(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)
Naar inhoud springen

Verskil tüsken versys van "Perveencie Frieslaand"

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Geskydenisse interaktiv döärsöken
← vöärige wysiging
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
 
(48 tüskenliggende versys döär 15 gebrukers neet weadergeaven)
Regel 1: Regel 1:
{{Zie dv|Zie [[Fraislaand (regio)]] veur een aandere betekenisse van '''Frieslaand'''}}
{{Zie dv|Zie [[Fraislaand (regio)]] veur een aandere betekenisse van '''Frieslaand'''}}
{{Pervincietabel
{{Pervincietabel
| titel = Provinsje Fryslân<br />Perveensie Frieslaand
|titel = Provinsje Fryslân<br />Perveensie Frieslaand
| vlag = Frisian flag.svg
|vlag = Frisian flag.svg
| waopen = WapenFriesland.gif
|waopen= Friesland wapen.svg
| kaort = Friesland-Position.png
|kaort = Friesland position.svg
| region = NL-FR
|region= NL-FR
|taolen= [[Westlaauwers Frais|Fries]], [[Nederlaands|Nederlaans]], [[Nederfrankies|Nederfrankiese dialekten]] ([[Stadsfries]], [[Amelaands]], [[Bildts]] en [[Midslaands]]) en [[Nedersaksies]] ([[Westerkertiers]] en [[Stellingwarfs]])
| taolen = [[Freesk|Fries]], [[Nederlaands|Nederlaans]]
| heufdstad = [[Liwwadden (stad)|Liwwadden]]
|heufdstad = [[Liwwadden (stad)|Liwwadden]]
| geleuf = [[Protestantisme|Protestaans]] 30%<br />[[Rooms-Katholieke Karke|Katteliek]] 6%<br />[[Islam|Moslim]] 2%
|geleuf = [[Protestantisme|Protestaans]] 30%<br />[[Rooms-Katholieke Karke|Katteliek]] 6%<br />[[Islam|Moslim]] 2%
| geleuf_jaor = 2005
|geleuf_jaor= 2005
| volksleeid = [[De âlde Friezen]]
|volksleeid = [[De âlde Friezen]]
| opp = 5.748,74
|opprange = 5.753,26
| opp_laand = 3.341,70
|opp = 3.340,10
| opp_waoter = 2.407,04
|opp_waoter = 2.413,15
| inwoner_totaol = 647.239
|inwoner_totaol = 659.551
| inwoner_totaol_jaor = 2012
|inwoner_totaol_jaor= jan 2023
| bevolkingsdichtheid = 194
|bevolkingsdichtheid= 197
|breedtegroad= 53/11/44/N
| commissaoris = John Jorritsma
|lengtegroad = 5/42/31/E
| breedtegroad = 53/11/44/N
|webstee = [http://www.fryslan.frl/ www.fryslan.frl]
| lengtegroad = 5/42/31/E
| ofbeelding = Friesland_verkiezingen.png
| omschrieving = Zetelverdeling Provinciale Staten 2007
| webstee = http://www.fryslan.nl www.fryslan.nl
}}
}}
[[Bestaand:Friesland-5.62E-53.13N.jpg|thumb|275px|Satellietfoto van Frieslaand]]
[[Bestaand:Prov-Friesland-OpenTopo.jpg|275px|thumb|Frieslaand]]
[[Bestaand:Friesland-5.62E-53.13N.jpg|275px|thumb|Satellietfoto van Frieslaand]]
'''Frieslaand''' ([[Freesk|Fries]]: ''Fryslân'', [[Nederlaands|Nederlands]]: ''Friesland'') is een perveensie in et noorden van [[Nederlaand]]. Mit 3.349 km² is et nao [[Gelderlaand]] en [[Noord-Braobant]] de grootste perveensie van Nederlaand. De perveensie greenst an [[Grunnen (provìnzie)|Grunningen]], [[Drenthe]], [[Overiessel]], [[Flevolaand]] en is via de [[Ofsluutdiek]] mit [[Noord-Hollaand]] verbunnen. Frieslaand is een waeterrieke perveensie en leit an et Iesselmeer (vrogger: [[Zuderzee]]) en de [[Waddenzee]].
De '''perveencie Frieslaand''' ([[Nederlaans]]: ''Friesland'', [[Westlaauwers Frais|Fries]] en officieel: ''Fryslân'') is een perveensie in et noorden van [[Nederlaand]]. Mit 3.340&nbsp;km² is et nao [[Gelderlaand]] en [[Noord-Braobant]] de grootste perveensie van Nederlaand. De perveensie greenst an [[Grunnen (provìnzie)|Grunningen]], [[Drenthe]], [[Overiessel]], [[Flevolaand]] en is via de [[Ofsluutdiek]] mit [[Noord-Hollaand]] verbunnen. Frieslaand is een waeterrieke perveensie en leit an et Iesselmeer (vrogger: [[Zuderzee]]) en de [[Waddenzee]].


In de Waddenzee liggen de Friese [[waddenaailanden|waddeneilanen]] [[Terschelling]], [[Amelaand (eilaand)|Amelaand]], [[Vlielaand (eilaand)|Vlielaand]] en [[Schiermonnikoog (eilaand)|Schiermonnikoog]], disse eilanen beheuren tot Frieslaand en bin beriekber per [[veerboot]] vanof et vaastelaand. De veerboten veren vanuut [[Harlingen (stad)|Harlingen]] naor Vlielaand en Terschelling, vanof [[Holwerd]] naor Amelaand en vanof [[Laauwersoog|Lauwersoog]] naor Schiermonnikoog. Frieslaand het omdebi'j 643.000 inwoners. De heufdstad d'r van is [[Liwwadden (stad)|Liwwadden]] (Fries: ''Ljouwert''). De officiële taelen bin Nederlaans en Fries.
In de Waddenzee liggen de Friese [[waddenaailanden|waddeneilanen]] [[Terschelling]], [[Amelaand]], [[Vlielaand]] en [[Schiermonnikoog]], disse eilanen beheuren tot Frieslaand en bin beriekber per [[veerboot]] vanof et vaastelaand. De veerboten veren vanuut [[Harlingen (stad)|Harlingen]] naor Vlielaand en Terschelling, vanof [[Holwerd]] naor Amelaand en vanof [[Laauwersoog|Lauwersoog]] naor Schiermonnikoog. Frieslaand het omdebi'j 660.000 inwoners (2023). De heufdstad d'r van is [[Liwwadden (stad)|Liwwadden]] (Fries: ''Ljouwert''). De officiële taelen bin Nederlaans en Fries.


In et vleden het Frieslaand vaeke konflikten mit Grunningen had. Dat levert tot op 'e dag van vandaege spanningen op tussen de twie groepen, bi'jgelieks in uutgaonsgelegenheden of mit voetbal.
In et vleden het Frieslaand vaeke konflikten mit Grunningen had. Dat levert tot op 'e dag van vandaege spanningen op tussen de twie groepen, bi'jgelieks in uutgaonsgelegenheden of mit voetbal.

Historisch zien kan Frieslaand verdield wodden in 3 gewesten:
* [[Oostergo]]
* [[Westergo]]
* [[Zeuvenwoolden]]


== Naeme ==
== Naeme ==
Sund [[1 jannewaori]] [[1997]] is allienig et [[Freesk|Friestaelige]] ''Fryslân'' in Nederlaand de officiële naeme van de perveensie. In [[november]] [[2004]] het et [[Ministerie van Binnenlaanse Zaeken en Keuninkrieksrelaosies]] besleuten d'r op toe te zien dat de officiële naeme in overheidsstukken ok konsekwent bruukt wodt. In et daegelikse spraokgebruuk in de rest van Nederlaand en in et Nederlaans taelgebruuk wodt liekewel vri'jwel altied de Nederlaanstaelige naeme ''Friesland'' bruukt.
Sund [[1 jannewaori]] [[1997]] is allienig et [[Westlaauwers Frais|Friestaelige]] ''Fryslân'' in Nederlaand de officiële naeme van de perveensie. In [[november]] [[2004]] het et [[Ministerie van Binnenlaanse Zaeken en Keuninkrieksrelaosies]] besleuten d'r op toe te zien dat de officiële naeme in overheidsstukken ok konsekwent bruukt wodt. In et daegelikse spraokgebruuk in de rest van Nederlaand en in et Nederlaans taelgebruuk wodt liekewel vri'jwel altied de Nederlaanstaelige naeme ''Friesland'' bruukt.


Om de perveensie te onderscheiden van [[Noord-Frieslaand|Noord-]] en [[Oost-Frieslaand]] en de [[Laandkreis|Kreis]] [[Frieslaand (distrikt)|Frieslaand]] in [[Nedersaksen]] wodt de perveensie in wetenschoppelike kringen ok wel anduud as ''Westerlauwers Frieslaand''.
Om de perveensie te onderscheiden van [[Noord-Frieslaand|Noord-]] en [[Oost-Frieslaand]] en de [[Laandkreis|Kreis]] [[Frieslaand (distrikt)|Frieslaand]] in [[Nedersaksen]] wodt de perveensie in wetenschoppelike kringen ok wel anduud as ''Westerlauwers Frieslaand''.


== Tael ==
== Tael ==
Historisch zien kan Frieslaand verdield wodden in 3&nbsp;gewesten:
De taelen die et meest praot wodden in de perveensie bin et [[Nederlaands|Nederlaans]] en et [[Freesk|Fries]] (''Frysk''). Et Fries het een staotus as minderhiedstael en wodt naost et Nederlaans as een officiële laanstael erkend. In veul Friese steden praoten de meensken gien (of minnig) Fries mar [[Stadsfries]], een Nederlaans dialekt mit starke Friese invloeden. Ok in [[Midslaand]], op [[Amelaand (eilaand)|Amelaand]] en in [[Et Bildt]] wodden verwaante dialekten praot.
* [[Oostergo]]
* [[Westergo]]
* [[Zeuvenwoolden]]


De taelen die et meest praot wodden in de perveensie bin et [[Nederlaands|Nederlaans]] en et [[Westlaauwers Frais|Fries]] (''Frysk''). Et Fries het een staotus as minderhiedstael en wodt naost et Nederlaans as een officiële laanstael erkend. In veul Friese steden praoten de meensken gien (of minnig) Fries mar [[Stadsfries]], een Nederlaans dialekt mit starke Friese invloeden. Ok in [[Midslaand]], op [[Amelaand]] en in [[EtBildt]] wodden verwaante dialekten praot.
Deur de officiële staotus van et Fries hebben de meeste plakken in de perveensie zowel een Nederlaanse as een Friese benaeming. Pattie plakken hebben allienig een gebruukte Nederlaanse benaeming omdat ze buten et officiële Friese taelgebied valen. Van de plakken in de gemienten [[Tietjerksterediel]], [[Ferwerderediel]], [[Boornsterhem]] en [[Littenserediel]] bin sund jaoren allienig de Friese benaemingen officieel, zoas [[Hardegeriep|Hurdegaryp]] (''Hardegeriep''), [[Bargum|Burgum]] (''Bargum''), [[Grouw|Grou]] (''Grouw''), [[Irnsum|Jirnsum]] (''Irnsum'') en [[Rauwerd|Raerd]] (''Rauwerd'').


Deur de officiële staotus van et Fries hebben de meeste plakken in de perveensie zowel een Nederlaanse as een Friese benaeming. Pattie plakken hebben allienig een gebruukte Nederlaanse benaeming omdat ze buten et officiële Friese taelgebied valen. Van de plakken in de gemienten [[Tietjerksterediel]] en [[Dantemediel]] en de vroggere gemienten [[Ferwerderediel]], [[Boornsterhem]] en [[Littenserediel]] bin sund jaoren allienig de Friese benaemingen officieel, zoas [[Damwoolde|Damwâld]] (''Damwoolde''), [[Hardegeriep|Hurdegaryp]] (''Hardegeriep''), [[Bargum|Burgum]] (''Bargum''), [[Grouw|Grou]] (''Grouw''), [[Irnsum|Jirnsum]] (''Irnsum'') en [[Rauwerd|Raerd]] (''Rauwerd'').
In et oosten van de gemiente [[Kölmerland en Nijkruusland|Kollumerlaand]] wodt et Grunnegse dialekt et [[Westerkertaaiers|Westerkertiers]] praot. In et centrum praoten nog zoe'n 200 meensken et [[Pompsters]], dit is een overgaanksdialekt tussen et [[Wooldfries]] en et [[Westerkertaaiers|Westerkertiers]]. In de [[Stellingwarven]] (de gemienten [[Weststellingwarf]] en [[Ooststellingwarf]], in et zuudoosten van de perveensie Frieslaand) wodt een [[Nedersaksisch]] dialekt praot, et [[Stellingwarfs]]. Ok buten disse greenzen wodt et Stellingwarfs praot, bi'jveurbeeld krek over de greens mit [[Lemsterlaand]], ok wodt vermoedt dat et Stellingwarfs deur inkelde duzende meensken in de rest van Nederlaand en daorbuten praot wodt.

In et oosten van de vroggere gemiente [[Kölmerland en Nijkruusland|Kollumerlaand]] wodt et Grunnegse dialekt et [[Westerkertaaiers|Westerkertiers]] praot. In et centrum praoten nog zoe'n 200&nbsp;meensken et [[Pompsters]], dit is een overgaanksdialekt tussen et [[Wooldfries]] en et [[Westerkertaaiers|Westerkertiers]]. In de [[Stellingwarven]] (de gemienten [[Weststellingwarf]] en [[Ooststellingwarf]], in et zuudoosten van de perveensie Frieslaand) wodt een [[Nedersaksisch]] dialekt praot, et [[Stellingwarfs]]. Ok buten disse greenzen wodt et Stellingwarfs praot, bi'jveurbeeld krek over de greens mit de vroggere gemiente [[Lemsterlaand]], ok wodt vermoedt dat et Stellingwarfs deur inkelde duzende meensken in de rest van Nederlaand en daorbuten praot wodt.


== De 10 grootste plakken ==
== De 10 grootste plakken ==
De tien grootste woonplakken in de perveensie naor et antal inwoners op [[1 jannewaori]] [[2006]] bin:
De tien grootste woonplakken in de perveensie naor et antal inwoners op 1 febrewaori 2021 (bron: Kamer van Koophandel):
{| class=prettytable
{| class="wikitable"
!'''Nr.'''||'''Plaknaeme'''||'''Antal'''
|-
|-
! Nr. !! Plaknaeme !! Inwoners
|ALIGN="right"|1||[[Liwwadden (stad)|Liwwadden]]||91.770
|-
|-
|&nbsp; 1 ||[[Liwwadden (stad)|Liwwadden]]
|ALIGN="right"|2||[[Drachten]]||44.270
|93.765
|-
|-
|&nbsp; 2 ||[[Drachten]]
|ALIGN="right"|3||[[Sneek (stad)|Sneek]]||32.160
|44.870
|-
|-
|ALIGN="right"|4||[[Et Vene (plak)|Et Vene]]||28.470
|&nbsp; 3 ||[[Sneek (stad)|Sneek]]
|34.485
|-
|-
|&nbsp; 4 ||[[Et Vene (plak)|Et Vene]]
|ALIGN="right"|5||[[Harlingen (stad)|Harlingen]]||15.020
|29.790
|-
|-
|&nbsp; 5 ||[[Harlingen (stad)|Harlingen]]
|ALIGN="right"|6||[[Franeker]]||13.210
|14.810
|-
|-
|&nbsp; 6 ||[[De Jouwer]]
|ALIGN="right"|7||[[Dokkum]]||13.150
|13.150
|-
|-
|&nbsp; 7 ||[[Wolvege]]
|ALIGN="right"|8||[[De Jouwer]]||12.930
|13.090
|-
|-
|&nbsp; 8 ||[[Franeker]]
|ALIGN="right"|9||[[Wolvege]]||12.110
|12.780
|-
|-
|&nbsp; 9 ||[[Dokkum]]
|ALIGN="right"|10||[[De Lemmer]]||10.220
|12.745
|-
|10 ||[[De Lemmer]]
|10.375
|}
|}


== Gemienten en heufdplakken ==
== Gemienten en heufdplakken ==
''(Op de Nedersaksische Wikipedie wodden de Stellingwarfse namen bruukt)''
''(Op de Nedersaksische Wikipedie wodden de Stellingwarfse naemen bruukt)''


De perveensie Frieslaand het 27 gemienten en heufdplakken:
De perveensie Frieslaand het 18&nbsp;gemienten en heufdplakken:
# [[Achtkarspelen]] - [[Butenpost]]

# [[Amelaand]] (''Ameland'') - [[Ballum]]
{|
# [[Dantemediel]] (''Dantumadiel'') - [[Damwoolde]]
|
# [[De Friese Meren]] (''De Fryske Marren'') - [[De Jouwer]]
# [[Achtkarspelen]] ([[Butenpost]])
# [[Amelaand (gemiente)|Amelaand]] ([[Ballum]])
# [[Et Vene (gemiente)|Et Vene]] (''Heerenveen'') - [[Et Vene (plak)|Et Vene]]
# [[Harlingen (gemiente)|Harlingen]] - [[Harlingen (stad)|Harlingen]]
# [[Boornsterhem]] ([[Grouw]])
# [[Liwwadden (gemiente)|Liwwadden]] (''Leeuwarden'') - [[Liwwadden (stad)|Liwwadden]]
# [[Dantemediel]] ([[Damwoolde]])
# [[Dongerediel]] ([[Dokkum]])
# [[Noordoost-Frieslaand]] (''Noardeast-Fryslân'') - [[Dokkum]]
# [[Ooststellingwarf]] (''Ooststellingwerf'') - [[Oosterwoolde]]
# [[Et Bildt]] ([[Sunt Anneperochie]])
# [[Opsterlaand]] (''Opsterland'') - [[Beetsterzwaog]]
# [[Et Vene (gemiente)|Et Vene]] ([[Et Vene (plak)|Et Vene]])
# [[Schiermonnikoog]] - [[Schiermonnikoog (plak)|Schiermonnikoog]]
# [[Ferwerderediel]] ([[Ferwerd]])
# [[Franekerediel]] ([[Franeker]])
# [[Smallingerlaand]] (''Smallingerland'') - [[Drachten]]
# [[Terschelling]] - [[West-Terschelling]]
# [[Gaasterlaand-Sloten]] ([[Balk (Frieslaand)|Balk]])
# [[Tietjerksterediel]] (''Tytsjerksteradiel'') - [[Bargum]]
# [[Harlingen (gemiente)|Harlingen]] ([[Harlingen (stad)|Harlingen]])
# [[Vlielaand]] (''Vlieland'') - [[Oost-Vlielaand]]
# [[Kölmerlaand en Nijkruuslaand|Kollumerlaand en Ni'jkruuslaand]] ([[Kollum]])
# [[Lemsterlaand]] ([[De Lemmer]])
# [[Waadhoeke]] - [[Franeker]]
# [[Weststellingwarf]] (''Weststellingwerf'') - [[Wolvege]]
# [[Littenserediel]] ([[Wommels]])
# [[Zuudwest-Frieslaand]] (''Súdwest-Fryslân'') - [[Sneek (stad)|Sneek]]
|<ol start="15">
<li> [[Liwwadden (gemiente)|Liwwadden]] ([[Liwwadden (stad)|Liwwadden]])
<li> [[Liwwadderediel]] ([[Stiens]])
<li> [[Menaldumediel]] ([[Menaldum]])
<li> [[Ooststellingwarf]] ([[Oosterwoolde]])
<li> [[Opsterlaand]] ([[Beetsterzwaog]])
<li> [[Scharsterlaand]] ([[De Jouwer]])
<li> [[Schiermonnikoog (gemiente)|Schiermonnikoog]] ([[Schiermonnikoog (plak)|Schiermonnikoog]])
<li> [[Smallingerlaand]] ([[Drachten]])
<li> [[Terschelling]] ([[West-Terschelling]])
<li> [[Tietjerksterediel]] ([[Bargum]])
<li> [[Vlielaand (gemiente)|Vlielaand]] ([[Oost-Vlielaand]])
<li> [[Weststellingwarf]] ([[Wolvege]])
<li> [[Zuudwest-Frieslaand]] ([[Sneek]])
|}


== Zie ok ==
== Zie ok ==
Regel 116: Regel 111:
== Nedersaksisch ==
== Nedersaksisch ==
* [[Grunnegs]]: ''Fraislaand'' of ''Vraislaand''
* [[Grunnegs]]: ''Fraislaand'' of ''Vraislaand''
* [[Drèents]]: ''Freeislaand''
* [[Tweants]]: ''Freeslaand''
* [[Tweants]]: ''Freeslaand''
* '''Overig:''' ''Frieslaand'' of ''Frieslan(g)d''
* '''Overig:''' ''Frieslaand'' of ''Frieslan(g)d''


==Uutgaonde verwiezing==
== Uutgaonde verwiezings ==
{{Commonscat|Friesland}}
{{Commonscat|Friesland}}
* [https://www.plaatsengids.nl/fryslân Fryslân], Plaatsengids
* [https://allecijfers.nl/provincie/friesland/ Statistieken provincie Friesland], AlleCijfers


{{Frieslaand}}
{{Frieslaand}}
Regel 126: Regel 124:


[[Kategorie:Stellingwarfs artikel]]
[[Kategorie:Stellingwarfs artikel]]
[[Kategorie:Frieslaand]]
[[Kategorie:Frieslaand| ]]

Lätste versy van 00:30, 15 apr 2024

Zie Fraislaand (regio) veur een aandere betekenisse van Frieslaand
Provinsje Fryslân
Perveensie Frieslaand
Vlagge Provinsje Fryslân Perveensie Frieslaand Waopen Provinsje Fryslân Perveensie Frieslaand
Kaort van Provinsje Fryslân Perveensie Frieslaand
Kaort van Provinsje Fryslân
Perveensie Frieslaand
Informaotsie
Taolen Fries, Nederlaans, Nederfrankiese dialekten (Stadsfries, Amelaands, Bildts en Midslaands) en Nedersaksies (Westerkertiers en Stellingwarfs)
Heufdstad Liwwadden
Geleuf (2005) Protestaans 30%
Katteliek 6%
Moslim 2%
Volksleeid De âlde Friezen
Geograofie en bevolking
Oppervlakte
- Laand
- Waoter		 5.753,26 km²
3.340,10 km²
2.413,15 km²
Inwoners
- Totaol
- Bevolkingsdichtheid
659.551 (jan 2023)
197 inw./km²
Koordinaten 53° 12′ N, 5° 43′ O

Koördinaoten: 53° 12′ N, 5° 43′ O

Offisiële webstee
www.fryslan.frl


Frieslaand
Satellietfoto van Frieslaand

De perveencie Frieslaand (Nederlaans: Friesland, Fries en officieel: Fryslân) is een perveensie in et noorden van Nederlaand. Mit 3.340 km² is et nao Gelderlaand en Noord-Braobant de grootste perveensie van Nederlaand. De perveensie greenst an Grunningen, Drenthe, Overiessel, Flevolaand en is via de Ofsluutdiek mit Noord-Hollaand verbunnen. Frieslaand is een waeterrieke perveensie en leit an et Iesselmeer (vrogger: Zuderzee) en de Waddenzee.

In de Waddenzee liggen de Friese waddeneilanen Terschelling, Amelaand, Vlielaand en Schiermonnikoog, disse eilanen beheuren tot Frieslaand en bin beriekber per veerboot vanof et vaastelaand. De veerboten veren vanuut Harlingen naor Vlielaand en Terschelling, vanof Holwerd naor Amelaand en vanof Lauwersoog naor Schiermonnikoog. Frieslaand het omdebi'j 660.000 inwoners (2023). De heufdstad d'r van is Liwwadden (Fries: Ljouwert). De officiële taelen bin Nederlaans en Fries.

In et vleden het Frieslaand vaeke konflikten mit Grunningen had. Dat levert tot op 'e dag van vandaege spanningen op tussen de twie groepen, bi'jgelieks in uutgaonsgelegenheden of mit voetbal.

Naeme[bewark | bronkode bewarken]

Sund 1 jannewaori 1997 is allienig et Friestaelige Fryslân in Nederlaand de officiële naeme van de perveensie. In november 2004 het et Ministerie van Binnenlaanse Zaeken en Keuninkrieksrelaosies besleuten d'r op toe te zien dat de officiële naeme in overheidsstukken ok konsekwent bruukt wodt. In et daegelikse spraokgebruuk in de rest van Nederlaand en in et Nederlaans taelgebruuk wodt liekewel vri'jwel altied de Nederlaanstaelige naeme Friesland bruukt.

Om de perveensie te onderscheiden van Noord- en Oost-Frieslaand en de Kreis Frieslaand in Nedersaksen wodt de perveensie in wetenschoppelike kringen ok wel anduud as Westerlauwers Frieslaand.

Tael[bewark | bronkode bewarken]

Historisch zien kan Frieslaand verdield wodden in 3 gewesten:

De taelen die et meest praot wodden in de perveensie bin et Nederlaans en et Fries (Frysk). Et Fries het een staotus as minderhiedstael en wodt naost et Nederlaans as een officiële laanstael erkend. In veul Friese steden praoten de meensken gien (of minnig) Fries mar Stadsfries, een Nederlaans dialekt mit starke Friese invloeden. Ok in Midslaand, op Amelaand en in EtBildt wodden verwaante dialekten praot.

Deur de officiële staotus van et Fries hebben de meeste plakken in de perveensie zowel een Nederlaanse as een Friese benaeming. Pattie plakken hebben allienig een gebruukte Nederlaanse benaeming omdat ze buten et officiële Friese taelgebied valen. Van de plakken in de gemienten Tietjerksterediel en Dantemediel en de vroggere gemienten Ferwerderediel, Boornsterhem en Littenserediel bin sund jaoren allienig de Friese benaemingen officieel, zoas Damwâld (Damwoolde), Hurdegaryp (Hardegeriep), Burgum (Bargum), Grou (Grouw), Jirnsum (Irnsum) en Raerd (Rauwerd).

In et oosten van de vroggere gemiente Kollumerlaand wodt et Grunnegse dialekt et Westerkertiers praot. In et centrum praoten nog zoe'n 200 meensken et Pompsters, dit is een overgaanksdialekt tussen et Wooldfries en et Westerkertiers. In de Stellingwarven (de gemienten Weststellingwarf en Ooststellingwarf, in et zuudoosten van de perveensie Frieslaand) wodt een Nedersaksisch dialekt praot, et Stellingwarfs. Ok buten disse greenzen wodt et Stellingwarfs praot, bi'jveurbeeld krek over de greens mit de vroggere gemiente Lemsterlaand, ok wodt vermoedt dat et Stellingwarfs deur inkelde duzende meensken in de rest van Nederlaand en daorbuten praot wodt.

De 10 grootste plakken[bewark | bronkode bewarken]

De tien grootste woonplakken in de perveensie naor et antal inwoners op 1 febrewaori 2021 (bron: Kamer van Koophandel):

Nr. Plaknaeme Inwoners
  1 Liwwadden 93.765
  2 Drachten 44.870
  3 Sneek 34.485
  4 Et Vene 29.790
  5 Harlingen 14.810
  6 De Jouwer 13.150
  7 Wolvege 13.090
  8 Franeker 12.780
  9 Dokkum 12.745
10 De Lemmer 10.375

Gemienten en heufdplakken[bewark | bronkode bewarken]

(Op de Nedersaksische Wikipedie wodden de Stellingwarfse naemen bruukt)

De perveensie Frieslaand het 18 gemienten en heufdplakken:

  1. Achtkarspelen - Butenpost
  2. Amelaand (Ameland) - Ballum
  3. Dantemediel (Dantumadiel) - Damwoolde
  4. De Friese Meren (De Fryske Marren) - De Jouwer
  5. Et Vene (Heerenveen) - Et Vene
  6. Harlingen - Harlingen
  7. Liwwadden (Leeuwarden) - Liwwadden
  8. Noordoost-Frieslaand (Noardeast-Fryslân) - Dokkum
  9. Ooststellingwarf (Ooststellingwerf) - Oosterwoolde
  10. Opsterlaand (Opsterland) - Beetsterzwaog
  11. Schiermonnikoog - Schiermonnikoog
  12. Smallingerlaand (Smallingerland) - Drachten
  13. Terschelling - West-Terschelling
  14. Tietjerksterediel (Tytsjerksteradiel) - Bargum
  15. Vlielaand (Vlieland) - Oost-Vlielaand
  16. Waadhoeke - Franeker
  17. Weststellingwarf (Weststellingwerf) - Wolvege
  18. Zuudwest-Frieslaand (Súdwest-Fryslân) - Sneek

Zie ok[bewark | bronkode bewarken]

Nedersaksisch[bewark | bronkode bewarken]

Uutgaonde verwiezings[bewark | bronkode bewarken]

Wikimedia Commons Commons: Perveencie Frieslaand - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.


Perveensie Frieslaand
Gemienten:Achtkarspelen · Amelaand · Dantemediel · De Friese Meren · Et Vene · Harlingen · Liwwadden · Noordoost-Frieslaand · Ooststellingwarf · Opsterlaand · Schiermonnikoog · Smallingerlaand · Terschelling · Tietjerksterediel · Vlielaand · Waddenhoeke · Weststellingwarf · Zuudwest-Frieslaand
Nederlaandse provinsiesVlagge van t Koninkriek der Nederlaanden
Drenthe · Flevolaand · Frieslaand · Gelderlaand · Grunnen · Limburg · Noord-Braobant · Noord-Hollaand · Oaveriessel · Utrecht · Zeelaand · Zuud-Hollaand
Van "https://nds-nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Perveencie_Frieslaand&oldid=328915"