(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)

Content deleted Content added
r2.6.2) (botígíí díí naaltsoos tʼáá bíniʼ łahgo áyiilaa (+/-): is:Skjaldbaka
No edit summary
 
(28 intermediate revisions by 7 users not shown)
Line 2:
|ni=lits
|box={{Tsisteeł-nav}}
|bizhi=Chʼééh digháhii{{naalref}} dóó Tsisteeł{{naalref}}
}}
'''Chʼééh digháhii''' dóó '''Tsisteeł''' éí [[nidaʼałkááhíndaʼałkaahí]] dóó ééʼdeetįįhii bikʼehgo ''"Testudines"'' daolyé, áádóó éí [[nahasdzáán]] bikáaʼgi táaʼdi neeznádiingo dadaatsʼí ałʼąą ádaatʼé.
 
[[Eʼelyaaígíí:World.distribution.testudines.1.png|thumb|left|250px]]
Chʼééh digháhii dóó tsisteeł éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikáaʼgi dahólǫ́, tʼáá hazhóʼó [[Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí]] dóó [[honeezkʼazgi]] — ńléidi éí ádaadin. [[Nahatʼeʼiitsoh Bikéyah]] beʼałníiʼgi éí dóʼ doo dahólǫ́ǫ da. Chʼééh digháhii dóó tsisteeł éí tábąąhgi dóó nahoditsʼǫʼ dahólǫ́ǫgi naakai łeh; łaʼ éí hóółtseeiigi dahólǫ́ ałdóʼ, áko ndi díí éí łeeyiʼdi dóó niʼtátʼah dahináa łeh ([[tsisteeł naʼazísí]] da). Nááná łaʼ éí [[tónteel]] biyiʼ nidaʼałkǫ́ǫ́ʼ ałdóʼ.
 
=== IʼnoolinígííÁnoolinígíí ===
Chʼééh digháhii dóó tsisteeł éí tʼáá ałtso bitsʼaʼ dahólǫ́; díí bitsʼaʼ éí tsʼin bee ályaa, áádóó éí tsisteeł bíígháántsʼin átʼé. Bitsʼaʼ éí ntłʼiz łeh; łaʼ tsisteeł éí [[Chʼééh digháhii bitsʼaʼ yilzhólí|bitsʼaʼ yilzhólíi]] ndi. Nááná éí bijáád doo nineez da; táłtłʼáahdi tsisteeł nidaʼałkǫ́ʼígíí bijáád éí łóóʼ bigaan (yee naʼałkǫ́ʼí) ndahalin. Chʼééh digháhii dóó tsisteeł éí biwooʼ ádaadin; łaʼ éí bidaaʼ tsídii bidaaʼ ndahalin, náánáłaʼ éí bidaaʼ nineez dóó [[naʼashǫ́ʼii]] bidaaʼ ndahalin.
 
Chʼééh digháhii dóó tsisteeł éí [[ajéí yilzólii|bijéí yilzólii]] dahólǫ́ — áko éí [[Níłchʼiníłchʼi Yáʼátʼéehiiyáʼátʼéehii|níłchʼi yáʼátʼéehii (O<sub>2</sub>)]] bił ańdaashiłgo naakai. Nááná éí biyęęzhii tábąąhgi (łeeh) deiłchį́.
 
Chʼééh digháhii dóó tsisteeł łaʼ éí daantsxaa ([[táłtłʼááh tsisteełtsoh]] éí hastą́ądi adéesʼeez áníłtso), náánáłaʼ éí tʼáá díkwíídíkwíidi inchasdzoh{{units}} tʼéiyá ádaníłnééz.
{{3pix
|Galapagos giant tortoise Geochelone elephantopus.jpg|Chʼééh digháhiitsoh|Lepidochelys-olivacea-Kélonia-1.JPG|TééhTáłtłʼááh tsisteełchʼééh digháhii|Manouria impressa specimen.jpg|TsisteełChʼééh digháhii łichííʼígííłichíʼígíí}}
 
[[Eʼelyaaígíí:Artiszoo turtle.jpg|thumb|200px|left|Tsisteeł [[chʼil łigaii]] yiłchozhgo éélkid]]
Line 29 ⟶ 30:
Łaʼ bílaʼashdlaʼii éí chʼééh digháhii dóó tsisteeł bilį́į́ʼ ádeiłʼį́įgo yaa ádahályą́. Nááná chʼééh digháhii dóó tsisteeł [[atsįʼ|bitsįʼ]] yitsʼą́ą́dóó chʼiyáán ádeilééh; ayóo łikan jiní. Áádóó [[Binááʼádaałtsʼózí]]idi dabikéyahdi kéédahatʼínígíí éí tsisteeł bitsʼą́ą́dóó azeeʼ ádeilééh ałdóʼ.
 
[[Naakaii Bikéyah]]di kéédahatʼínígíí éí chʼééh digháhii bikʼah yitsʼą́ą́dóó [[tłah]] ádeilééh; díí éí ''"crema de tortuga"'' wolyédeiłníigo dayózhí.
 
 
{{see also|print=no}}
{{wikispecies|Testudines}}
{{commons|Category:Testudines}}
{{zoo
|ni=lits
|nn=x
|phx=x
|abq=x
}}
{{N-dadich'izhii|x}}
 
{{DEFAULTSORT:*{{PAGENAME}}}}
 
[[Tʼááłáhági átʼéego:Chʼééh digháhii dóó Tsisteeł]]
 
{{Link FA|nl}}
 
[[an:Testudines]]
[[ar:سلحفاة]]
[[arz:زحلفه]]
[[az:Tısbağalar]]
[[be:Чарапахі]]
[[be-x-old:Чарапахі]]
[[bg:Костенурки]]
[[bn:কচ্ছপ]]
[[bo:རུས་སྤལ་]]
[[br:Baot]]
[[ca:Tortuga]]
[[chr:ᎤᎵᎾᏫ]]
[[cs:Želvy]]
[[cy:Crwban]]
[[da:Skildpadde]]
[[de:Schildkröten]]
[[el:Χελώνια]]
[[en:Turtle]]
[[eo:Testuduloj]]
[[es:Testudines]]
[[et:Kilpkonnalised]]
[[eu:Dortoka]]
[[fa:لاک‌پشت]]
[[fi:Kilpikonnat]]
[[fr:Tortue]]
[[ga:Turtar]]
[[gd:Muir-seilche]]
[[gl:Tartarugas]]
[[gu:કાચબો]]
[[ha:Afifiya]]
[[hak:Kuî-é]]
[[he:צבים]]
[[hr:Kornjače]]
[[hsb:Nopawy]]
[[ht:Tòti]]
[[hu:Teknősök]]
[[id:Kura-kura]]
[[ilo:Pag-ong]]
[[io:Tortugo]]
[[is:Skjaldbaka]]
[[it:Testudines]]
[[ja:カメ]]
[[jv:Bulus]]
[[ka:კუები]]
[[kk:Тасбақалар]]
[[kn:ಆಮೆ]]
[[ko:거북]]
[[ku:Kûsî]]
[[la:Testudinata]]
[[lb:Deckelsmouken]]
[[li:Sjèldkróddele]]
[[ln:Nkóbá]]
[[lt:Vėžliai]]
[[lv:Bruņurupuči]]
[[mg:Sokatra]]
[[mk:Желка]]
[[ml:ആമ]]
[[mr:कासव]]
[[ms:Penyu]]
[[nah:Āyotl]]
[[nl:Schildpadden]]
[[nn:Skjelpadder]]
[[no:Skilpadder]]
[[pl:Żółwie]]
[[ps:کيشپ]]
[[pt:Testudinata]]
[[qu:Qarapara]]
[[ro:Broască-țestoasă]]
[[roa-tara:Celóne]]
[[ru:Черепахи]]
[[sc:Tostoine]]
[[scn:Tartuca]]
[[simple:Turtle]]
[[sk:Korytnačkotvaré]]
[[sl:Želve]]
[[sq:Breshka]]
[[sr:Корњача]]
[[su:Kuya]]
[[sv:Sköldpaddor]]
[[ta:ஆமை]]
[[tg:Сангпушт]]
[[th:เต่า]]
[[tr:Kaplumbağa]]
[[uk:Черепахи]]
[[vi:Bộ Rùa]]
[[war:Ba-ó]]
[[wuu:龟]]
[[yi:טשערעפאכע]]
[[zh:龜]]
[[zh-min-nan:Ku]]
[[zh-yue:龜]]