Abdul Qadeer Khan: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Wojtek1961 (dyskusja | edycje) uzupełniłem kim naprawdę jest Khan |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Biogram infobox}} |
||
| (Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 25 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox |
|||
[[Plik:A.Q.Khan.jpg|thumb|right|Abdul Qadeer Khan]] |
|||
|imię i nazwisko = Abdul Qadeer Khan |
|||
'''Abdul Qadeer Khan''' ([[język urdu|urdu]]: '''عبدالقدیر خان''', ur. [[1 kwietnia]] [[1936]]) - [[Pakistan|pakistański]] [[inżynier]], były [[naukowiec]], szpieg i handlarz bronią i technologiami nuklearnymi wśród państw arabskich; twórca pakistańskiego programu atomowego. Jeden z najbardziej niebezpiecznych i poszukiwanych przestępców świata. |
|||
|imię i nazwisko org = {{k|ur|عبدالقدیر خان}} |
|||
|grafika = Abdul Qadeer Khan.jpg |
|||
|opis grafiki = |
|||
|alt grafiki = |
|||
|data urodzenia = 1 kwietnia 1936 |
|||
|miejsce urodzenia = [[Bhopal]], [[Indie Brytyjskie]] |
|||
|data śmierci = 10 października 2021 |
|||
|miejsce śmierci = [[Islamabad]] |
|||
|zawód = [[naukowiec]], [[inżynier]] |
|||
|odznaczenia = |
|||
|commons = Category:Abdul Qadeer Khan |
|||
}} |
|||
'''Abdul Qadeer Khan''' ([[język urdu|urdu]] عبدالقدیر خان; ur. [[1 kwietnia]] [[1936]] w [[Bhopal]]u<ref name=":0">{{Encyklopedia Britannica |id = biography/Abdul-Qadeer-Khan |tytuł = Abdul Qadeer Khan |data dostępu = 2019-10-20}}</ref>, zm. [[10 października]] [[2021]] w [[Islamabad]]zie<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.dawn.com/news/amp/1651191 | tytuł = ''Nuclear scientist Dr Abdul Qadeer Khan laid to rest in Islamabad'' | opublikowany = dawn.com | język = en | data dostępu = 2021-10-10}}</ref>) – [[Pakistan|pakistański]] [[inżynier]] i [[naukowiec]], twórca pakistańskiego programu atomowego. |
|||
== Życiorys == |
|||
{{stub}} |
|||
W 1952 wyemigrował z [[Indie|Indii]] do [[Pakistan Zachodni|Pakistanu Zachodniego]]. W 1960 ukończył studia na kierunku [[metalurgia]] na [[Uniwersytet w Karaczi|Uniwersytecie w Karaczi]]. Kontynuował studia za granicą, uzyskując w 1972 [[Doktor (stopień naukowy)|doktorat]] z inżynierii metalurgii na [[Katholieke Universiteit Leuven]]<ref name=":0" />. |
|||
Od 1972 pracował w [[Wielka Brytania|brytyjsko]]-[[Holandia|holendersko]]-[[Niemcy|niemieckim]] konsorcjum atomistycznym URENCO<ref name=":0" />. 17 września 1974 napisał, przekazany za pośrednictwem pakistańskiej ambasady w [[Belgia|Belgii]], list do premiera Pakistanu [[Zulfikar Ali Bhutto|Zulfikara Alego Bhutto]] z ofertą pomocy w uzyskaniu przez to państwo [[Broń jądrowa|broni jądrowej]]<ref name=":1">{{Cytuj stronę|url=https://storyofpakistan.com/dr-abdul-qadeer-khan|tytuł=Dr Abdul Qadeer Khan|autor=|data dostępu=2019-10-20|opublikowany=Story Of Pakistan|język=en|archiwum=https://web.archive.org/web/20190905151753/https://storyofpakistan.com/dr-abdul-qadeer-khan|zarchiwizowano=2019-09-05}}</ref><ref name=":0" />. W liście tym przekonywał, że wykorzystanie [[Uran wzbogacony|wzbogaconego uranu]] jest lepszą drogą do uzyskania bomby niż polegające na [[Reaktor jądrowy|reaktorach]] zastosowanie [[Pluton (pierwiastek)|plutonu]] (nad czym prowadzono już w Pakistanie prace)<ref name=":0" />. W grudniu 1974 Abdul Qadeer Khan spotkał się z Bhutto i przekonał premiera do podjęcia programu budowy bomby atomowej<ref name=":0" /><ref name=":1" />. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Początkowo współpracował z Pakistańską Komisją Energii Atomowej, ale po nieporozumieniach z jej szefem, Munirem Ahmadem Khanem, premier Bhutto przekazał mu w lipcu 1976 kontrolę nad laboratorium (projekt 706) w [[Kahuta|Kahucie]]<ref name=":0" /><ref name=":1" />. Pakistan dołączył do klubu atomowego 28 maja 1998, po udanej próbie w [[Chaghi]] w [[Beludżystan (Pakistan)|Beludżystanie]]<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj stronę|url=https://storyofpakistan.com/pakistan-a-nuclear-power|tytuł=Pakistan: A Nuclear Power|autor=|data dostępu=2019-10-20|opublikowany=Story Of Pakistan|język=en|archiwum=https://web.archive.org/web/20191020184651/https://storyofpakistan.com/pakistan-a-nuclear-power|zarchiwizowano=2019-10-20}}</ref>. |
|||
[[ar:عبد القدير خان]] |
|||
[[bg:Абдул Кадир Хан]] |
|||
31 stycznia 2004 został aresztowany pod zarzutem transferu technologii nuklearnych do krajów trzecich<ref name=":1" />. Początkowo zaprzeczał swemu zaangażowaniu w proliferację broni jądrowej, jednak 4 lutego w wystąpieniu telewizyjnym przyjął na siebie „całą odpowiedzialność” i poprosił naród o „akt łaski“<ref name=":1" />. Następnego dnia został ułaskawiony przez prezydenta [[Pervez Musharraf|Perveza Musharrafa]], jednak do 2009 pozostawał w areszcie domowym<ref name=":0" />. |
|||
[[cs:Abdul Kádir Chán]] |
|||
[[da:Abdul Qadeer Khan]] |
|||
== Przypisy == |
|||
[[de:Abdul Kadir Khan]] |
|||
{{Przypisy}} |
|||
[[en:Abdul Qadeer Khan]] |
|||
[[es:Abdul Qadir Khan]] |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[fa:عبدالقدیر خان]] |
|||
[[fr:Abdul Qadeer Khan]] |
|||
| ⚫ | |||
[[ko:압둘 카디르 칸]] |
|||
| ⚫ | |||
[[hi:अब्दुल कदीर खान]] |
|||
| ⚫ | |||
[[it:Abdul Qadeer Khan]] |
|||
[[Kategoria:Zmarli na COVID-19 w Pakistanie]] |
|||
[[he:עבד אלקדיר חאן]] |
|||
[[ |
[[Kategoria:Urodzeni w 1936]] |
||
[[ |
[[Kategoria:Zmarli w 2021]] |
||
[[ja:アブドゥル・カディール・カーン]] |
|||
[[pnb:ڈاکٹر عبدالقدیر خان]] |
|||
[[ps:عبدالقدیر خان]] |
|||
[[pt:Abdul Qadir Khan]] |
|||
[[ru:Абдул Кадыр Хан]] |
|||
[[simple:A. Q. Khan]] |
|||
[[fi:Abdul Qadeer Khan]] |
|||
[[sv:Abdul Kadir Khan]] |
|||
[[ur:عبد القدیر خان]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 15:57, 10 lis 2023
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 kwietnia 1936 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 października 2021 |
| Zawód, zajęcie | |
Abdul Qadeer Khan (urdu عبدالقدیر خان; ur. 1 kwietnia 1936 w Bhopalu[1], zm. 10 października 2021 w Islamabadzie[2]) – pakistański inżynier i naukowiec, twórca pakistańskiego programu atomowego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1952 wyemigrował z Indii do Pakistanu Zachodniego. W 1960 ukończył studia na kierunku metalurgia na Uniwersytecie w Karaczi. Kontynuował studia za granicą, uzyskując w 1972 doktorat z inżynierii metalurgii na Katholieke Universiteit Leuven[1].
Od 1972 pracował w brytyjsko-holendersko-niemieckim konsorcjum atomistycznym URENCO[1]. 17 września 1974 napisał, przekazany za pośrednictwem pakistańskiej ambasady w Belgii, list do premiera Pakistanu Zulfikara Alego Bhutto z ofertą pomocy w uzyskaniu przez to państwo broni jądrowej[3][1]. W liście tym przekonywał, że wykorzystanie wzbogaconego uranu jest lepszą drogą do uzyskania bomby niż polegające na reaktorach zastosowanie plutonu (nad czym prowadzono już w Pakistanie prace)[1]. W grudniu 1974 Abdul Qadeer Khan spotkał się z Bhutto i przekonał premiera do podjęcia programu budowy bomby atomowej[1][3].
Początkowo współpracował z Pakistańską Komisją Energii Atomowej, ale po nieporozumieniach z jej szefem, Munirem Ahmadem Khanem, premier Bhutto przekazał mu w lipcu 1976 kontrolę nad laboratorium (projekt 706) w Kahucie[1][3]. Pakistan dołączył do klubu atomowego 28 maja 1998, po udanej próbie w Chaghi w Beludżystanie[3][4].
31 stycznia 2004 został aresztowany pod zarzutem transferu technologii nuklearnych do krajów trzecich[3]. Początkowo zaprzeczał swemu zaangażowaniu w proliferację broni jądrowej, jednak 4 lutego w wystąpieniu telewizyjnym przyjął na siebie „całą odpowiedzialność” i poprosił naród o „akt łaski“[3]. Następnego dnia został ułaskawiony przez prezydenta Perveza Musharrafa, jednak do 2009 pozostawał w areszcie domowym[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Abdul Qadeer Khan, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-10-20] (ang.).
- ↑ Nuclear scientist Dr Abdul Qadeer Khan laid to rest in Islamabad. dawn.com. [dostęp 2021-10-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Dr Abdul Qadeer Khan. Story Of Pakistan. [dostęp 2019-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-05)]. (ang.).
- ↑ Pakistan: A Nuclear Power. Story Of Pakistan. [dostęp 2019-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-20)]. (ang.).