymienione w poł. IX wieku w Geografie Bawarskim razem z innymi zasiedlającymi późniejszy Śląsk plemionami słowiańskimi. Od strony północnej poprzez bagniste tereny sąsiadowało z Opolanami, na zachód od Odry sąsiadowało być może z plemieniem Głubczyców/Lupiglaa (?), od strony wschodniej poprzez gęsty las rozciągający się między górną Wisłą i Sołą z plemieniem Wiślan, zaś od strony południowej za niezamieszkałym pasem terenu zamieszkiwali Morawianie, którzy w IX wieku zorganizowali się w potężne państwo wielkomorawskie. Wydaje się, że plemię Gołęszyców nie było zbyt silne, wg Geografa Bawarskiego posiadało 5 grodów, a raczej opoli[2], których najważniejszymi ośrodkami były grody w Lubomii (być może najważniejsze), Grodźcu (obecnie czes. Hradec), opisany w 1155 jako Gradice Golenzicezke, Raciborzu (?) , który był najstarszym grodem na terytorium Gołężyców[potrzebny przypis] oraz tzw. Stary Cieszyn (w dzisiejszej wsi Zwierzyniec w gminie Kocobędz, kilka kilometrów na północ od Czeskiego Cieszyna). Na terytorium plemiennym znajdowały się również mniejsze grody: w Syrynii, Krzyżkowicach, czy w Międzyświeciu[3].
W latach 80. lub na początku lat 90. IX wieku zniszczeniu uległo kilka grodów gołęszyckich jak i wielu innych znajdujących się na terenie późniejszych Śląska i Małopolski. Dokonać tego mogło jedynie państwo wielkomorawskie, któremu przypisuje się polityczne podporządkowanie tychże terenów w latach następnych, co jednak zostało w ostatnich latach podważone[4]. Po zniszczeniu grodu w Kocobędzu centrum osadnicze w tej części terytorium plemiennego przeniosło się na wzgórze po drugiej stronie Olzy, obecnie zwane Górą Zamkową. W 907 roku w wyniku najazdów madziarskich (907) upadło państwo wielkomorawskie, po czym tereny gołęszyckie mogły przejść w orbitę wpływów czeskich. U schyłku X wieku tereny zamieszkiwane przez Golęszyców stanowiły pole rywalizacji państw Piastów i Przemyślidów czeskich. W latach 990-1032 leżały w obrębie państwa Bolesława I Chrobrego i Mieszka II. Stanowiły ciągły przedmiot sporów polsko-czeskich. Po 5-letniej wojnie stoczonej w latach 1132-1137 pomiędzy Bolesławem Krzywoustym i Sobiesławem I zawarto pokój kłodzki, w wyniku którego ziemie te zostały podzielone pomiędzy oba państwa. Znaczna ich część, wraz z resztą Śląska, znalazła się w granicach państwa polskiego (kasztelania raciborska oraz cieszyńska), a pozostała część w granicach Czech (dzisiejszy Śląsk Opawski).
Zobacz też
- ↑ Vilém Vácha: Holasicko (Ziemia Holasicka), URL: http://casopis.mensa.cz/veda/ceske_geopoliticke_zajimavosti_1_holasicko.html
- ↑ I. Panic, 2009, s. 245.
- ↑ I. Panic, 2009, s. 247
- ↑ I. Panic, 2009, s. 249
Bibliografia
- Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w czasach plemiennych. W: Dzieje Śląska Cieszyńskiego od zarania do czasów współczesnych pod redakcją Idziego Panica. T. I: Śląsk Cieszyński w czasach prehistorycznych. Cz. pierwsza: Ziemia cieszyńska do doby plemiennej. Cieszyn: Starostwo Powiatowe, 2009, s. 243-259. ISBN 978-83-926929-2-8.