(Go: >> BACK << -|- >> HOME <<)
Aqbeż għall-kontentut

Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq: Differenza bejn il-verżjonijiet

Immodifika l-ħoloq
Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Esplora l-kronoloġija b'mod interattiv
← Differenza preċedenti
Content deleted Content added
VisualWikitext
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
No edit summary
 
(33 intermediate revisions by 13 users not shown)
Linja 1: Linja 1:
{{Infobox Pajjiż
{{Infobox Pajjiż
|isem_twil_konvenzjonali = Repubblika tal-Maċedonja
|isem_twil_konvenzjonali = Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq
|isem_nattiv = ''Република Македонија<br />Republika Makedonija''
|isem_nattiv = ''Република Северна Македонија<br />Republika Severna Makedonija''
|isem_komuni = Maċedonja
|isem_komuni = Maċedonja
|stampa_bandiera = Flag of Macedonia.svg
|stampa_bandiera = Flag of the Republic of Macedonia.svg
|stampa_emblema = Coat of arms of the Republic of Macedonia.svg
|stampa_emblema = Coat of arms of North Macedonia.svg
|stampa_mappa = Europe-Macedonia.svg
|stampa_mappa = Europe-Macedonia.svg
|deskrizzjoni_mappa =
|deskrizzjoni_mappa =
Linja 21: Linja 21:
|titlu_kap2 = [[Prim Ministru tar-Repubblika tal-Maċedonja|Prim Ministru]]
|titlu_kap2 = [[Prim Ministru tar-Repubblika tal-Maċedonja|Prim Ministru]]
|titlu_kap3 = [[Lista ta' Kelliema tal-Assemblea tar-Repubblika tal-Maċedonja|Kelliem tal-Parlament]]
|titlu_kap3 = [[Lista ta' Kelliema tal-Assemblea tar-Repubblika tal-Maċedonja|Kelliem tal-Parlament]]
|isem_kap1 = [[Gjorge Ivanov]]
|isem_kap1 = [[Gordana Siljanovska-Davkova]]
|isem_kap2 = [[Nikola Gruevski]]
|isem_kap2 = [[Talat Xhaferi]]
|isem_kap3 = [[Trajko Veljanovski]]
|isem_kap3 = [[Jovan Mitreski]]
|data_sħubija_UE =
|data_sħubija_UE =
|żona_kklassifika = 148
|żona_kklassifika = 148
Linja 38: Linja 38:
|poż_densità_popolazzjoni = 122 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss-->
|poż_densità_popolazzjoni = 122 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss-->
|sena_PGD_PSX = 2012
|sena_PGD_PSX = 2012
|PGD_PSX = $22.147 biljun<ref name="imf2">{{ċita web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=2&pr.y=17&sy=2008&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=962&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |titlu=Maċedonja|editur=International Monetary Fund |aċċessdata=22 ta' April 2012}}</ref>
|PGD_PSX = $22.147 biljun<ref name="imf2">{{ċita web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=2&pr.y=17&sy=2008&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=962&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |titlu=Maċedonja|editur=International Monetary Fund}}</ref>
|poż_PGD_PSX =
|poż_PGD_PSX =
|PGD_PSX_per_capita = $10,718<ref name=imf2/>
|PGD_PSX_per_capita = $10,718<ref name=imf2/>
|poż_PGD_PSX_per_capita =
|poż_PGD_PSX_per_capita =
|sena_IŻU = 2013
|sena_IŻU = 2013
|IŻU = {{profitt}} 0.728<ref name="HDI">{{ċita web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_Table1.pdf |titlu=Human Development Report 2013 |sena=2013 |editur=Nazzjonijiet Uniti |aċċessdata=14 ta' Marzu 2013}}</ref>
|IŻU = {{profitt}} 0.728<ref name="HDI">{{ċita web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_Table1.pdf |titlu=Human Development Report 2013 |sena=2013 |editur=Nazzjonijiet Uniti }}</ref>
|poż_IŻU = 78
|poż_IŻU = 78
|kategorija_IŻU = <span style="color:#090;">għoli</span>
|kategorija_IŻU = <span style="color:#090;">għoli</span>
Linja 67: Linja 67:
|noti =
|noti =
}}
}}
[[File:Map of urban and rural municipalities of Macedonia es.svg|thumb|Organizzazzjoni territorjali]]
[[File:North Macedonia location map.svg|thumb|Organizzazzjoni territorjali]]
[[File:North Macedonia relief location map.jpg|thumb|Mappa Topografika tal-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq]]
[[File:GUP Skopje 2002 mal.jpg|thumb|Il-pjan ta' tqassim taż-żoni tal-pjan ġeografiku ġenerali tal-belt ta' Skopje, il-Maċedonja ta' Fuq. Iż-żoni urbani differenti taż-żoni huma rappreżentati minn kuluri differenti.]]
[[File:Korab (detail).jpg|thumb|Il-muntanja Korab (Albaniż, Maja e Korabit jew Mali i Korabit, Maċedonjan, Голем Кораб, Golem Korab) hija l-ogħla muntanja fl-[[Albanija]] u l-Maċedonja ta' Fuq, is-samit tagħha tifforma l-fruntiera bejn iż-żewġ pajjiżi. Il-Muntanja Korab hija biswit il-Muntanji Šar.]]
[[File:Panair Korab.jpg|thumb|Il-firxa tal-muntanji Korab.]]
[[File:Mk-ohri.png|thumb|Bandiera ta' Ohrid (Охрид)]]


Il-'''Maċedonja''' ({{awdjo|en-us-Macedonia.ogg|ˌmæsɨˈdoʊniə}} [[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]]:''Македонија''), uffiċjalment ir-'''Repubblika tal-Maċedonja''' ([[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]]:''Република Македонија'', huwa [[pajjiż interkjuż]] li jinsab fil-punent ċentrali tal-[[Balkani|peniżola Balkana]] fl-[[Ewropa tax-Xlokk]]. Il-pajjiż kien wieħed mill-i[[suċċessjoni tal-istati|stati suċċessuri]] tal-eks [[Repubblika Soċjalista Federali tal-Jugożlavja|Jugożlavja]], li minnha ddikjaraw l-indipendenza fl-1991. Hija saret membru tan-[[Nazzjonijiet Uniti]] fl-1993 iżda, bħala riżultat ta' [[Tilwima ta' tismija tal-Maċedonja|tilwima mal-Greċja]] fuq l-isem tagħha, kienet iddaħlet taħt ir-referenza provviżorja ta' '''Dik li kienet ir-Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja''',<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations, A/RES/47/225], 8 ta' April 1993</ref><ref>[[Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817|Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817]] tas-7 ta' April u 845 Ġunju 18 tal-1993, ara [http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm UN resolutions made on 1993]</ref> xi drabi mqassara bħala ''FYROM''.<ref>FYROM fuq [http://www.google.com/search?q=FYROM&btnGNS=Search+un.org&oi=navquery_searchbox&sa=X&as_sitesearch=un.org&hl=en&client=firefox-a&hs=AKW&rls=org.mozilla%3Ael%3Aofficial un.org]</ref>
Il-'''Maċedonja ta' Fuq''' ({{awdjo|en-us-Macedonia.ogg|ˌmæsɨˈdoʊniə}} [[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]]: ''Северна'' ''Македонија''), uffiċjalment ir-'''Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq''' ([[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]]:''Република Северна Македонија)'', huwa [[pajjiż interkjuż]] li jinsab fil-Punent ċentrali tal-[[Balkani|peniżola Balkana]] fl-[[Ewropa tax-Xlokk]]. Il-pajjiż kien wieħed mill-i[[suċċessjoni tal-istati|stati suċċessuri]] tal-eks [[Repubblika Soċjalista Federali tal-Jugożlavja|Jugożlavja]], li minnha ddikjaraw l-indipendenza fl-1991. Hija saret membru tan-[[Nazzjonijiet Uniti]] f'Settembru tal-1993. Bejn din is-sena sa Frar tal-2019, bħala riżultat ta' [[Tilwima ta' tismija tal-Maċedonja|tilwima mal-Greċja]] fuq l-isem tagħha, kienet iddaħħlet taħt ir-referenza provviżorja tal-'''Eks Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja''',<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations, A/RES/47/225], 8 ta' April 1993</ref><ref>[[Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817|Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817]] tas-7 ta' April u 845 Ġunju 18 tal-1993, ara [http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm UN resolutions made on 1993]</ref> xi drabi mqassra bħala ''FYROM'' (mill-Ingliż ''Former Yugoslav Republic of Macedonia'').<ref>FYROM fuq [http://www.google.com/search?q=FYROM&btnGNS=Search+un.org&oi=navquery_searchbox&sa=X&as_sitesearch=un.org&hl=en&client=firefox-a&hs=AKW&rls=org.mozilla%3Ael%3Aofficial un.org]</ref> F'Ġunju tal-2018, il-Maċedonja u l-Greċja ffirmaw it-Trattat ta' Prespa li rriżolva t-tilwima ta' isem il-pajjiż, fejn il-Maċedonja aċċetta li l-isem uffiċċjali tal-pajjiż isir ir-''Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq''. Dan il-bdil fl-isem beda jieħu effett mit-12 ta' Frar 2019 'il quddiem.


Il-pajjiż huwa mdawwar bl-art, billi jmiss mal-[[Kosovo]] għall-majjistral, is-[[Serbja]] lejn it-tramuntana, il-[[Bulgarija]] lejn il-lvant, u l-[[Greċja]] fin-nofsinhar u l-[[Albanija]] lejn il-punent.<ref>[http://www.mfa.gov.mk/default1.aspx?ItemID=288 Ir-Repubblika tal-Maċedonja – Fatti Basiċi], Repubblika tal-Maċedonja, Ministeru tal-affarijiet barranin</ref> Hija tikkostitwixxi madwar in-nofs tal-punent tat-tramuntana tal-akbar [[Maċedonja (reġjun)|reġjun tal-Maċedonja]] ġeografiku, li jinkludi wkoll partijiet tal-Greċja u l-Bulgarija. Il-kapital tal-pajjiż hija [[Skopje]], bi 506,926 abitanti skond iċ-ċensiment tal-2002. Bliet oħra jinkludu lil [[Bitola]], [[Kumanovo]], [[Prilep]], [[Tetovo]], [[Ohrid]], [[Veles (belt)|Veles]], [[Štip]], [[Kočani]], [[Gostivar]], [[Kavadarci]] u [[Strumica]]. Hija għandha aktar minn 50 lagi u sittax muntanji ogħla minn 2,000 m (6,562 ft). Il-Maċedonja hija membru tal-UN u l-[[Kunsill tal-Ewropa]]. Minn Diċembru 2005 kienet ukoll [[Adeżjoni tal-Maċedonja mal-Unjoni Ewropea|kandidat għas-sħubija fl-Unjoni Ewropea]] u [[Adeżjoni tal-Maċedonja man-NATO|applikat għas-sħubija man-NATO]].
Il-pajjiż huwa mdawwar bl-art, billi jmiss mal-[[Kosovo]] fil-Majjistral, is-[[Serbja]] fit-Tramuntana, il-[[Bulgarija]] fil-Lvant, il-[[Greċja]] fin-Nofsinhar u l-[[Albanija]] fil-Punent.<ref>[http://www.mfa.gov.mk/default1.aspx?ItemID=288 Ir-Repubblika tal-Maċedonja – Fatti Basiċi], Repubblika tal-Maċedonja, Ministeru tal-affarijiet barranin</ref> Hija tikkostitwixxi madwar in-nofs tal-akbar [[Maċedonja (reġjun)|reġjun tal-Maċedonja]] ġeografiku, li jinkludi wkoll partijiet tal-Greċja u l-Bulgarija. Il-belt kapital tal-pajjiż hija [[Skopje]], bi 506,926 abitant skont iċ-ċensiment tal-2002. Bliet oħra jinkludu lil [[Bitola]], [[Kumanovo]], [[Prilep]], [[Tetovo]], [[Ohrid]], [[Veles (belt)|Veles]], [[Štip]], [[Kočani]], [[Gostivar]], [[Kavadarci]] u [[Strumica]]. Hija għandha aktar minn 50 lag u sittax-il muntanja ogħla minn 2,000 m (6,562 ft). Il-Maċedonja ta' Fuq hija membru tan-NU u l-[[Kunsill tal-Ewropa]]. Minn Diċembru 2005 kienet ukoll [[Adeżjoni tal-Maċedonja mal-Unjoni Ewropea|kandidat għas-sħubija fl-Unjoni Ewropea]] u [[Adeżjoni tal-Maċedonja man-NATO|applikat għas-sħubija man-NATO]].

Total tal-fruntieri tal-Maċedonja ta' Fuq: 838 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): l-Albanija 181 km; Bulgarija 162 km; Greċja 234 km; Kosovo 160 km; Serbja 101 km.

== Adeżjoni fl-Unjoni Ewropea==

L-applikazzjoni tar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq għas-sħubija fl-UE ġiet ippreżentata fit-22 ta' Marzu 2004.

Il-[[Kummissjoni Ewropea]] tat opinjoni pożittiva fid-9 ta' Novembru 2005.

F'Diċembru 2005, il-Kunsill Ewropew ta lill-pajjiż l-istatus ta' kandidat.

Fit-18 ta' Frar 2008, il-Kunsill adotta s-Sħubija għall-Adeżjoni riveduta mal-Maċedonja ta' Fuq.

Il-Kummissjoni Ewropea rrakkomandat għall-ewwel darba li jinfetħu negozjati tal-adeżjoni mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq f'Ottubru 2009. Fl-2015 u fl-2016, ir-rakkomandazzjoni saret suġġetta għall-implimentazzjoni kontinwa tal-ftehim ta' Pržino u suġġetta għall-progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tal-“Prijoritajiet Urġenti ta' Riforma”.

F'Ġunju 2018, il-Kunsill adotta konklużjonijiet li fihom qabel li jwieġeb b'mod pożittiv għall-progress li sar mir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq, u stabbilixxa t-triq biex jinfetħu n-negozjati tal-adeżjoni f'Ġunju 2019, skont il-progress li sar f'ċerti oqsma ewlenin, bħar-riforma ġudizzjarja, ir-riforma tas-servizzi ta' intelligence u tas-sigurtà u r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika.

F'Ġunju 2019, il-Kunsill iddiskuta l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea tad-29 ta' Mejju 2019 dwar il-politika tat-tkabbir tal-UE u r-rapport dwar ir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fid-dawl taż-żmien limitat disponibbli u l-importanza tal-kwistjoni, huwa ddeċieda li jerġa' lura, sa mhux aktar tard minn Ottubru 2019, għall-kwistjoni tal-ftuħ tan-negozjati tal-adeżjoni mal-pajjiż, bil-ħsieb li tintlaħaq deċiżjoni ċara u sostantiva.

Fil-15 ta' Ottubru 2019, il-Kunsill iddiskuta t-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u ta' assoċjazzjoni fir-rigward tal-Albanija u r-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Wara d-diskussjoni, il-presidenza ħarġet konklużjonijiet proċedurali fejn innotat li l-Kunsill ser jiddiskuti l-kwistjoni wara l-Kunsill Ewropew ta' Ottubru.

Il-Kunsill Ewropew tas-17 u t-18 ta' Ottubru 2019 iddeċieda li jerġa' lura għall-kwistjoni tat-tkabbir qabel is-summit UE-Balkani tal-Punent f'Zagreb, f'Mejju 2020.

Fl-24 ta' Marzu 2020, il-ministri għall-affarijiet Ewropej qablu politikament li jinfetħu n-[[negozjati tal-adeżjoni]] mal-[[Albanija]] u mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fil-25 ta' Marzu, il-konklużjonijiet dwar it-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni ġew formalment adottati bi proċedura bil-miktub. Fis-26 ta' Marzu, il-membri tal-Kunsill Ewropew approvaw il-konklużjonijiet.

== Organizzazzjoni territorjali ==
Il-pajjiż huwa maqsum f'85 muniċipalità, wara l-aħħar riforma li saret f'Awwissu 2004, li 10 minnhom huma parti minn "Greater Skopje". Il-pajjiż huwa jaqsam mit-tramuntana għan-nofsinhar mill-firxa tal-muntanji tal-Balkani, bl-aktar żona muntanjuża tkun il-parti tal-punent, li jmiss mal-Albanija.

<gallery>
File:03760-Ohrid (16064511578).jpg|Ohrid (Охрид)
File:2011 Ochryda, Antyczny teatr (02).jpg|Ohrid (Охрид)
File:Ohrid vo juli 2007 (96).JPG|Ohrid (Охрид)
File:Куќата на браќата Робевци (Охридска староградска архитектура).jpg|Ohrid (Охрид)
File:Музеј на вода 01.jpg|Mużew fuq l-Ilma, Ohrid (Охрид)
File:Samoilova Ohrid.jpg|Samoilova Kastell ta' Ohrid (Охридскиот замок)
File:Ohrid - panoramio (16).jpg|Ohrid (Охрид)
File:Ohrid by night.jpg|Ohrid bil-lejl. L-isem antik tal-belt kien Lychnidos, li probabbilment ifisser "belt tad-dawl". (Ġie wkoll imlaqqam bħala Ġerusalemm Balkani, Ġerusalemm tal-Maċedonja, Ġerusalemm ewropea)
File:Црква ,,Свети Јован Богослов Канео“, The church of Saint John at Kaneo Ohrid 6.jpg|Il-veduta panoramiċi tal-Knisja ta' San Ġwann (San Juan/Saint Juan) fil Kaneo Ohrid inbniet qabel 1447 għandha pjanta arkitettoniku kurċiformi nbniet fil-forma ta' salib, b'bażi ​​rettangolari. Go fiha-Lago/Lag Ohrid Lake
File:Кочани аериал.JPG|thumb|Kočani (28333 ab)
File:Town of Makedonska Kamenica.JPG|Македонска Каменица/Makedonska Kamenica (11500 hab)
File:Grad Delcevo.JPG|Делчево/Delčevo (5147 ab)
File:Поглед на Радуша 2.jpg|Raduša (Maċedonjan: Радуша, Albaniż: Radushë) huwa raħal fil-Muniċipalità ta' Saraj, il-Maċedonja ta' Fuq. Skont iċ-ċensiment tal-2021, il-belt kellha total ta '1,533 abitant. Il-gruppi etniċi tar-raħal jinkludu: Albaniżi 1,447, Oħrajn 86.
File:Aerial view of Struga, Lake Ohrid & Black Drin (7).jpg|Struga/Струга
File:Flag of Struga Municipality.svg|Bandiera ta' Struga/Струга
File:Coat of arms of Struga Municipality.svg|Tarka ta´Struga/Струга
File:|
File:043 MK0080201 Panorama na Aračinovo.jpg|Aračinovo (Maċedonjan: Арачиново, Albaniż: Haraçinë) hija belt u s-sede tal-muniċipalità ta' Aračinovo
File:Куманово.jpg|Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:Татар Синан Бег Џамија“ 17.jpg|Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:View of St. Nikola church in Kumanovo.JPG|Knisja ta' San Nikola, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:The square of Kumanovo.JPG|Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:Kumanovo square 3.JPG|Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:„Спомен костурница“ 11.jpg|Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:Zebrnjak, Kumanovo 01.JPG|"Zebrnjak" Monument tas-suldati falluti tal-gwerra tal-Balkani 1912, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
File:Ruen IMG 4742.jpg|Osogovska Planina / Muntajna Osogovska Mountain
File:Aneks kon ramkoven dogovor.jpg|Trattat ta' Ohrid/Ohrid Agreement/Acuerdo de Ohrid (Охридски рамковен договор/Ohridski ramkoven dogovor/Marrëveshja e Ohrit) fit-13 ta' Awwisu 2001u li temm il-kunflitt etniku armat bejn il-forzi Albaniżi tal-Armata tal-Ħelsien tal-Kosovo u l-Forzi tas-Sigurtà tal-Maċedonja
</gallery>


== Referenzi ==
== Referenzi ==
{{Referenzi}}
{{Referenzi}}

== Ħoloq esterni ==
* [https://www.consilium.europa.eu/mt/policies/enlargement/republic-north-macedonia/ Maċedonja ta' Fuq], Kunsill tal-Unjoni Ewropea


{{Ewropa}}
{{Ewropa}}
{{NATO}}


[[Kategorija:Repubblika tal-Maċedonja]]
[[Kategorija:Maċedonja ta' Fuq]]
[[Kategorija:Pajjiżi interkjużi|Maċedonja]]
[[Kategorija:Pajjiżi interkjużi|Maċedonja]]
⚫
[[Kategorija:Pajjiżi tal-Ewropa|Maċedonja]]
[[Kategorija:Pajjiżi stabbiliti fl-1991|Maċedonja]]
[[Kategorija:Pajjiżi stabbiliti fl-1991|Maċedonja]]
⚫
[[Kategorija:Ewropa tal-Lvant]]
[[Kategorija:Balkani]]

Reviżjoni kurrenti ta' 15:08, 12 Mejju 2024

Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq
Република Северна Македонија
Republika Severna Makedonija
Република Северна Македонија Republika Severna Makedonija – Bandiera Република Северна Македонија Republika Severna Makedonija – Emblema
Innu nazzjonali: 
Денес над Македонија
Denes nad Makedonija
Illum aktar minn Maċedonja
Belt kapitali
(u l-ikbar belt) 		Skopje
40°0′N 21°26′E / 40°N 21.433°E / 40; 21.433

Lingwi uffiċjali Maċedonjan
Gvern Repubblika parlamentari
 -  President Gordana Siljanovska-Davkova
 -  Prim Ministru Talat Xhaferi
 -  Kelliem tal-Parlament Jovan Mitreski
Indipendenza mill-Jugożlavja 
 -  Iddikjarata 8 ta' Settembru 1991 
 -  Rikonoxxuta uffiċjalment 8 ta' April 1993 
Erja
 -  Total 25,713 km2 (148)
9,779 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 1.9
Popolazzjoni
 -  stima tal-2011[2] 2,058,539 (146)
 -  ċensiment tal- 2,022,547[1] 
 -  Densità 80.1/km2 (122)
210.5/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $22.147 biljun[3] 
 -  Per capita $10,718[3] 
PGD (nominali) stima tal-2011
 -  Total $10.198 biljun[3] 
 -  Per capita $4,935[3] 
IŻU (2013) ▲ 0.728[4] (għoli) (78)
Valuta denar Maċedonjan (MKD)
Żona tal-ħin CET (UTC+1)
Kodiċi telefoniku +389
TLD tal-internet .mk
Organizzazzjoni territorjali
Organizzazzjoni territorjali
Mappa Topografika tal-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq
Il-pjan ta' tqassim taż-żoni tal-pjan ġeografiku ġenerali tal-belt ta' Skopje, il-Maċedonja ta' Fuq. Iż-żoni urbani differenti taż-żoni huma rappreżentati minn kuluri differenti.
Il-muntanja Korab (Albaniż, Maja e Korabit jew Mali i Korabit, Maċedonjan, Голем Кораб, Golem Korab) hija l-ogħla muntanja fl-Albanija u l-Maċedonja ta' Fuq, is-samit tagħha tifforma l-fruntiera bejn iż-żewġ pajjiżi. Il-Muntanja Korab hija biswit il-Muntanji Šar.
Il-firxa tal-muntanji Korab.
Bandiera ta' Ohrid (Охрид)

Il-Maċedonja ta' Fuq (en-us-Macedonia.ogg ˌmæsɨˈdoʊniə (għajnuna·info) Maċedonjan: Северна Македонија), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq (Maċedonjan:Република Северна Македонија), huwa pajjiż interkjuż li jinsab fil-Punent ċentrali tal-peniżola Balkana fl-Ewropa tax-Xlokk. Il-pajjiż kien wieħed mill-istati suċċessuri tal-eks Jugożlavja, li minnha ddikjaraw l-indipendenza fl-1991. Hija saret membru tan-Nazzjonijiet Uniti f'Settembru tal-1993. Bejn din is-sena sa Frar tal-2019, bħala riżultat ta' tilwima mal-Greċja fuq l-isem tagħha, kienet iddaħħlet taħt ir-referenza provviżorja tal-Eks Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja,[5][6] xi drabi mqassra bħala FYROM (mill-Ingliż Former Yugoslav Republic of Macedonia).[7] F'Ġunju tal-2018, il-Maċedonja u l-Greċja ffirmaw it-Trattat ta' Prespa li rriżolva t-tilwima ta' isem il-pajjiż, fejn il-Maċedonja aċċetta li l-isem uffiċċjali tal-pajjiż isir ir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Dan il-bdil fl-isem beda jieħu effett mit-12 ta' Frar 2019 'il quddiem.

Il-pajjiż huwa mdawwar bl-art, billi jmiss mal-Kosovo fil-Majjistral, is-Serbja fit-Tramuntana, il-Bulgarija fil-Lvant, il-Greċja fin-Nofsinhar u l-Albanija fil-Punent.[8] Hija tikkostitwixxi madwar in-nofs tal-akbar reġjun tal-Maċedonja ġeografiku, li jinkludi wkoll partijiet tal-Greċja u l-Bulgarija. Il-belt kapital tal-pajjiż hija Skopje, bi 506,926 abitant skont iċ-ċensiment tal-2002. Bliet oħra jinkludu lil Bitola, Kumanovo, Prilep, Tetovo, Ohrid, Veles, Štip, Kočani, Gostivar, Kavadarci u Strumica. Hija għandha aktar minn 50 lag u sittax-il muntanja ogħla minn 2,000 m (6,562 ft). Il-Maċedonja ta' Fuq hija membru tan-NU u l-Kunsill tal-Ewropa. Minn Diċembru 2005 kienet ukoll kandidat għas-sħubija fl-Unjoni Ewropea u applikat għas-sħubija man-NATO.

Total tal-fruntieri tal-Maċedonja ta' Fuq: 838 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): l-Albanija 181 km; Bulgarija 162 km; Greċja 234 km; Kosovo 160 km; Serbja 101 km.

Adeżjoni fl-Unjoni Ewropea[immodifika | immodifika s-sors]

L-applikazzjoni tar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq għas-sħubija fl-UE ġiet ippreżentata fit-22 ta' Marzu 2004.

Il-Kummissjoni Ewropea tat opinjoni pożittiva fid-9 ta' Novembru 2005.

F'Diċembru 2005, il-Kunsill Ewropew ta lill-pajjiż l-istatus ta' kandidat.

Fit-18 ta' Frar 2008, il-Kunsill adotta s-Sħubija għall-Adeżjoni riveduta mal-Maċedonja ta' Fuq.

Il-Kummissjoni Ewropea rrakkomandat għall-ewwel darba li jinfetħu negozjati tal-adeżjoni mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq f'Ottubru 2009. Fl-2015 u fl-2016, ir-rakkomandazzjoni saret suġġetta għall-implimentazzjoni kontinwa tal-ftehim ta' Pržino u suġġetta għall-progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tal-“Prijoritajiet Urġenti ta' Riforma”.

F'Ġunju 2018, il-Kunsill adotta konklużjonijiet li fihom qabel li jwieġeb b'mod pożittiv għall-progress li sar mir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq, u stabbilixxa t-triq biex jinfetħu n-negozjati tal-adeżjoni f'Ġunju 2019, skont il-progress li sar f'ċerti oqsma ewlenin, bħar-riforma ġudizzjarja, ir-riforma tas-servizzi ta' intelligence u tas-sigurtà u r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika.

F'Ġunju 2019, il-Kunsill iddiskuta l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea tad-29 ta' Mejju 2019 dwar il-politika tat-tkabbir tal-UE u r-rapport dwar ir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fid-dawl taż-żmien limitat disponibbli u l-importanza tal-kwistjoni, huwa ddeċieda li jerġa' lura, sa mhux aktar tard minn Ottubru 2019, għall-kwistjoni tal-ftuħ tan-negozjati tal-adeżjoni mal-pajjiż, bil-ħsieb li tintlaħaq deċiżjoni ċara u sostantiva.

Fil-15 ta' Ottubru 2019, il-Kunsill iddiskuta t-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u ta' assoċjazzjoni fir-rigward tal-Albanija u r-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Wara d-diskussjoni, il-presidenza ħarġet konklużjonijiet proċedurali fejn innotat li l-Kunsill ser jiddiskuti l-kwistjoni wara l-Kunsill Ewropew ta' Ottubru.

Il-Kunsill Ewropew tas-17 u t-18 ta' Ottubru 2019 iddeċieda li jerġa' lura għall-kwistjoni tat-tkabbir qabel is-summit UE-Balkani tal-Punent f'Zagreb, f'Mejju 2020.

Fl-24 ta' Marzu 2020, il-ministri għall-affarijiet Ewropej qablu politikament li jinfetħu n-negozjati tal-adeżjoni mal-Albanija u mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fil-25 ta' Marzu, il-konklużjonijiet dwar it-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni ġew formalment adottati bi proċedura bil-miktub. Fis-26 ta' Marzu, il-membri tal-Kunsill Ewropew approvaw il-konklużjonijiet.

Organizzazzjoni territorjali[immodifika | immodifika s-sors]

Il-pajjiż huwa maqsum f'85 muniċipalità, wara l-aħħar riforma li saret f'Awwissu 2004, li 10 minnhom huma parti minn "Greater Skopje". Il-pajjiż huwa jaqsam mit-tramuntana għan-nofsinhar mill-firxa tal-muntanji tal-Balkani, bl-aktar żona muntanjuża tkun il-parti tal-punent, li jmiss mal-Albanija.

  • Ohrid (Охрид)
    Ohrid (Охрид)
  • Ohrid (Охрид)
    Ohrid (Охрид)
  • Ohrid (Охрид)
    Ohrid (Охрид)
  • Ohrid (Охрид)
    Ohrid (Охрид)
  • Mużew fuq l-Ilma, Ohrid (Охрид)
    Mużew fuq l-Ilma, Ohrid (Охрид)
  • Samoilova Kastell ta' Ohrid (Охридскиот замок)
    Samoilova Kastell ta' Ohrid (Охридскиот замок)
  • Ohrid (Охрид)
    Ohrid (Охрид)
  • Ohrid bil-lejl. L-isem antik tal-belt kien Lychnidos, li probabbilment ifisser "belt tad-dawl". (Ġie wkoll imlaqqam bħala Ġerusalemm Balkani, Ġerusalemm tal-Maċedonja, Ġerusalemm ewropea)
    Ohrid bil-lejl. L-isem antik tal-belt kien Lychnidos, li probabbilment ifisser "belt tad-dawl". (Ġie wkoll imlaqqam bħala Ġerusalemm Balkani, Ġerusalemm tal-Maċedonja, Ġerusalemm ewropea)
  • Il-veduta panoramiċi tal-Knisja ta' San Ġwann (San Juan/Saint Juan) fil Kaneo Ohrid inbniet qabel 1447 għandha pjanta arkitettoniku kurċiformi nbniet fil-forma ta' salib, b'bażi ​​rettangolari. Go fiha-Lago/Lag Ohrid Lake
    Il-veduta panoramiċi tal-Knisja ta' San Ġwann (San Juan/Saint Juan) fil Kaneo Ohrid inbniet qabel 1447 għandha pjanta arkitettoniku kurċiformi nbniet fil-forma ta' salib, b'bażi ​​rettangolari. Go fiha-Lago/Lag Ohrid Lake
  • Kočani (28333 ab)
    Kočani (28333 ab)
  • Македонска Каменица/Makedonska Kamenica (11500 hab)
    Македонска Каменица/Makedonska Kamenica (11500 hab)
  • Делчево/Delčevo (5147 ab)
    Делчево/Delčevo (5147 ab)
  • Raduša (Maċedonjan: Радуша, Albaniż: Radushë) huwa raħal fil-Muniċipalità ta' Saraj, il-Maċedonja ta' Fuq. Skont iċ-ċensiment tal-2021, il-belt kellha total ta '1,533 abitant. Il-gruppi etniċi tar-raħal jinkludu: Albaniżi 1,447, Oħrajn 86.
    Raduša (Maċedonjan: Радуша, Albaniż: Radushë) huwa raħal fil-Muniċipalità ta' Saraj, il-Maċedonja ta' Fuq. Skont iċ-ċensiment tal-2021, il-belt kellha total ta '1,533 abitant. Il-gruppi etniċi tar-raħal jinkludu: Albaniżi 1,447, Oħrajn 86.
  • Struga/Струга
    Struga/Струга
  • Bandiera ta' Struga/Струга
    Bandiera ta' Struga/Струга
  • Tarka ta´Struga/Струга
    Tarka ta´Struga/Струга
  • Aračinovo (Maċedonjan: Арачиново, Albaniż: Haraçinë) hija belt u s-sede tal-muniċipalità ta' Aračinovo
    Aračinovo (Maċedonjan: Арачиново, Albaniż: Haraçinë) hija belt u s-sede tal-muniċipalità ta' Aračinovo
  • Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • Knisja ta' San Nikola, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    Knisja ta' San Nikola, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • "Zebrnjak" Monument tas-suldati falluti tal-gwerra tal-Balkani 1912, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
    "Zebrnjak" Monument tas-suldati falluti tal-gwerra tal-Balkani 1912, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
  • Osogovska Planina / Muntajna Osogovska Mountain
    Osogovska Planina / Muntajna Osogovska Mountain
  • Trattat ta' Ohrid/Ohrid Agreement/Acuerdo de Ohrid (Охридски рамковен договор/Ohridski ramkoven dogovor/Marrëveshja e Ohrit) fit-13 ta' Awwisu 2001u li temm il-kunflitt etniku armat bejn il-forzi Albaniżi tal-Armata tal-Ħelsien tal-Kosovo u l-Forzi tas-Sigurtà tal-Maċedonja
    Trattat ta' Ohrid/Ohrid Agreement/Acuerdo de Ohrid (Охридски рамковен договор/Ohridski ramkoven dogovor/Marrëveshja e Ohrit) fit-13 ta' Awwisu 2001u li temm il-kunflitt etniku armat bejn il-forzi Albaniżi tal-Armata tal-Ħelsien tal-Kosovo u l-Forzi tas-Sigurtà tal-Maċedonja

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ State Statistical Office of the Republic of Macedonia (ed.). "Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002 – Book XIII, Skopje, 2005" (PDF).
  2. ^ Population from the State Statistical Office.
  3. ^ a b ċ d International Monetary Fund (ed.). "Maċedonja".
  4. ^ Nazzjonijiet Uniti, ed. (2013). "Human Development Report 2013" (PDF).
  5. ^ United Nations, A/RES/47/225, 8 ta' April 1993
  6. ^ Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817 tas-7 ta' April u 845 Ġunju 18 tal-1993, ara UN resolutions made on 1993
  7. ^ FYROM fuq un.org
  8. ^ Ir-Repubblika tal-Maċedonja – Fatti Basiċi, Repubblika tal-Maċedonja, Ministeru tal-affarijiet barranin

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]

a • d • m
Pajjiżi fl-Ewropa
Stati sovrani
Stati b'rikonoxximent limitat
a • d • m
Organizzazzjoni tat-Trattat tal-Atlantiku tat-Tramuntana (NATO)
Albanija · Belġju · Bulgarija · Ċekja · Danimarka · Estonja · Franza · Ġermanja · Greċja · Italja · Iżlanda · Kanada · Kroazja · Latvja · Litwanja · Lussemburgu · Maċedonja ta' Fuq · Montenegro · Norveġja · Pajjiżi l-Baxxi · Polonja · Portugall · Renju Unit · Rumanija · Slovakkja · Slovenja · Spanja · Stati Uniti · Turkija · Ungerija
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Repubblika_tal-Maċedonja_ta%27_Fuq&oldid=307364"