Paj Prensipal : Diférans ant vèrsyon
Aucun résumé des modifications Baliz : Révoqué Éditò vizwèl |
Aucun résumé des modifications Baliz : Révocation manuelle Révoqué |
||
Lign 1 : | Lign 1 : | ||
Le '''Sousouri''' ([[chauve-souris]] en [[français]]) est un personnage typique du [[Carnaval de Guyane|carnaval guyanais]] |
|||
= '''Dèskripsyon''' = |
|||
Sa pèrsonaj-a ka réprézanté sousouri. Yé ka senbolizé lasoufrans. Yé koulèr a nwè ké rouj. Nou ka wè yé annan lari konmin Lagwiyann pannan sézon kannaval. A pito Kayenn nou ka wè yé pisouvan. Yé ka kouri lari-ya toulédimanch kannaval. |
|||
Sousouri ka réprézanté lidé moun ki ka viv Lamazoni. Sa pèrsonaj-a potalan piskétan sousouri a roun senbòl anblématik roun kominoté pèp natif-natal Lagwiyann, zendjen Yaguas laro Lamazoni. |
|||
= '''Pèrsèpsyon''' = |
|||
Léròp, sousouri a lidé djab men pannan kannaval-a a ròt bagaj. Kannaval Lagwiyann ka réprézanté tout moun ki ka viv annan péyi-a. I gen aprochan 102 oben 110 èspès sousouri Lagwiyann. |
|||
Déglizman sousouri lé montré rézistans pannan lépòk katibaj. Sa ganm wè a menm parèy Lagwiyann kou Lakarayib. |
|||
Sousouri a senbòl lasoufrans détéritoryalizasyon ké viré annan rétéritoryalizasyon ki fèt annan gran soufrans. Sa ka fè wè lidé kolonyal blanng-yan. |
|||
Lafrik, gen rounòt non pou sa pèrsonaj-a. |
|||
= '''Lagwiyann''' = |
|||
Kannaval Lagwiyann a roun évennman nou pa pouvé manké annan réjyon-an. Bokou moun ka konsidéré sa bagaj-a, i ka réprézanté kiltir péyi-a. Nou ka trapé tout moun ròt kiltir annan kannaval Lagwiyann. |
|||
Kannaval Kayenn ka vini di lèspri, ganm fè kolo-yan. Sa roun pansé blanng fransé, a sa nou ka trouvé annan kannaval lari Kayenn, i gen tout so sans réapropriyasyon. Kouman santiman lèsklav, soufrans, doulè, lèkzil ké linomab ka èsprimé atravè léjann-yan é kwayans moun péyi Lagwiyann. Sousouri sa roun fason annan lèspwi moun-yan, i ka senbolizé mòrtalité di sa richès patrimwann é kiltir idantitèr. Sa réprézantasyon-an a roun mirwar limanité komplèks ki konstrwi roun visyon ki ka dominé di visyon ròt-a. A konsa mouché Édouard Glissant ka défini sa bagaj-a, antan ki miz au paròksysm di karaktèr dérizwar lajénès krèyòl. Lèspri rasis osidantal a té ka pozé sokò kou roun zannimo pli pròch di moun nwè épi di moun blanng annan pansé (konsepsyon darwinienne di évolisyon, pran kou roun mask grotsk. |
|||
= Dénominasyon = |
|||
Sousouri annnan lèksik Lagwiyann, i adopté pa tout moun ki annan kannaval Lagwiyann. Travay Michel AZÉMA ké Emmanuella RATTIER (1994) asou lanng matèrnel annan lékol, mété an rélasyon timoun-yan ki soti annan fami roun lanng kréyòl ké timoun-yan ki soti annan fami 2 lanng ka fas difikilté pou anprann roun fransé granmatikal. Altèrnans kodik souvan apliké annan kontèks kréyòl, marké pa de sitiyasyon de tip diglosik. Plisyè fonctyoneman annan kominikasyon lanng-yan étidyé pa Sophie Alby et Bettina Migge ka propozé annan roun létid di mélanj lanng-yan di Lagwiyann. |
|||
== Notes et Références[modifier | modifier le code] == |
|||
# ↑ <sup>Revenir plus haut en :a et b</sup> K. S. Bose et R. H. Sarma, « », ''Biochemical and Biophysical Research Communications'', <abbr>vol.</abbr> 66, <abbr>n<sup>o</sup></abbr> 4, 27 octobre 1975, <abbr>p.</abbr> 1173–1179 <small>(ISSN 1090-2104, <nowiki>PMID 2</nowiki>, DOI 10.1016/0006-291x(75)90482-9, lire en ligne, consulté le 10 février 2023)</small> |
|||
# ↑ Blodwenn Maufret, , Belgique, Musée international du Carnaval et du Masque de Binche Copyright by B. et MICM - Binche (Belgique), d/2019/1590/1, 282 <abbr>p.</abbr> <small>(<nowiki>ISBN 2-87232-047-4</nowiki>, 28 février 2023)</small>, p. 138 -140 |
|||
# ↑ Blodwenn Mauffret, « », ''Amerika'', <abbr>n<sup>o</sup></abbr> 11, 23 décembre 2014 <small>(ISSN 2107-0806, DOI 10.4000/amerika.5527, lire en ligne, consulté le 21 mars 2023)</small> |
|||
# ↑ Isabelle Hidair, « », ''Pratiques et représentations linguistiques en Guyane'', 2007, <abbr>p.</abbr> 209-224 <small>(lire en ligne)</small> |
|||
{| style="margin-top:5px; width:100%; margin-bottom:2px;" |
{| style="margin-top:5px; width:100%; margin-bottom:2px;" |
||
|class="fundologo" style="background-repeat:no-repeat; background-position:-40px -15px; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | |
|class="fundologo" style="background-repeat:no-repeat; background-position:-40px -15px; width:100%; border:1px solid #a7d7f9; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | |
Vèrsyon di 3 avril 2023 à 18:12
|
Lagwiyann [la.ɡɥi.jãn] (Guyane an fransé) sa roun réjyon é roun départman fransé ki sitchwé atè Lanmérik di Sid. Konpétans-ya di dé nivèl-ya di kolègtivité sa ègzèrsé annan kad-a di roun kolègtivité téritoryal inik ké lòrgann ki ka délibéré sa lasanblé di Lagwiyann. So kod Insee sa 973. Ké roun sipèrfisi di 83 846 km² é roun popilasyon di 252 338 zabitan an 2014, Lagwiyann sa dézyenm réjyon-an di Lafrans an tèrm di sipèrfisi épi dézyenm mwen péplé-a apré Mayòt. Li sa égalman départman-an ki pi bwazé, 98% di téritwè kouvri ké roun danbwa ki parmi pi rich-ya é mwen ékolojikman fragmanté di monn-an. Pronmyé tras arkéyolojik (potri, gravir roupès, poliswè…) di pèp Nativ anmériken ant Loyapòk ké Maronni ka roumanté dipi Ve miléner anvan nou lè. Patché di yé sigsésò annan menm zonn jéyografik ka apartni prensipalman o group lengwistik di Toupi Gwaranni-ya. Nou ka èstimen ki jouk finisman-an di IIIe syèk, Nativ anmériken-yan Arawak ké Palikou, orijinèr di riv-ya di Lanmanzonn, ka enstalé yékò asou litoral gwiyannen. Yé swivi bò VIIIe syèk pa Nativ anmériken-yan ki aplé Karayb oben Karib, Kalinya (Galibi) ké Wayannan...Li laswit |
PrézantasyonWikipédja sa roun projè di lansiklopédi kolèktif an lign, inivèrsèl, miltilenng épi ka fonksyonnen asou prensip di wiki. Sa projè ka sasé lofri roun kontni libman réytilizab, objèktif épi vérifyab, ki chak moun pouvé modifyé ké anmélyoré. Wikipédja sa défini pa tchèk prensip fondatò. So kontni sa anba lisans Creative Commons BY-SA. Li pouvé fika kopyé ké réytilizé anba menm lisans-a, ké rézèrv di rèspèkté kondisyon-yan. Wikipédja ka fourni tout so kontni gratchwitman, san piblisité, épi san fè lésplwatasyon di data pésonnèl di so itilizatò-ya. Rédaktò-ya di artik-ya di Wikipédja sa bénévòl. Yé ka koòrdonnen yé léfò annan roun kouminoté kolaborativ, san dirijan.
Chak moun pouvé pibliyé atchwèlman di kontni an lign, rounso si moun ka rèspèkté larèl-ya ésansyèl ki établi pa Fondasyon Wikimedia é pa kouminoté-a ; pa lègzanp, vérifyabilité di kontni, admisibilité di artik-ya ké gadé roun atitid ké rèspè. Rounlo paj di lèd la pou ou dispozisyon, notanman pou kréyé roun artik, modifyé roun artik oben mété roun zimaj. Pa pran pè pozé roun késyon pou ganyen lèd pou ou pronmyé kontribisyon, menm annan roun di projè tématik oben annan diféran lèspas diskisyon. Paj-ya di diskisyon sa itilizé pou santralizé réflèksyon-yan ké koumantèr-ya ki ka pèrmèt anmélyoré artik-ya. |
|
Wikipédja ké pli di 1 000 000 artik :
Deutsch ·
English ·
Français ·
Español ·
Italiano ·
日本語 ·
Nederland ·
Polski ·
Русский ·
Sinugboanong Binisaya ·
Svenska ·
Tiếng Việt ·
Winaray
Wikipédja ké pli di 100 000 artik :
العربية ·
български ·
Català ·
한국어 ·
中文 ·
Dansk ·
Slovenčina ·
Esperanto ·
Suomi ·
עִבְרִית ·
Magyar ·
Bahasa Indonesia ·
Lietuviu ·
Norsk ·
România ·
Српски / Srpski ·
Česká ·
Türkçe ·
Українська ·
Volapük