Irancrisis: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k r2.7.1) (robot Erbij: uk:Іранська криза, 1946 |
Functie voor linksuggesties: 2 links toegevoegd. Labels: Visuele tekstverwerker Nieuwkomer-taak Voorgesteld: koppelingen toevoegen |
||
| (20 tussenliggende versies door 14 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1:
{{
{{Infobox militair conflict
| conflict = Irancrisis
| partof = de [[Koude Oorlog]]
| afbeelding =
| onderschrift =
| date = november 1945 - [[15 december]] [[1946]]
| place = [[Iran]], [[Republiek Mahabad]], [[Azerbeidzjaanse Volksregering]]
| casus =
| territory =
| treaty =
| result = Iraanse overwinning
* opheffing van de [[Republiek Mahabad]]
* opheffing van de [[Azerbeidzjaanse Volksregering]]
| combatant1 = [[Bestand:State Flag of Iran (1925).svg|23px]] [[Pahlavidynastie|Keizerlijke Staat Iran]]
| combatant2 = [[Republiek Mahabad]]<br />[[Bestand:Azerbaijan people's government flag.svg|23px]] [[Azerbeidzjaanse Volksregering]]<br />''gesteund door'':<br />[[Bestand:Flag of the Soviet Union.svg|23px]] [[Sovjet-Unie]]
| commander1 = [[Bestand:State Flag of Iran (1925).svg|23px]] [[Mohammed Reza Pahlavi]]<br />[[Bestand:State Flag of Iran (1925).svg|23px]] Ali Razmara
| commander2 = [[Qazi Mohammed]]<br /> [[Mustafa Barzani]]<br /> Ahmed Barzani<br />[[Bestand:Azerbaijan people's government flag.svg|23px]] Ja'far Pishevari<br />[[Bestand:Azerbaijan people's government flag.svg|23px]] Ahmad Kordary----[[Bestand:Flag of the Soviet Union.svg|23px]] Salahuddin Kazimov
| strength1 =
| strength2 = 12.750 [[Peshmarga]] infanterie en cavalerie
* Koerdische stammen
| casualties1 = onbekend<br />honderden doden (volgens Koerdische bronnen)
| casualties2 = onbekend
| casualties3 = '''Totaal: 2.000 doden'''
| portaal =
}}
De '''Irancrisis''' was een gespannen situatie die ontstond in [[1946]] als gevolg van de weigering van de [[Sovjet-Unie]] om de [[Iran|Iraanse]] gebieden op te geven die het vanaf 1942 had veroverd. Als algemene benaming wordt Irancrisis (of Iran-crisis) ook wel gebruikt voor een crisis tussen het Westen en de Iraanse regering, zoals over het [[Atoomprogramma van Iran]].
De Iraanse [[sjah]] [[Reza Pahlavi (1878-1944)|Reza Pahlavi]] koos tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] de zijde van [[
De bezetting van Iran zou weer worden beëindigd na het einde van de oorlog, maar toen de oorlog eindigde in 1945, weigerde [[Jozef Stalin|Stalin]] zijn sovjettroepen terug te trekken uit Iran. Hij dreigde zelfs met de opdeling van Iran en de oprichting van twee "democratische [[volksrepubliek]]en" op Iraans grondgebied; de [[Azerbeidzjaanse Volksregering|Volksrepubliek Azerbeidzjan]] geleid door [[Jafar Pishevari]] en de Koerdische [[Republiek Mahabad]] onder leiding van president [[Qazi Mohammed]].
Onder grote druk van de [[Verenigde Staten]] (president [[Harry S. Truman]] dreigde er zelfs mee [[atoomwapen]]s in te zetten) ging de Sovjet-Unie uiteindelijk toch akkoord met het terugtrekken van het [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Rode Leger]] uit Iran.<ref>Gerhard Schweizer, ''Iran: Drehscheibe zwischen Ost und West'', Stuttgart, 1991, p. 383.</ref> Het Iraanse leger heroverde daarop [[Mahabad]] en [[Azerbeidzjan (Iran)|Azerbeidzjan]]. De leiders van de Azerbeidzjaanse [[enclave]] in Iran vluchtten naar de [[Azerbeidzjaanse Socialistische Sovjetrepubliek|Azerbeidzjaanse SSR]], maar de leiders van de [[Koerden|Koerdische]] Republiek werden opgepakt en ter dood veroordeeld. In [[1947]] werden ze [[ophanging (doodstraf)|opgehangen]] op het [[Chahar-cheraghplein]] in het centrum van Mahabad.
Dit conflict vormde een voorloper van de [[Koude Oorlog]] en vormde een factor in de zich ontwikkelende en steeds moeilijker wordende [[internationale betrekkingen|politieke relatie]] tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.
De controverse rond het [[atoomprogramma van Iran]] wordt in de media ook vaak als Irancrisis bestempeld.
== Noten ==
{{
== Literatuur ==
* André Fontaine, ''La guerre froide 1917-1991'', Editions de la Martinière, 2004, ISBN 2-84675-139-0
* [[George Lenczowski]], "The Communist Movement in Iran", ''Middle East Journal, no. 1'' (januari 1947) pp.
* Archie Roosevelt, Jr., "The Kurdish Republic of Mahabad", ''Middle East Journal, no. 1'' (juli 1947), pp.
* William Linn Westermann: "Kurdish Independence and Russian Expansion", [[Foreign Affairs]], nr. 24, 1945-1946, pp.
[[Categorie:Koude Oorlog]]
[[Categorie:Geschiedenis van Iran]]
[[Categorie:Sovjet-Unie]]
| |||