knikker: verschil tussen versies

vervoeging van
	knikkeren

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 16 mrt 2024 om 22:02

Nederlands

Uitspraak

Geluid: knikker (hulp, bestand)
IPA: / ˈknɪkər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

knik·ker

Woordherkomst en -opbouw

Naamwoord van handeling van knikken met het achtervoegsel -er ^[1]^[2]^[3]
- [1] kan ook als klanknabootsing worden opgevat, in de betekenis van ‘glazen of stenen balletje als kinderspel’ voor het eerst aangetroffen in 1599 ^[4]

Zelfstandig naamwoord

de knikker m

(speelgoed) balletje van glas, marmer, steen, hout of klei, meestal gebruikt door kinderen om ermee te knikkeren
▸ Het jochie had knikkers gejat uit de broekzak van een andere kleuter.^[5]

▸ Op school baarde het jongetje uit Indië enig opzien, vooral omdat je het niet aan hem kon zien, en ook omdat hij bij het knikkeren niet eenvoudig de knikker in de vuist hield en hem met zijn duim wegschoot, maar met wijs- en middelvinger van beide handen een ingewikkelde lanceerinrichting bouwde van waaruit hij hem wegkatapulteerde.^[6]
iemand die met het hoofd een op- en neergaande beweging maakt (meestal als teken van instemming)
(informeel), (anatomie) hoofd [1]
- Hij heeft een kale knikker.

Uitdrukkingen en gezegden

[1]

Er is stront aan de knikker.

Er is iets mis, er is iets vervelends aan de hand

Het gaat niet om de knikkers, maar om het spel.

Vertalingen

1. balletje van glas, marmer, steen, hout of klei

Duits: Murmel ^(de), Bucker ^(de), Knicker ^(de)
Engels: marble ^(en)
Frans: bille ^(fr)

Werkwoord

knikker

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van knikkeren
- Ik knikker.
gebiedende wijs van knikkeren
- Knikker!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van knikkeren
- Knikker je?

Gangbaarheid

Het woord knikker staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "knikker" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[7]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ knikker op website: Etymologiebank.nl
↑ "knikker" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Weblink bron
Zihni Özdil
“Waarom Rutte alles overleeft, en Bijleveld niet” (9 november 2019) op nrc.nl
↑ Weblink bron
Hans Vervoort
“Kind van de Oost.” (2005), Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, ISBN 90 388 7437 5, p. 41
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[2] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[qknikker-3] knikker op website: Etymologiebank.nl

[p{{{1}}}-4] "knikker" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[Waarom_Rutte_alles_overleeft,_en_Bijleveld_niet-5] Weblink bron
Zihni Özdil
“Waarom Rutte alles overleeft, en Bijleveld niet” (9 november 2019) op nrc.nl

[Kind_van_de_Oost.,_p._41-6] Weblink bron
Hans Vervoort
“Kind van de Oost.” (2005), Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam, ISBN 90 388 7437 5, p. 41

[7] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{=nld=}}
-[[Image:Marbles 01.JPG|thumb|right|170px|Glazen knikkers]]
+[[Afbeelding:Marbles 01.JPG|thumb|right|1. Glazen knikkers]]
-{{=nld=}}
+{{-pron-}}
-de '''knikker'''
+*{{sound}}: {{audio|nl-{{pn}}.ogg|{{pn}}|nld}}
-#een balletje van [[glas]], [[marmer]], [[steen (materiaal)|steen]], [[hout]] of [[klei]], meestal gebruikt door [[kind]]eren om ermee te [[knikkeren]].
+*{{WikiW|IPA}}: {{IPA-nl-standaard|ˈknɪkər}}
-{{-trans-}}
-{{(}}
+{{-syll-}}
+*knik·ker
-:*{{deu}}: {{trad|de|Murmel}}, {{trad|de|Bucker}}, {{trad|de|Knicker}}
+{{-etym-}}
-:*{{fra}}: {{trad|fr|bille}}
+*{{nomact}} van [[knikken]] {{suff|nld|-er}}  {{wnt-r|M034203}}{{wnt-r|M034201.re.3}}{{ebank}}
-{{-}}
+**[1] kan ook als {{klanknabootsing|nld}} worden opgevat, in de betekenis van ‘glazen of stenen balletje als kinderspel’ voor het eerst aangetroffen in 1599 {{sijs}}
-:*{{pap}}: [[nimichi]]
+{{-nlnoun-|{{pn}}|[[{{pn}}s]]|[[{{pn}}tje]]|[[{{pn}}tjes]]}}
-{{)}}
+{{-noun-|nld}}
+{{-l-|m}}
+#{{speelgoed|nld}} balletje van glas, marmer, steen, hout of klei, meestal gebruikt door kinderen om ermee te [[knikkeren]]
+{{citeer|web|citaat=Het jochie had '''knikkers''' gejat uit de broekzak van een andere kleuter. |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2019/11/09/waarom-rutte-alles-overleeft-en-bijleveld-niet-a3979705 |titel= Waarom Rutte alles overleeft, en Bijleveld niet |auteur=Zihni Özdil |datum=9 november 2019 |website=nrc.nl|taal=nl|bezochtdatum=2020-07-01}}
+{{citeer|boek|citaat=Op school baarde het jongetje uit Indië enig opzien, vooral omdat je het niet aan hem kon zien, en ook omdat hij bij het knikkeren niet eenvoudig de knikker in de vuist hield en hem met zijn duim wegschoot, maar met wijs- en middelvinger van beide handen een ingewikkelde lanceerinrichting bouwde van waaruit hij hem wegkatapulteerde. |auteur=Hans Vervoort |titel=Kind van de Oost. |uitgever=Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam |jaar=2005 |isbn=90 388 7437 5 |url=https://dbnl.org/tekst/verv017kind01_01/verv017kind01_01_0009.php?q=knikker#hl1 |pagina=41 |taal=nl|bezochtdatum=2020-07-01}}
+#iemand die met het hoofd een op- en neergaande beweging maakt (meestal als teken van instemming)
+#{{informeel|nld}}, {{anatomie|nld}} [[hoofd#Zelfstandig naamwoord|hoofd]] [1]
+{{bijv-1|Hij heeft een kale '''knikker'''.}}
+{{-hypo-}}
+*[1] [[ertsknikker]], [[stuitknikker]]
 {{-drv-}}
+*[1] [[knikkerbaan]], [[knikkerbeurs]], [[knikkeren]], [[knikkerhoofd]], [[knikkerjongen]], [[knikkerkop]], [[knikkernoot]], [[knikkerpot]], [[knikkerspel]], [[knikkertijd]], [[knikkerzak]]
-:*knikkeren
+*[2] [[jaknikker]]
+{{-rel-}}
+*[1] [[stuiter]]
+{{-expr-}}
+[1]
+{{expr|Er is stront aan de '''knikker'''.|Er is iets mis, er is iets vervelends aan de hand}}
+{{expr|Het gaat niet om de '''knikkers''', maar om het spel.}}
+{{-trans-}}
+{{trans-top|1. balletje van glas, marmer, steen, hout of klei}}
+*{{deu}}: {{trad|de|Murmel}}, {{trad|de|Bucker}}, {{trad|de|Knicker}}
+*{{eng}}: {{trad|en|marble}}
+*{{fra}}: {{trad|fr|bille}}
+{{trans-mid}}
+*{{pap}}: {{trad|pap|nimichi}}
+*{{spa}}: {{trad|es|canica}} {{f}}
+*{{tur}}: {{trad|tr|bilye}}
+{{trans-bottom}}
+{{-verb-|0}}
+{{1ps|knikkeren}}
+{{-preval-}}
+{{wel-GB}}
+{{crr13|N=100|V=100}}
 {{-info-}}
+{{refs}}