Gebruiker:Eg-T2g/Kladblok: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 18:
Toen het heelal nog klein en heet was, ontstonden uit een [[kwantumfluctuatie]] in [[vacuüm]] [[foton]]en. Bij uitzetting en de daarmee verbonden afkoeling ontstonden daaruit eerst [[quark]]s en dan daaruit [[Proton (deeltje)|protonen]] en [[neutron]]en. Protonen zijn stabiel, maar een neutron vervalt met [[vervaltijd]] 886 seconden door de [[zwakke kernkracht]] met [[bètaverval]] tot een proton, een [[elektron]] en een [[elektron-antineutrino]]. Zo ontstond een verhouding protonen:neutronen 7:1. Toen het heelal door uitzetting kouder werd, gingen neutronen zich binden aan protonen, waardoor die verhouding 7:1 ingevroren werd. Die verhouding is nu nog terug te vinden in de massaverhouding [[Waterstof (element)|waterstof]]:[[helium]] 3:1. Inderdaad: dit betekent 12 waterstofkernen met massa 1 van 1 proton tegen 1 heliumkern met massa 4 van 2 protonen en 2 neutronen, dus 12 + 2 = 14 protonen : 2 neutronen of 7:1. Eerst werd gedacht, dat de optredende reactie enkel vorming van [[deuterium]] was: n + p → D. Latere metingen en berekeningen toonden aan, dat in dit vroeg stadium ook al [[tritium]], [[helium-3]], [[helium-4]] en [[lithium-7]] ontstaan moeten zijn. Alle zwaardere elementen zijn pas later door nucleosynthese in sterren ontstaan.
== halfgel. ==
Een '''halfgeleider''' is een stof die qua elektrische geleiding het midden houdt tussen een goede elektrische [[isolator]] zoals [[kwarts]], en een matige elektrische [[geleider]] zoals [[Zink (element)|zink]] of een [[halfmetaal]] als [[Tin (element)|tin]] of [[Lood (element)|lood]]. Qua [[bandenstructuur]] is hij eigenlijk een isolator, maar hij is gemakkelijk tot geleiding te krijgen, waarbij bovendien de elektrische eigenschappen goed manipuleerbaar zijn door bijvoorbeeld sporen van andere stoffen toe te voegen, door de temperatuur te wijzigen of door de stof al dan niet bloot te stellen aan licht.
Met halfgeleiders kunnen allerlei elektronische componenten worden gemaakt. Elektronici noemen dergelijke halfgeleidercomponenten meestal kortheidshalve „[[Halfgeleider (elektronica)|halfgeleiders]]”.
| |||