Verskil tüsken versys van "Ree (deer)"

Geskydenisse interaktiv döärsöken

← vöärige wysiging

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Lätste versy van 18:47, 26 aug 2023

De rey (Capreolus capreolus) is een hertachtigen dee vöäle vöärkümt in Europa en in heyl Neaderland. Alleynig op Terschelling en Ameland kwamen sy oorprüngelik neet in vöär, mar dår bint se döär mensken up an ebrached. Se kumt in busken, de heyde en up et veld vöär.

Anders as med andere hertachtigen kumt der by de reybokken geyn groute geweien up den kop.

Beskryving[bewark | bronkode bewarken]

De rey hevt een sandgeale töt roodbrune summervachte, in et winter is disse meyr grysbruun töt swarte klöyre. Vulwassen reyen hebbet geyn vlekken. De witte töt gealige rumpvlekke is düdelik te seen. By mannegys is disse vlekken in et summer årdig düdelik. De nöyse is swart en de kinne is wit. De start is årdig klein (twey töt vere centimeter lank) en alleyne te seen as he dret. In et winter stekt by et vrouwegy een bössy witte håren tüsken de achterpouten når achter, wat up een start lekt.

Een vulwassen mannegy (reybok) hevt een simpel gewei, wat vake twey töt dree pünten hevt. Reybokken med vere of vyve pünten see y mar heyl manks. Et gewey is vake 25 centimeater lank. In et winter gröit et gewei, en de basthüüd skuurt sy tüsken maert en juli der of. Tüsken oktober en januari geyt et gewei der of. Een enkelte mål heb y der ouk een vrouwegy (reygeit) by sitten dee een gewei up den kop hevt. Een junge reybok van een jår old med alleyne twey knöäpys wördt ouk wal een knopbok enöömd. Wonnneyr as et gewei der noch geyn vertakkings up hevt, nöömt se den een spitser, den bint van de leavtyd üm en nåby twey jår. Een gavvel hevt eyne vertakking. Waart u der wal vöär dat y neet denkt dat et antal vertakkingen gelyke is an de leavtyd. Ouk eyne van een jår kan al een gavvelgewei of een sesendergewei up den kop hebben. Dit is arvelik en eförmed når de ümstandigheyden wår as een bok in sit. Oldere reybokken hebbet meystentyds een sesender, med twey of dree pünten. Up latere leavtyd sollen se wear een gewei krygen künnet sunder vertakkingen.

De rey hevt een kop-rumplängte van 95 töt 140 centimeter, een swöyrte van 16 töt 35 gram en een skulderhöygte tüsken 60 en 90 centimeater. Mannegys bint oaver et algemeyn grouter as de vrouwegys. Mannegys hebbet emiddeld een skulderhöygte van 64 töt 67 centimeater, vrouwegys van 63 töt 67 centimeater.

Doon en låten[bewark | bronkode bewarken]

Reyen bint knabbelaars: hy et brümmels, bessen, twygen, schöäten, knoppen en loten van strüken en boumen as rousenstrüken en koniveren, krüden, grös, blader, nöäten, paddenstolen en landbouwgewassen so as tülpen, grånen en kroppen. In et summer döt he synen buuk vul an junge bladtys, en in et harvest ouk med eikels, wår knöäpen en twygen in et winter meyr wörd egetten. Hy is der årdig verdacht up dat he alleyne de gesunde deylen van de planten up et. Tüsken etten en herkouwen sit meystentyds so beyty eyne (in et summer) töt twey üür (in et winter).

De rey is håste altyd gangs by et düüsteren. Van september töt april is he alleyne by nacht gangs. Van mei töt augustus is he dan wal weyr oaverdags gangs, vöärnamelik up gebeden wår as he neet estoord wörd sol he sich vaker oaverdag seen låten.

Foto uutstalling[bewark | bronkode bewarken]

Ree tüssen de heyd
Jung reygy
Gråsende rey
Rüstende rey
Rey achter een barke

Nedersaksies[bewark | bronkode bewarken]

Grunnegs: ree, haart
Tweants: ree
Vechtdals: ree
Veluws: ree

Uutgoande verwiezingen[bewark | bronkode bewarken]

Commons: Ree (deer) - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

Dit artikel is eskreaven in et sallandsk.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-[[Bestaand:Capreolus capreolus (Marek Szczepanek).jpg|thumb|250px|Reevrouwgie]]
+[[Bestaand:Capreolus capreolus (Marek Szczepanek).jpg|thumb|250px|Reewyvy]]
-[[Bestaand:Leefgebied ree.JPG|thumb|'t Leefgebied van de ree]]
+[[Bestaand:Leefgebied ree.JPG|thumb|Et leevgebeed van de ree]]
-[[Bestaand:Capreolus (js)03.jpg|thumb|'n Ree]]
+[[Bestaand:Capreolus (js)03.jpg|thumb|Een rey]]
-De '''ree''' ([[Latien]]: ''Capreolus capreolus'') is 'n [[hartachtigen|hertachtigen]] din völle veurkump in [[Europa (werelddeel)|Uropa]] en in heel Nederlaand. Allinnig op [[Terschelling]] en [[Amelaand]] kwaam zi-j oorprunklik niet veur, mar doar bint ze deur meansen op an ebracht. Zi-j komt zowel in [[bos|bossen]], de [[heed (vegetasie)|hee]] as op et [[veld]] veur.
+De '''rey''' (''Capreolus capreolus'') is een [[hartachtigen|hertachtigen]] dee vöäle vöärkümt in [[Europa (werelddeel)|Europa]] en in heyl Neaderland. Alleynig op [[Terschelling]] en [[Amelaand|Ameland]] kwamen sy oorprüngelik neet in vöär, mar dår bint se döär mensken up an ebrached. Se kumt in [[bos|busken]], de [[heed (vegetasie)|heyde]] en up et [[veld]] vöär.
-In vergelieking met aandere hertachtigen kump ter bi-j de reebokken gien grote geweien op 'n kop.
+Anders as med andere hertachtigen kumt der by de reybokken geyn groute geweien up den kop.
-==Beschrieving==
+==Beskryving==
-De ree hef ’n zaandgele töt roodbroene zommervachte, winters is disse meer 'n griesbroene töt zwarte kleur. Volwassen ree’n hebt gien vlekken. De witte töt gelige rompvlekke is duudlik te zien. Bi-j männegies is disse vlekke zommers oarig duudlik. De neuse is zwart en de kinne is wit. De stat is oarig klean (tweeë töt viere centimeter laank) en allinnig te zien as e dret.  Winters stek bi-j et vrouwgie ’n bössie witte höaren tussen ’n achterpeuten noar achter, wat op ’n stat lek.
+De rey hevt een sandgeale töt roodbrune summervachte, in et winter is disse meyr grysbruun töt swarte klöyre. Vulwassen reyen hebbet geyn vlekken. De witte töt gealige rumpvlekke is düdelik te seen. By mannegys is disse vlekken in et summer årdig düdelik. De nöyse is swart en de kinne is wit. De start is årdig klein (twey töt vere centimeter lank) en alleyne te seen as he dret. In et winter stekt by et vrouwegy een bössy witte håren tüsken de achterpouten når achter, wat up een start lekt.
-’n Volwassen männegie (reebok) hef ’n simpel gewei, wat vake tweeë töt drieë punten hef. Reebokken met viere of vieve punten zie'j mar heul mangs. Et gewei is vake 25 centimeter laank. Winters gruit ’t gewei, en de basthuud schoert zi-j tussen meert en juli d'r of. Tussen oktober en janeworie giet ’t gewei d’r of. ’n Eankele moal he’j der ok 'n vrouwgie (reegeit)  bi-j zitten die ’n gewei op ’n kop hef. ’n Jonken reebok van ’n joar oold met allinnig twee knöppies wödt ok wel ’n knopbok enuumd. Wenneer as ’t gewei der nog gien vertakkings op hef, nuumt ze din ’n spitser, din bint van 'n leeftied um en noabi-j twee joar. ’n Gaffel hef iene vertakking. Pas ter wel op da’j deankt dat ’t antal vertakkings gelieke is an de leeftied. Ok iene van ’n joar kan al ’n Gaffelgewei of ’n Zesendergewei op ’n kop hebben. Di’s arflik en evörmd noar de umstaandigheden woar as ’n bok in zit. Oolderen reebokken hebt meestentieds ’n Zesender, met tweeë of drieë punten. Op latere leeftied zollen ze weer ’n gewei kunnen kriegen zonder vertakkings.
+Een vulwassen mannegy (reybok) hevt een simpel gewei, wat vake twey töt dree pünten hevt. Reybokken med vere of vyve pünten see y mar heyl manks. Et gewey is vake 25 centimeater lank. In et winter gröit et gewei, en de basthüüd skuurt sy tüsken maert en juli der of. Tüsken oktober en januari geyt et gewei der of. Een enkelte mål heb y der ouk een vrouwegy (reygeit)  by sitten dee een gewei up den kop hevt. Een junge reybok van een jår old med alleyne twey knöäpys wördt ouk wal een knopbok enöömd. Wonnneyr as et gewei der noch geyn vertakkings up hevt, nöömt se den een spitser, den bint van de leavtyd üm en nåby twey jår. Een gavvel hevt eyne vertakking. Waart u der wal vöär dat y neet denkt dat et antal vertakkingen gelyke is an de leavtyd. Ouk eyne van een jår kan al een gavvelgewei of een sesendergewei up den kop hebben. Dit is arvelik en eförmed når de ümstandigheyden wår as een bok in sit. Oldere reybokken hebbet meystentyds een sesender, med twey of dree pünten. Up latere leavtyd sollen se wear een gewei krygen künnet sunder vertakkingen.
-De ree hef ’n kop-romplaankte van 95 töt 140 centimeter, ’n zwoarte van 16 töt 35 gram en ’n skoolderheugte tussen 60 en 90 centimeter. Männegies bint oaver et algemien groter as de vrouwgies. Männegies hebt gemiddeld ’n skoolderheugte van 64 töt 67 centimeter, vrouwgies van 63 töt 67 centimeter.
+De rey hevt een kop-rumplängte van 95 töt 140 centimeter, een swöyrte van 16 töt 35 gram en een skulderhöygte tüsken 60 en 90 centimeater. Mannegys bint oaver et algemeyn grouter as de vrouwegys. Mannegys hebbet emiddeld een skulderhöygte van 64 töt 67 centimeater, vrouwegys van 63 töt 67 centimeater.
-==Doe en loaten==
+==Doon en låten==
-Ree'n bint "knabbelaars": hi-j et brummels, bessen, twiegen, schötten, knöppen en loten van struken en beume as rozenstruken en konneferen, kruden, grös, blader, nötten, parrenstoelen en laandbouwgewassen zo as tulpen, groanen en kröppen. Zommers döt e zienen boek vol an jonke blädties, en in 'n harfst ok met ekels, woar knöppen en twiegen winters meer wörd e-etten. Hi-j is ter oarig verdacht op dat e allinnig de gezunde delen van de plaanten op et. Tussen etten en herkauwen zit meestentieds zo bettie iene (in 'n zommer) töt tweeë uur (in 'n winter).
+Reyen bint ''knabbelaars'': hy et brümmels, bessen, twygen, schöäten, knoppen en loten van strüken en boumen as rousenstrüken en koniveren, krüden, grös, blader, nöäten, paddenstolen en landbouwgewassen so as tülpen, grånen en kroppen. In et summer döt he synen buuk vul an junge bladtys, en in et harvest ouk med eikels, wår knöäpen en twygen in et winter meyr wörd egetten. Hy is der årdig verdacht up dat he alleyne de gesunde deylen van de planten up et. Tüsken etten en herkouwen sit meystentyds so beyty eyne (in et summer) töt twey üür (in et winter).
-De ree is bi-jnoa aaltied an de gaank bi-j 't duusteren van 'n dag. Van september töt april is e allinig nachtens gaanks. Van meei töt augustus is e dan wel weer oaverdaggens gaanks, veurnamlik op gebieden woar as e niet estoord wöd zol e zich vaker oaverdag doen zien.
+De rey is håste altyd gangs by et düüsteren. Van september töt april is he alleyne by nacht gangs. Van mei töt augustus is he dan wal weyr oaverdags gangs, vöärnamelik up gebeden wår as he neet estoord wörd sol he sich vaker oaverdag seen låten.
 ==Foto uutstalling==
 <gallery>
-Bestaand:Capreolus capreolus 2 (Marek Szczepanek).jpg|'n Ree tussen de [[heed (vegetasie)|hee]]
+Capreolus capreolus 2 (Marek Szczepanek).jpg|Ree tüssen de [[heed (vegetasie)|heyd]]
-Bestaand:Capreolus_(js)07.jpg|Jonk reagie
+Capreolus_(js)07.jpg|Jung reygy
-Bestaand:Capreolus capreolus p.jpg|Groazende ree
+Capreolus capreolus p.jpg|Gråsende rey
-Bestaand:Chevreuil repos.jpg|Röstende ree
+Chevreuil repos.jpg|Rüstende rey
+Reh 00380.jpg|Rey achter een barke
 </gallery>
@@ Regel 35: / Regel 36: @@
 {{Commons|Capreolus capreolus}}
-{{Dialekt|sdz|[[Hardenbarg (gemiente)|'n Arnbarreg]]}}
+{{Dialekt|sdz}}
 [[Kategorie:Zoogdier]]