Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq: Differenza bejn il-verżjonijiet
Content deleted Content added
m r2.7.2+) (Robot: Bidla f'vi:Cộng hòa Makedonija għal vi:Cộng hòa Macedonia |
No edit summary |
||
| (46 intermediate revisions by 19 users not shown) | |||
| Linja 1: | Linja 1: | ||
{{Infobox Pajjiż |
|||
{{stub|Ġeografija}} |
|||
|isem_twil_konvenzjonali = Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq |
|||
Ir-'''Repubblika tal-Maċedonja''' hi nazzjon fl-[[Ewropa]]. Il-belt kapitali tagħha hi [[Skopje]]. |
|||
|isem_nattiv = ''Република Северна Македонија<br />Republika Severna Makedonija'' |
|||
|isem_komuni = Maċedonja |
|||
|stampa_bandiera = Flag of the Republic of Macedonia.svg |
|||
|stampa_emblema = Coat of arms of North Macedonia.svg |
|||
|stampa_mappa = Europe-Macedonia.svg |
|||
|deskrizzjoni_mappa = |
|||
|ħolqa_bandiera = Bandiera tar-Repubblika tal-Maċedonja |
|||
|ħolqa_emblema = Emblema tar-Repubblika tal-Maċedonja |
|||
|ħolqa_demografija = Demografija tar-Repubblika tal-Maċedonja |
|||
|mottu_nazzjonali = |
|||
|innu_nazzjonali = <br />[[Denes nad Makedonija|Денес над Македонија<br />''Denes nad Makedonija'']]<br /><small>Illum aktar minn Maċedonja</small><br /><center>[[Stampa:Anthem of the Republic of Macedonia (Instrumental).ogg]]</center> |
|||
|lingwi_uffiċjali = [[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]] |
|||
|gruppi_etniċi = |
|||
|kapitali = [[Skopje]] |
|||
|latd=40 |latm=0 |latNS=N |lonġd=21 |lonġm=26 |lonġEW=E |
|||
|l-ikbar_belt = [[Skopje]] |
|||
|tip_gvern = [[Repubblika parlamentari]] |
|||
|titlu_kap1 = [[President tar-Repubblika tal-Maċedonja|President]] |
|||
|titlu_kap2 = [[Prim Ministru tar-Repubblika tal-Maċedonja|Prim Ministru]] |
|||
|titlu_kap3 = [[Lista ta' Kelliema tal-Assemblea tar-Repubblika tal-Maċedonja|Kelliem tal-Parlament]] |
|||
|isem_kap1 = [[Gordana Siljanovska-Davkova]] |
|||
|isem_kap2 = [[Talat Xhaferi]] |
|||
|isem_kap3 = [[Jovan Mitreski]] |
|||
|data_sħubija_UE = |
|||
|żona_kklassifika = 148 |
|||
|poż_erja = 148 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--> |
|||
|erja_km2 = 25,713 |
|||
|erja_mi_kw = 9,779 |
|||
|perċentwal_ilma = 1.9 |
|||
|sena_stima_popolazzjoni = 2011<ref>[http://www.stat.gov.mk/OblastOpsto_en.aspx?id=2 Population] from the State Statistical Office.</ref> |
|||
|stima_popolazzjoni = 2,058,539 |
|||
|poż_stima_popolazzjoni = 146 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--> |
|||
|ċensiment_popolazzjoni = 2,022,547<ref name="stat.gov.mk">{{ċita web|titlu=Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002 – Book XIII, Skopje, 2005.|editur=State Statistical Office of the Republic of Macedonia|url=http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf}}</ref> |
|||
|densità_popolazzjoni_km2 = 80.1 |
|||
|densità_popolazzjoni_mi_kw = 210.5 |
|||
|poż_densità_popolazzjoni = 122 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--> |
|||
|sena_PGD_PSX = 2012 |
|||
|PGD_PSX = $22.147 biljun<ref name="imf2">{{ċita web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=2&pr.y=17&sy=2008&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=962&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |titlu=Maċedonja|editur=International Monetary Fund}}</ref> |
|||
|poż_PGD_PSX = |
|||
|PGD_PSX_per_capita = $10,718<ref name=imf2/> |
|||
|poż_PGD_PSX_per_capita = |
|||
|sena_IŻU = 2013 |
|||
|IŻU = {{profitt}} 0.728<ref name="HDI">{{ċita web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_Table1.pdf |titlu=Human Development Report 2013 |sena=2013 |editur=Nazzjonijiet Uniti }}</ref> |
|||
|poż_IŻU = 78 |
|||
|kategorija_IŻU = <span style="color:#090;">għoli</span> |
|||
|tip_sovranità = [[Indipendenza]] |
|||
|nota_sovranità = mill-[[Jugożlavja]] |
|||
|avveniment_stabbilit5 = [[Storja tar-Repubblika tal-Maċedonja#Triq għar-Repubblika|Iddikjarata]] |
|||
|data_stabbilit5 = 8 ta' Settembru 1991 |
|||
|avveniment_stabbilit6 = [[Storja tar-Repubblika tal-Maċedonja#Triq għar-Repubblika|Rikonoxxuta uffiċjalment]] |
|||
|data_stabbilit6 = 8 ta' April 1993 |
|||
|valuta = [[denar Maċedonjan]] |
|||
|kodiċi_valuta = MKD |
|||
|żona_ħin = [[Ħin Ewropew Ċentrali|CET]] |
|||
|differenza_ħku = +1 |
|||
|żona_ħin_legali = [[Ħin Ewropew Ċentrali tas-Sajf|CEST]] |
|||
|differenza_żona_ħin_legali = +2 |
|||
|cctld = [[.mk]] |
|||
|kodiċi_telefoniku = +389 |
|||
|sena_PGD_nominali = 2011 |
|||
|PGD_nominali = $10.198 biljun<ref name=imf2/> |
|||
|poż_PGD_nominali = |
|||
|PGD_nominali_per_capita = $4,935<ref name=imf2/> |
|||
|poż_PGD_nominali_per_capita = |
|||
|noti = |
|||
}} |
|||
[[File:Map of urban and rural municipalities of Macedonia es.svg|thumb|Organizzazzjoni territorjali]] |
|||
[[File:North Macedonia location map.svg|thumb|Organizzazzjoni territorjali]] |
|||
[[File:North Macedonia relief location map.jpg|thumb|Mappa Topografika tal-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq]] |
|||
[[File:GUP Skopje 2002 mal.jpg|thumb|Il-pjan ta' tqassim taż-żoni tal-pjan ġeografiku ġenerali tal-belt ta' Skopje, il-Maċedonja ta' Fuq. Iż-żoni urbani differenti taż-żoni huma rappreżentati minn kuluri differenti.]] |
|||
[[File:Korab (detail).jpg|thumb|Il-muntanja Korab (Albaniż, Maja e Korabit jew Mali i Korabit, Maċedonjan, Голем Кораб, Golem Korab) hija l-ogħla muntanja fl-[[Albanija]] u l-Maċedonja ta' Fuq, is-samit tagħha tifforma l-fruntiera bejn iż-żewġ pajjiżi. Il-Muntanja Korab hija biswit il-Muntanji Šar.]] |
|||
[[File:Panair Korab.jpg|thumb|Il-firxa tal-muntanji Korab.]] |
|||
[[File:Mk-ohri.png|thumb|Bandiera ta' Ohrid (Охрид)]] |
|||
Il-'''Maċedonja ta' Fuq''' ({{awdjo|en-us-Macedonia.ogg|ˌmæsɨˈdoʊniə}} [[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]]: ''Северна'' ''Македонија''), uffiċjalment ir-'''Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq''' ([[Lingwa Maċedonjana|Maċedonjan]]:''Република Северна Македонија)'', huwa [[pajjiż interkjuż]] li jinsab fil-Punent ċentrali tal-[[Balkani|peniżola Balkana]] fl-[[Ewropa tax-Xlokk]]. Il-pajjiż kien wieħed mill-i[[suċċessjoni tal-istati|stati suċċessuri]] tal-eks [[Repubblika Soċjalista Federali tal-Jugożlavja|Jugożlavja]], li minnha ddikjaraw l-indipendenza fl-1991. Hija saret membru tan-[[Nazzjonijiet Uniti]] f'Settembru tal-1993. Bejn din is-sena sa Frar tal-2019, bħala riżultat ta' [[Tilwima ta' tismija tal-Maċedonja|tilwima mal-Greċja]] fuq l-isem tagħha, kienet iddaħħlet taħt ir-referenza provviżorja tal-'''Eks Repubblika Jugożlava tal-Maċedonja''',<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations, A/RES/47/225], 8 ta' April 1993</ref><ref>[[Riżoluzzjoni tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817|Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817]] tas-7 ta' April u 845 Ġunju 18 tal-1993, ara [http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm UN resolutions made on 1993]</ref> xi drabi mqassra bħala ''FYROM'' (mill-Ingliż ''Former Yugoslav Republic of Macedonia'').<ref>FYROM fuq [http://www.google.com/search?q=FYROM&btnGNS=Search+un.org&oi=navquery_searchbox&sa=X&as_sitesearch=un.org&hl=en&client=firefox-a&hs=AKW&rls=org.mozilla%3Ael%3Aofficial un.org]</ref> F'Ġunju tal-2018, il-Maċedonja u l-Greċja ffirmaw it-Trattat ta' Prespa li rriżolva t-tilwima ta' isem il-pajjiż, fejn il-Maċedonja aċċetta li l-isem uffiċċjali tal-pajjiż isir ir-''Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq''. Dan il-bdil fl-isem beda jieħu effett mit-12 ta' Frar 2019 'il quddiem. |
|||
{{Ewropa}} |
|||
Il-pajjiż huwa mdawwar bl-art, billi jmiss mal-[[Kosovo]] fil-Majjistral, is-[[Serbja]] fit-Tramuntana, il-[[Bulgarija]] fil-Lvant, il-[[Greċja]] fin-Nofsinhar u l-[[Albanija]] fil-Punent.<ref>[http://www.mfa.gov.mk/default1.aspx?ItemID=288 Ir-Repubblika tal-Maċedonja – Fatti Basiċi], Repubblika tal-Maċedonja, Ministeru tal-affarijiet barranin</ref> Hija tikkostitwixxi madwar in-nofs tal-akbar [[Maċedonja (reġjun)|reġjun tal-Maċedonja]] ġeografiku, li jinkludi wkoll partijiet tal-Greċja u l-Bulgarija. Il-belt kapital tal-pajjiż hija [[Skopje]], bi 506,926 abitant skont iċ-ċensiment tal-2002. Bliet oħra jinkludu lil [[Bitola]], [[Kumanovo]], [[Prilep]], [[Tetovo]], [[Ohrid]], [[Veles (belt)|Veles]], [[Štip]], [[Kočani]], [[Gostivar]], [[Kavadarci]] u [[Strumica]]. Hija għandha aktar minn 50 lag u sittax-il muntanja ogħla minn 2,000 m (6,562 ft). Il-Maċedonja ta' Fuq hija membru tan-NU u l-[[Kunsill tal-Ewropa]]. Minn Diċembru 2005 kienet ukoll [[Adeżjoni tal-Maċedonja mal-Unjoni Ewropea|kandidat għas-sħubija fl-Unjoni Ewropea]] u [[Adeżjoni tal-Maċedonja man-NATO|applikat għas-sħubija man-NATO]]. |
|||
[[Kategorija:Pajjiżi ta' l-Ewropa]] |
|||
Total tal-fruntieri tal-Maċedonja ta' Fuq: 838 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): l-Albanija 181 km; Bulgarija 162 km; Greċja 234 km; Kosovo 160 km; Serbja 101 km. |
|||
== Adeżjoni fl-Unjoni Ewropea== |
|||
L-applikazzjoni tar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq għas-sħubija fl-UE ġiet ippreżentata fit-22 ta' Marzu 2004. |
|||
Il-[[Kummissjoni Ewropea]] tat opinjoni pożittiva fid-9 ta' Novembru 2005. |
|||
F'Diċembru 2005, il-Kunsill Ewropew ta lill-pajjiż l-istatus ta' kandidat. |
|||
Fit-18 ta' Frar 2008, il-Kunsill adotta s-Sħubija għall-Adeżjoni riveduta mal-Maċedonja ta' Fuq. |
|||
Il-Kummissjoni Ewropea rrakkomandat għall-ewwel darba li jinfetħu negozjati tal-adeżjoni mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq f'Ottubru 2009. Fl-2015 u fl-2016, ir-rakkomandazzjoni saret suġġetta għall-implimentazzjoni kontinwa tal-ftehim ta' Pržino u suġġetta għall-progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tal-“Prijoritajiet Urġenti ta' Riforma”. |
|||
F'Ġunju 2018, il-Kunsill adotta konklużjonijiet li fihom qabel li jwieġeb b'mod pożittiv għall-progress li sar mir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq, u stabbilixxa t-triq biex jinfetħu n-negozjati tal-adeżjoni f'Ġunju 2019, skont il-progress li sar f'ċerti oqsma ewlenin, bħar-riforma ġudizzjarja, ir-riforma tas-servizzi ta' intelligence u tas-sigurtà u r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika. |
|||
F'Ġunju 2019, il-Kunsill iddiskuta l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea tad-29 ta' Mejju 2019 dwar il-politika tat-tkabbir tal-UE u r-rapport dwar ir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fid-dawl taż-żmien limitat disponibbli u l-importanza tal-kwistjoni, huwa ddeċieda li jerġa' lura, sa mhux aktar tard minn Ottubru 2019, għall-kwistjoni tal-ftuħ tan-negozjati tal-adeżjoni mal-pajjiż, bil-ħsieb li tintlaħaq deċiżjoni ċara u sostantiva. |
|||
Fil-15 ta' Ottubru 2019, il-Kunsill iddiskuta t-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u ta' assoċjazzjoni fir-rigward tal-Albanija u r-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Wara d-diskussjoni, il-presidenza ħarġet konklużjonijiet proċedurali fejn innotat li l-Kunsill ser jiddiskuti l-kwistjoni wara l-Kunsill Ewropew ta' Ottubru. |
|||
Il-Kunsill Ewropew tas-17 u t-18 ta' Ottubru 2019 iddeċieda li jerġa' lura għall-kwistjoni tat-tkabbir qabel is-summit UE-Balkani tal-Punent f'Zagreb, f'Mejju 2020. |
|||
Fl-24 ta' Marzu 2020, il-ministri għall-affarijiet Ewropej qablu politikament li jinfetħu n-[[negozjati tal-adeżjoni]] mal-[[Albanija]] u mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fil-25 ta' Marzu, il-konklużjonijiet dwar it-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni ġew formalment adottati bi proċedura bil-miktub. Fis-26 ta' Marzu, il-membri tal-Kunsill Ewropew approvaw il-konklużjonijiet. |
|||
== Organizzazzjoni territorjali == |
|||
Il-pajjiż huwa maqsum f'85 muniċipalità, wara l-aħħar riforma li saret f'Awwissu 2004, li 10 minnhom huma parti minn "Greater Skopje". Il-pajjiż huwa jaqsam mit-tramuntana għan-nofsinhar mill-firxa tal-muntanji tal-Balkani, bl-aktar żona muntanjuża tkun il-parti tal-punent, li jmiss mal-Albanija. |
|||
<gallery> |
|||
File:03760-Ohrid (16064511578).jpg|Ohrid (Охрид) |
|||
File:2011 Ochryda, Antyczny teatr (02).jpg|Ohrid (Охрид) |
|||
File:Ohrid vo juli 2007 (96).JPG|Ohrid (Охрид) |
|||
File:Куќата на браќата Робевци (Охридска староградска архитектура).jpg|Ohrid (Охрид) |
|||
File:Музеј на вода 01.jpg|Mużew fuq l-Ilma, Ohrid (Охрид) |
|||
File:Samoilova Ohrid.jpg|Samoilova Kastell ta' Ohrid (Охридскиот замок) |
|||
File:Ohrid - panoramio (16).jpg|Ohrid (Охрид) |
|||
File:Ohrid by night.jpg|Ohrid bil-lejl. L-isem antik tal-belt kien Lychnidos, li probabbilment ifisser "belt tad-dawl". (Ġie wkoll imlaqqam bħala Ġerusalemm Balkani, Ġerusalemm tal-Maċedonja, Ġerusalemm ewropea) |
|||
File:Црква ,,Свети Јован Богослов Канео“, The church of Saint John at Kaneo Ohrid 6.jpg|Il-veduta panoramiċi tal-Knisja ta' San Ġwann (San Juan/Saint Juan) fil Kaneo Ohrid inbniet qabel 1447 għandha pjanta arkitettoniku kurċiformi nbniet fil-forma ta' salib, b'bażi rettangolari. Go fiha-Lago/Lag Ohrid Lake |
|||
File:Кочани аериал.JPG|thumb|Kočani (28333 ab) |
|||
File:Town of Makedonska Kamenica.JPG|Македонска Каменица/Makedonska Kamenica (11500 hab) |
|||
File:Grad Delcevo.JPG|Делчево/Delčevo (5147 ab) |
|||
File:Поглед на Радуша 2.jpg|Raduša (Maċedonjan: Радуша, Albaniż: Radushë) huwa raħal fil-Muniċipalità ta' Saraj, il-Maċedonja ta' Fuq. Skont iċ-ċensiment tal-2021, il-belt kellha total ta '1,533 abitant. Il-gruppi etniċi tar-raħal jinkludu: Albaniżi 1,447, Oħrajn 86. |
|||
File:Aerial view of Struga, Lake Ohrid & Black Drin (7).jpg|Struga/Струга |
|||
File:Flag of Struga Municipality.svg|Bandiera ta' Struga/Струга |
|||
File:Coat of arms of Struga Municipality.svg|Tarka ta´Struga/Струга |
|||
File:| |
|||
File:043 MK0080201 Panorama na Aračinovo.jpg|Aračinovo (Maċedonjan: Арачиново, Albaniż: Haraçinë) hija belt u s-sede tal-muniċipalità ta' Aračinovo |
|||
File:Куманово.jpg|Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:Татар Синан Бег Џамија“ 17.jpg|Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:View of St. Nikola church in Kumanovo.JPG|Knisja ta' San Nikola, Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:The square of Kumanovo.JPG|Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:Kumanovo square 3.JPG|Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:„Спомен костурница“ 11.jpg|Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:Zebrnjak, Kumanovo 01.JPG|"Zebrnjak" Monument tas-suldati falluti tal-gwerra tal-Balkani 1912, Kumanovo/Куманово/Кumanovë |
|||
File:Ruen IMG 4742.jpg|Osogovska Planina / Muntajna Osogovska Mountain |
|||
File:Aneks kon ramkoven dogovor.jpg|Trattat ta' Ohrid/Ohrid Agreement/Acuerdo de Ohrid (Охридски рамковен договор/Ohridski ramkoven dogovor/Marrëveshja e Ohrit) fit-13 ta' Awwisu 2001u li temm il-kunflitt etniku armat bejn il-forzi Albaniżi tal-Armata tal-Ħelsien tal-Kosovo u l-Forzi tas-Sigurtà tal-Maċedonja |
|||
</gallery> |
|||
== Referenzi == |
|||
{{Referenzi}} |
|||
== Ħoloq esterni == |
|||
* [https://www.consilium.europa.eu/mt/policies/enlargement/republic-north-macedonia/ Maċedonja ta' Fuq], Kunsill tal-Unjoni Ewropea |
|||
{{Ewropa}} |
|||
{{NATO}} |
|||
[[Kategorija:Maċedonja ta' Fuq]] |
|||
[[ace:Masèdonia]] |
|||
[[Kategorija:Pajjiżi interkjużi|Maċedonja]] |
|||
[[af:Republiek van Masedonië]] |
|||
[[Kategorija:Pajjiżi stabbiliti fl-1991|Maċedonja]] |
|||
[[als:Republik Mazedonien]] |
|||
[[Kategorija:Ewropa tal-Lvant]] |
|||
[[am:የመቄዶንያ ሬፑብሊክ]] |
|||
[[Kategorija:Balkani]] |
|||
[[an:Republica de Macedonia]] |
|||
[[ang:Cynewīse Macedonia]] |
|||
[[ar:جمهورية مقدونيا]] |
|||
[[arc:ܩܘܛܢܝܘܬܐ ܕܡܩܕܘܢܝܐ]] |
|||
[[arz:جمهورية مقدونيا]] |
|||
[[ast:República de Macedonia]] |
|||
[[az:Makedoniya]] |
|||
[[ba:Македония Республикаһы]] |
|||
[[bar:Mazedonien]] |
|||
[[bat-smg:Makeduonėjė]] |
|||
[[bcl:Republika kan Masedonya]] |
|||
[[be:Рэспубліка Македонія]] |
|||
[[be-x-old:Рэспубліка Македонія]] |
|||
[[bg:Република Македония]] |
|||
[[bi:Macedonia]] |
|||
[[bn:ম্যাসেডোনিয়া প্রজাতন্ত্র]] |
|||
[[bo:མ་སེ་ཌོ་ནིཡ། (རྒྱལ་ཁབ།)]] |
|||
[[br:Republik Makedonia]] |
|||
[[bs:Makedonija]] |
|||
[[ca:República de Macedònia]] |
|||
[[ce:Македони]] |
|||
[[ceb:Republika sa Macedonia]] |
|||
[[ckb:کۆماری مەقدوونیا]] |
|||
[[crh:Makedoniya Cumhuriyeti]] |
|||
[[cs:Makedonie]] |
|||
[[csb:Macedońskô]] |
|||
[[cu:Макєдонїꙗ]] |
|||
[[cv:Македони Республики]] |
|||
[[cy:Gweriniaeth Macedonia]] |
|||
[[da:Makedonien]] |
|||
[[de:Mazedonien]] |
|||
[[diq:Cumhuriyetê Makedonya]] |
|||
[[dsb:Makedońska]] |
|||
[[dv:މެސެޑޯނިއާ]] |
|||
[[ee:Republic of Macedonia]] |
|||
[[el:Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας]] |
|||
[[en:Republic of Macedonia]] |
|||
[[eo:Respubliko Makedonio]] |
|||
[[es:República de Macedonia]] |
|||
[[et:Makedoonia]] |
|||
[[eu:Mazedoniako Errepublika]] |
|||
[[ext:Repúbrica de Macedónia]] |
|||
[[fa:جمهوری مقدونیه]] |
|||
[[fi:Makedonia]] |
|||
[[fiu-vro:Makõdoonia Vabariik]] |
|||
[[fo:Lýðveldið Makedónia]] |
|||
[[fr:Macédoine (pays)]] |
|||
[[frp:Rèpublica de Macèdonie]] |
|||
[[frr:Mazedoonien]] |
|||
[[fy:Masedoanje (lân)]] |
|||
[[ga:Poblacht na Macadóine]] |
|||
[[gag:Makedoniya]] |
|||
[[gd:Masadoinia]] |
|||
[[gl:República de Macedonia - Република Македонија]] |
|||
[[gn:Masendoña]] |
|||
[[got:𐌼𐌰𐌺𐌰𐌹𐌳𐍉𐌽𐌾𐌰]] |
|||
[[gv:Pobblaght ny Massadoan]] |
|||
[[hak:Mâ-khì-tun]] |
|||
[[haw:Repupalika o Masedonia]] |
|||
[[he:מקדוניה]] |
|||
[[hi:मैसिडोनिया]] |
|||
[[hif:Republic of Macedonia]] |
|||
[[hr:Makedonija]] |
|||
[[hsb:Makedonska]] |
|||
[[ht:Repiblik d Masedoni]] |
|||
[[hu:Macedónia]] |
|||
[[hy:Մակեդոնիայի Հանրապետություն]] |
|||
[[ia:Republica de Macedonia]] |
|||
[[id:Republik Makedonia]] |
|||
[[ie:Macedonia]] |
|||
[[ilo:Macedonia]] |
|||
[[io:Republiko Macedonia]] |
|||
[[is:Lýðveldið Makedónía]] |
|||
[[it:Repubblica di Macedonia]] |
|||
[[ja:マケドニア共和国]] |
|||
[[jv:Républik Makedonia]] |
|||
[[ka:მაკედონია]] |
|||
[[kaa:Makedoniya]] |
|||
[[kbd:Республикэ Македониэ]] |
|||
[[kg:Makedonia]] |
|||
[[kk:Македония Республикасы]] |
|||
[[kl:Makedonia]] |
|||
[[kn:ಮ್ಯಾಸೆಡೊನಿಯ ಗಣರಾಜ್ಯ]] |
|||
[[ko:마케도니아 공화국]] |
|||
[[koi:Республика Македония]] |
|||
[[krc:Македония]] |
|||
[[ku:Komara Makedonyayê]] |
|||
[[kv:Македония Республика]] |
|||
[[kw:Repoblek Makedoni]] |
|||
[[la:Respublica Macedonica]] |
|||
[[lad:Makedonia]] |
|||
[[lb:Republik Mazedonien]] |
|||
[[li:Macedonië (land)]] |
|||
[[lij:Maçedònia]] |
|||
[[lmo:Macedonia]] |
|||
[[lt:Makedonija]] |
|||
[[ltg:Makedonejis Republika]] |
|||
[[lv:Maķedonija]] |
|||
[[mdf:Македоние]] |
|||
[[mhr:Македоний]] |
|||
[[mi:Makerōnia]] |
|||
[[mk:Македонија]] |
|||
[[ml:റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് മാസിഡോണിയ]] |
|||
[[mn:Бүгд Найрамдах Македон Улс]] |
|||
[[mr:मॅसिडोनिया]] |
|||
[[ms:Republik Macedonia]] |
|||
[[my:မက်စီဒိုးနီးယားနိုင်ငံ]] |
|||
[[na:Matedoniya]] |
|||
[[nah:Tlācatlahtohcāyōtl Macedonia]] |
|||
[[nds:Republiek Makedonien]] |
|||
[[nds-nl:Massedonië (laand)]] |
|||
[[ne:म्यासेडोनिया]] |
|||
[[nl:Macedonië (land)]] |
|||
[[nn:Republikken Makedonia]] |
|||
[[no:Republikken Makedonia]] |
|||
[[oc:Republica de Macedònia]] |
|||
[[or:ମାସିଡୋନିଆ]] |
|||
[[os:Республикæ Македони]] |
|||
[[pa:ਮਕਦੂਨੀਆ ਗਣਰਾਜ]] |
|||
[[pam:Republika ning Makedonia]] |
|||
[[pap:Macedonia]] |
|||
[[pcd:Machédoène (païs)]] |
|||
[[pih:Repablik o' Masedoenya]] |
|||
[[pl:Macedonia]] |
|||
[[pms:Macedònia]] |
|||
[[pnt:ΠΓΔΜ]] |
|||
[[ps:د مقدونيې ولسمشريزه]] |
|||
[[pt:República da Macedónia]] |
|||
[[qu:Makidunya]] |
|||
[[rmy:Republika Makedoniya]] |
|||
[[ro:Republica Macedonia]] |
|||
[[roa-rup:Republica Machedonia]] |
|||
[[roa-tara:Repubbleche de Macidonie]] |
|||
[[ru:Республика Македония]] |
|||
[[rw:Masedoniya]] |
|||
[[sa:मेसेडोनिया]] |
|||
[[sah:Македония Республиката]] |
|||
[[sc:Matzedònia]] |
|||
[[scn:Ripùbblica di Macidonia]] |
|||
[[sco:Republic o Macedonie]] |
|||
[[se:Makedonia]] |
|||
[[sh:Republika Makedonija]] |
|||
[[simple:Republic of Macedonia]] |
|||
[[sk:Macedónsko]] |
|||
[[sl:Makedonija]] |
|||
[[so:Jamhuriyada Makedonia]] |
|||
[[sq:Republika e Maqedonisë]] |
|||
[[sr:Република Македонија]] |
|||
[[ss:IMakhedoniya]] |
|||
[[stq:Makedonien]] |
|||
[[su:Makédonia]] |
|||
[[sv:Makedonien]] |
|||
[[sw:Jamhuri ya Masedonia]] |
|||
[[szl:Macedůńijo]] |
|||
[[ta:மாக்கடோனியக் குடியரசு]] |
|||
[[te:మేసిడోనియా]] |
|||
[[tg:Ҷумҳурии Мақдуния]] |
|||
[[th:ประเทศมาซิโดเนีย]] |
|||
[[tk:Makedoniýa Respublikasy]] |
|||
[[tl:Republika ng Masedonya]] |
|||
[[tr:Makedonya Cumhuriyeti]] |
|||
[[tt:Македония Җөмһүрияте]] |
|||
[[udm:Македония Республика]] |
|||
[[ug:ماكېدونىيە]] |
|||
[[uk:Республіка Македонія]] |
|||
[[ur:مقدونیہ]] |
|||
[[uz:Makedoniya Respublikasi]] |
|||
[[vec:Republica de Macedonia]] |
|||
[[vep:Makedonii]] |
|||
[[vi:Cộng hòa Macedonia]] |
|||
[[vls:Macedonië (land)]] |
|||
[[vo:Makedoniyän]] |
|||
[[war:Republika han Macedonia]] |
|||
[[wo:Réewum Maseduwaan]] |
|||
[[wuu:马其顿]] |
|||
[[xal:Масидин Орн]] |
|||
[[xmf:მაკედონია]] |
|||
[[yi:רעפובליק פון מאקעדאניע]] |
|||
[[yo:Orílẹ̀-èdè Olómìnira ilẹ̀ Makẹdóníà]] |
|||
[[zea:Macedonië]] |
|||
[[zh:馬其頓共和國]] |
|||
[[zh-min-nan:Makedonija Kiōng-hô-kok]] |
|||
[[zh-yue:馬其頓共和國]] |
|||
Reviżjoni kurrenti ta' 15:08, 12 Mejju 2024
| Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq Република Северна Македонија Republika Severna Makedonija |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Innu nazzjonali: Денес над Македонија Denes nad Makedonija Illum aktar minn Maċedonja |
||||||
 |
||||||
| Belt kapitali (u l-ikbar belt) | Skopje 40°0′N 21°26′E / 40°N 21.433°E
| |||||
| Lingwi uffiċjali | Maċedonjan | |||||
| Gvern | Repubblika parlamentari | |||||
| - | President | Gordana Siljanovska-Davkova | ||||
| - | Prim Ministru | Talat Xhaferi | ||||
| - | Kelliem tal-Parlament | Jovan Mitreski | ||||
| Indipendenza | mill-Jugożlavja | |||||
| - | Iddikjarata | 8 ta' Settembru 1991 | ||||
| - | Rikonoxxuta uffiċjalment | 8 ta' April 1993 | ||||
| Erja | ||||||
| - | Total | 25,713 km2 (148) 9,779 mil kwadru |
||||
| - | Ilma (%) | 1.9 | ||||
| Popolazzjoni | ||||||
| - | stima tal-2011[2] | 2,058,539 (146) | ||||
| - | ċensiment tal- | 2,022,547[1] | ||||
| - | Densità | 80.1/km2 (122) 210.5/mili kwadri |
||||
| PGD (PSX) | stima tal-2012 | |||||
| - | Total | $22.147 biljun[3] | ||||
| - | Per capita | $10,718[3] | ||||
| PGD (nominali) | stima tal-2011 | |||||
| - | Total | $10.198 biljun[3] | ||||
| - | Per capita | $4,935[3] | ||||
| IŻU (2013) | ▲ 0.728[4] (għoli) (78) | |||||
| Valuta | denar Maċedonjan (MKD) |
|||||
| Żona tal-ħin | CET (UTC+1) | |||||
| Kodiċi telefoniku | +389 | |||||
| TLD tal-internet | .mk | |||||
Il-Maċedonja ta' Fuq (
Il-pajjiż huwa mdawwar bl-art, billi jmiss mal-Kosovo fil-Majjistral, is-Serbja fit-Tramuntana, il-Bulgarija fil-Lvant, il-Greċja fin-Nofsinhar u l-Albanija fil-Punent.[8] Hija tikkostitwixxi madwar in-nofs tal-akbar reġjun tal-Maċedonja ġeografiku, li jinkludi wkoll partijiet tal-Greċja u l-Bulgarija. Il-belt kapital tal-pajjiż hija Skopje, bi 506,926 abitant skont iċ-ċensiment tal-2002. Bliet oħra jinkludu lil Bitola, Kumanovo, Prilep, Tetovo, Ohrid, Veles, Štip, Kočani, Gostivar, Kavadarci u Strumica. Hija għandha aktar minn 50 lag u sittax-il muntanja ogħla minn 2,000 m (6,562 ft). Il-Maċedonja ta' Fuq hija membru tan-NU u l-Kunsill tal-Ewropa. Minn Diċembru 2005 kienet ukoll kandidat għas-sħubija fl-Unjoni Ewropea u applikat għas-sħubija man-NATO.
Total tal-fruntieri tal-Maċedonja ta' Fuq: 838 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): l-Albanija 181 km; Bulgarija 162 km; Greċja 234 km; Kosovo 160 km; Serbja 101 km.
Adeżjoni fl-Unjoni Ewropea[immodifika | immodifika s-sors]
L-applikazzjoni tar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq għas-sħubija fl-UE ġiet ippreżentata fit-22 ta' Marzu 2004.
Il-Kummissjoni Ewropea tat opinjoni pożittiva fid-9 ta' Novembru 2005.
F'Diċembru 2005, il-Kunsill Ewropew ta lill-pajjiż l-istatus ta' kandidat.
Fit-18 ta' Frar 2008, il-Kunsill adotta s-Sħubija għall-Adeżjoni riveduta mal-Maċedonja ta' Fuq.
Il-Kummissjoni Ewropea rrakkomandat għall-ewwel darba li jinfetħu negozjati tal-adeżjoni mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq f'Ottubru 2009. Fl-2015 u fl-2016, ir-rakkomandazzjoni saret suġġetta għall-implimentazzjoni kontinwa tal-ftehim ta' Pržino u suġġetta għall-progress sostanzjali fl-implimentazzjoni tal-“Prijoritajiet Urġenti ta' Riforma”.
F'Ġunju 2018, il-Kunsill adotta konklużjonijiet li fihom qabel li jwieġeb b'mod pożittiv għall-progress li sar mir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq, u stabbilixxa t-triq biex jinfetħu n-negozjati tal-adeżjoni f'Ġunju 2019, skont il-progress li sar f'ċerti oqsma ewlenin, bħar-riforma ġudizzjarja, ir-riforma tas-servizzi ta' intelligence u tas-sigurtà u r-riforma tal-amministrazzjoni pubblika.
F'Ġunju 2019, il-Kunsill iddiskuta l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea tad-29 ta' Mejju 2019 dwar il-politika tat-tkabbir tal-UE u r-rapport dwar ir-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fid-dawl taż-żmien limitat disponibbli u l-importanza tal-kwistjoni, huwa ddeċieda li jerġa' lura, sa mhux aktar tard minn Ottubru 2019, għall-kwistjoni tal-ftuħ tan-negozjati tal-adeżjoni mal-pajjiż, bil-ħsieb li tintlaħaq deċiżjoni ċara u sostantiva.
Fil-15 ta' Ottubru 2019, il-Kunsill iddiskuta t-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u ta' assoċjazzjoni fir-rigward tal-Albanija u r-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Wara d-diskussjoni, il-presidenza ħarġet konklużjonijiet proċedurali fejn innotat li l-Kunsill ser jiddiskuti l-kwistjoni wara l-Kunsill Ewropew ta' Ottubru.
Il-Kunsill Ewropew tas-17 u t-18 ta' Ottubru 2019 iddeċieda li jerġa' lura għall-kwistjoni tat-tkabbir qabel is-summit UE-Balkani tal-Punent f'Zagreb, f'Mejju 2020.
Fl-24 ta' Marzu 2020, il-ministri għall-affarijiet Ewropej qablu politikament li jinfetħu n-negozjati tal-adeżjoni mal-Albanija u mar-Repubblika tal-Maċedonja ta' Fuq. Fil-25 ta' Marzu, il-konklużjonijiet dwar it-tkabbir u l-proċess ta' stabbilizzazzjoni u assoċjazzjoni ġew formalment adottati bi proċedura bil-miktub. Fis-26 ta' Marzu, il-membri tal-Kunsill Ewropew approvaw il-konklużjonijiet.
Organizzazzjoni territorjali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-pajjiż huwa maqsum f'85 muniċipalità, wara l-aħħar riforma li saret f'Awwissu 2004, li 10 minnhom huma parti minn "Greater Skopje". Il-pajjiż huwa jaqsam mit-tramuntana għan-nofsinhar mill-firxa tal-muntanji tal-Balkani, bl-aktar żona muntanjuża tkun il-parti tal-punent, li jmiss mal-Albanija.
-
Ohrid (Охрид)
-
Ohrid (Охрид)
-
Ohrid (Охрид)
-
Ohrid (Охрид)
-
Mużew fuq l-Ilma, Ohrid (Охрид)
-
Samoilova Kastell ta' Ohrid (Охридскиот замок)
-
Ohrid (Охрид)
-
Ohrid bil-lejl. L-isem antik tal-belt kien Lychnidos, li probabbilment ifisser "belt tad-dawl". (Ġie wkoll imlaqqam bħala Ġerusalemm Balkani, Ġerusalemm tal-Maċedonja, Ġerusalemm ewropea)
-
Il-veduta panoramiċi tal-Knisja ta' San Ġwann (San Juan/Saint Juan) fil Kaneo Ohrid inbniet qabel 1447 għandha pjanta arkitettoniku kurċiformi nbniet fil-forma ta' salib, b'bażi rettangolari. Go fiha-Lago/Lag Ohrid Lake
-
Kočani (28333 ab)
-
Македонска Каменица/Makedonska Kamenica (11500 hab)
-
Делчево/Delčevo (5147 ab)
-
Raduša (Maċedonjan: Радуша, Albaniż: Radushë) huwa raħal fil-Muniċipalità ta' Saraj, il-Maċedonja ta' Fuq. Skont iċ-ċensiment tal-2021, il-belt kellha total ta '1,533 abitant. Il-gruppi etniċi tar-raħal jinkludu: Albaniżi 1,447, Oħrajn 86.
-
Struga/Струга
-
Bandiera ta' Struga/Струга
-
Tarka ta´Struga/Струга
-
Aračinovo (Maċedonjan: Арачиново, Albaniż: Haraçinë) hija belt u s-sede tal-muniċipalità ta' Aračinovo
-
Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
Knisja ta' San Nikola, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
"Zebrnjak" Monument tas-suldati falluti tal-gwerra tal-Balkani 1912, Kumanovo/Куманово/Кumanovë
-
Osogovska Planina / Muntajna Osogovska Mountain
-
Trattat ta' Ohrid/Ohrid Agreement/Acuerdo de Ohrid (Охридски рамковен договор/Ohridski ramkoven dogovor/Marrëveshja e Ohrit) fit-13 ta' Awwisu 2001u li temm il-kunflitt etniku armat bejn il-forzi Albaniżi tal-Armata tal-Ħelsien tal-Kosovo u l-Forzi tas-Sigurtà tal-Maċedonja
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ State Statistical Office of the Republic of Macedonia (ed.). "Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002 – Book XIII, Skopje, 2005" (PDF).
- ^ Population from the State Statistical Office.
- ^ a b ċ d International Monetary Fund (ed.). "Maċedonja".
- ^ Nazzjonijiet Uniti, ed. (2013). "Human Development Report 2013" (PDF).
- ^ United Nations, A/RES/47/225, 8 ta' April 1993
- ^ Riżoluzzjonijiet tal-Kunsill tas-Sigurtà tan-Nazzjonijiet Uniti 817 tas-7 ta' April u 845 Ġunju 18 tal-1993, ara UN resolutions made on 1993
- ^ FYROM fuq un.org
- ^ Ir-Repubblika tal-Maċedonja – Fatti Basiċi, Repubblika tal-Maċedonja, Ministeru tal-affarijiet barranin
Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]
- Maċedonja ta' Fuq, Kunsill tal-Unjoni Ewropea
