زبان مقدونی: تفاوت میان نسخهها
جز ویکیسازی رباتیک(۶.۷) >جمهوری سوسیالیستی+مرتب (۷.۷) |
جز ویرایش Zendehmehr (بحث) به آخرین تغییری که Amir.Vector انجام داده بود واگردانده شد برچسب: واگردانی |
||
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{برای|زبان مقدونی کهن از خانواده هلنی|زبان مقدونی باستان}} |
|||
{{Infobox language |
|||
|name=زبان مقدونی |
|||
|nativename={{lang|mk|македонски}}{{سخ}}''{{transl|mk|ALA|makedonski}}'' |
|||
|pronunciation={{IPA-mk|maˈkɛdɔnski|}} |
|||
|states=[[مقدونیه شمالی]]، [[آلبانی]]، [[بلغارستان]]، [[یونان]]، [[رومانی]]، [[صربستان]] |
|||
|region=[[بالکان]] |
|||
|ethnicity=[[مقدونیها (گروه قومی)|مقدونیها]] |
|||
|speakers=۱٫۴–۲٫۵ میلیون |
|||
|date=۱۹۸۶–۲۰۱۱ |
|||
|familycolor=Indo-European |
|||
|fam2=[[زبانهای بالتواسلاوی|بالتواسلاوی]] |
|||
|fam3=[[زبانهای اسلاوی|اسلاوی]] |
|||
|fam4=[[زبانهای اسلاوی جنوبی|اسلاوی جنوبی]] |
|||
|fam5=[[Eastern South Slavic languages|اسلاوی جنوب شرقی]] |
|||
|script=[[الفبای سیریلیک]] ([[Macedonian alphabet]]){{سخ}}[[Macedonian Braille]] |
|||
|dia1=[[Dialects of Macedonian|Macedonian dialects]] |
|||
|nation={{flag|North Macedonia}} |
|||
|minority={{Flag|Albania|size=23px}}{{سخ}}{{BIH}}{{سخ}}{{ROU}}{{سخ}}{{SRB}} |
|||
|agency=[[Macedonian Language Institute "Krste Misirkov"]] at the [[Ss. Cyril and Methodius University of Skopje]] |
|||
|iso1=mk |
|||
|iso2b=mac |
|||
|iso2t=mkd |
|||
|iso3=mkd |
|||
|glotto=mace1250 |
|||
|glottorefname=Macedonian |
|||
|lingua=53-AAA-ha (part of 53-AAA-h) |
|||
|notice=IPA |
|||
|map=Idioma macedonio.PNG |
|||
|mapcaption=The Macedonian-speaking world: {{Legend|#0080FF|regions where Macedonian is the language of the majority}}{{Citation needed|reason=Aromanian and Albanian speaking majorities are included in dark blue|date=October 2015}} {{Legend|#88C4FF|regions where Macedonian is the language of a significant minority{{Citation needed|reason=Same area is listed as Bulgarian dialects according to wikipedia.|date=September 2015}}}} |
|||
}} |
|||
[[پرونده:MapOfMacedonianSpeakers.png|بندانگشتی|440px|پراکندگی مقدونیزبانان؛{{سخ}}{{legend|#000250|زبان رسمی}}{{سخ}}{{legend|#00038c|بیش از ۸۰هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#0006fc|بیش از ۶۰هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#8184ff|بیش از ۴۰هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#dddeff|بیش از ۲۰ هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#b9b9b9|کمتر از ۲۰هزار گویشور}}]] |
[[پرونده:MapOfMacedonianSpeakers.png|بندانگشتی|440px|پراکندگی مقدونیزبانان؛{{سخ}}{{legend|#000250|زبان رسمی}}{{سخ}}{{legend|#00038c|بیش از ۸۰هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#0006fc|بیش از ۶۰هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#8184ff|بیش از ۴۰هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#dddeff|بیش از ۲۰ هزار گویشور}}{{سخ}}{{legend|#b9b9b9|کمتر از ۲۰هزار گویشور}}]] |
||
'''زبان مقدونی''' {{به مقدونی|македонски јазик مکدنسکی یازیک}} زبان رسمی [[جمهوری مقدونیه]] است. مقدونی در گروه [[زبانهای اسلاوی]] (شاخهٔ جنوبی) جای میگیرد. جمعیت گویشوران این زبان میان |
'''زبان مقدونی''' {{به مقدونی|македонски јазик مکدنسکی یازیک}} زبان رسمی [[جمهوری مقدونیه]] است. مقدونی در گروه [[زبانهای اسلاوی]] (شاخهٔ جنوبی) جای میگیرد. جمعیت گویشوران این زبان میان ۱٫۶ تا ۳ میلیون تن برآورد میشود. |
||
مقدونی از ۱۹۴۵ زبان [[جمهوری سوسیالیستی]] مقدونیه-که آن زمان بخشی از [[ |
مقدونی از ۱۹۴۵ زبان [[جمهوری سوسیالیستی]] مقدونیه-که آن زمان بخشی از [[یوگسلاوی]] بود- شناختهشد. |
||
== الفبا == |
== الفبا == |
||
برای نگارش زبان مقدونی در آغاز از [[الفبای سیریلیک نخستین]] استفاده میشد، ولی سپس [[الفبای سیریلیک]] جایگزین آن شد. |
برای نگارش زبان مقدونی در آغاز از [[الفبای سیریلیک نخستین]] استفاده میشد، ولی سپس [[الفبای سیریلیک]] جایگزین آن شد. |
||
فهرست الفبای مقدونی: |
فهرست الفبای مقدونی: |
||
{| align=center cellpadding=10 style="text-align:center;" |
{| align=center cellpadding=10 style="text-align:center;" |
||
|- |
|- |
||
|align="left"|''سیریلیک''{{سخ}}''IPA''|| А а{{سخ}}{{IPA|/a/}}|| Б б{{سخ}}{{IPA|/b/}}|| В в{{سخ}}{{IPA|/v/}}|| Г г{{سخ}}{{IPA|/ɡ/}}|| |
|align="left"|''سیریلیک''{{سخ}}''IPA''|| А а{{سخ}}{{IPA|/a/}}|| Б б{{سخ}}{{IPA|/b/}}|| В в{{سخ}}{{IPA|/v/}}|| Г г{{سخ}}{{IPA|/ɡ/}}|| Д д{{سخ}}{{IPA|/d/}}|| Ѓ ѓ{{سخ}}{{IPA|/ɟ/}}|| Е е{{سخ}}{{IPA|/ɛ/}}|| Ж ж{{سخ}}{{IPA|/ʒ/}}|| З з{{سخ}}{{IPA|/z/}}|| Ѕ ѕ{{سخ}}{{IPA|/dz/}}|| И и{{سخ}}{{IPA|/i/}} |
||
|- |
|- |
||
|align="left"|''سیریلیک''{{سخ}}'' IPA''|| Ј ј{{سخ}}{{IPA|/j/}}|| К к{{سخ}}{{IPA|/k/}}|| Л л{{سخ}}{{IPA|/l/}}||Љ љ{{سخ}}{{IPA|/lj/}}|| М м{{سخ}}{{IPA|/m/}}|| Н н{{سخ}}{{IPA|/n/}}||Њ њ{{سخ}}{{IPA|/ɲ/}}|| О о{{سخ}}{{IPA|/ɔ/}}|| П п{{سخ}}{{IPA|/p/}}|| Р р{{سخ}}{{IPA|/r/}}|| |
|align="left"|''سیریلیک''{{سخ}}'' IPA''|| Ј ј{{سخ}}{{IPA|/j/}}|| К к{{سخ}}{{IPA|/k/}}|| Л л{{سخ}}{{IPA|/l/}}||Љ љ{{سخ}}{{IPA|/lj/}}|| М м{{سخ}}{{IPA|/m/}}|| Н н{{سخ}}{{IPA|/n/}}||Њ њ{{سخ}}{{IPA|/ɲ/}}|| О о{{سخ}}{{IPA|/ɔ/}}|| П п{{سخ}}{{IPA|/p/}}|| Р р{{سخ}}{{IPA|/r/}}|| С с{{سخ}}{{IPA|/s/}} |
||
|- |
|- |
||
|align="left"|''سیریلیک''{{سخ}}''IPA ''|| Т т{{سخ}}{{IPA|/t/}}|| Ќ ќ{{سخ}}{{IPA|/c/}}|| У у{{سخ}}{{IPA|/u/}}|| Ф ф{{سخ}}{{IPA|/f/}}|| |
|align="left"|''سیریلیک''{{سخ}}''IPA ''|| Т т{{سخ}}{{IPA|/t/}}|| Ќ ќ{{سخ}}{{IPA|/c/}}|| У у{{سخ}}{{IPA|/u/}}|| Ф ф{{سخ}}{{IPA|/f/}}|| Х х{{سخ}}{{IPA|/x/}}|| Ц ц{{سخ}}{{IPA|/ts/}}|| Ч ч{{سخ}}{{IPA|/tʃ/}}|| Џ џ{{سخ}}{{IPA|/dʒ/}}|| Ш ш{{سخ}}{{IPA|/ʃ/}} |
||
|} |
|} |
||
خط ۴۰: | خط ۷۱: | ||
| |
| |
||
|} |
|} |
||
همچنین آوای [ə] در برخی گویشهای مقدونی |
همچنین آوای [ə] در برخی گویشهای مقدونی یا وامواژههای آن دیده میشود. |
||
== تاریخچه == |
== تاریخچه == |
||
زبان مقدونی زبانی از خانوادهٔ [[زبانهای اسلاوی جنوبی]] است. [[اسلاو |
زبان مقدونی زبانی از خانوادهٔ [[زبانهای اسلاوی جنوبی]] است. [[اسلاو]]ها در سدههای پنجم و ششم میلادی به منطقهٔ بالکان رسیدند. در [[سده ۱۴ (میلادی)|سده ۱۴]] [[عثمانی]]ها بر [[بالکان]] تاختند و مقدونیه نیز بخشی از سرزمینهای زیر فرمان آنان شد. |
||
با آغاز جنبشهای ملی در بالکان توجه به زبانهای اسلاوی برانگیخته شد. در این زمان مقدونی زیر |
با آغاز جنبشهای ملی در بالکان توجه به زبانهای اسلاوی برانگیخته شد. در این زمان مقدونی زیر تأثیر زبانهای همسایهای چون [[زبان بلغاری]] بود. از [[سده ۱۹ (میلادی)|سدهٔ نوزدهم میلادی]] مقدونی به عنوانی زبانی مستقل شناختهشد. در سدهٔ بیستم سرزمینهای مقدونی زبان میان سه کشور [[بلغارستان]]، [[یونان]] و یوگسلاوی بخش شد. به طبع زبانهای رسمی این کشورها به مقدونیان آموخته میشد و نه زبان مقدونی. |
||
در ۱۹۴۴ بود که نخستین دستور زبان رسمی مقدونی تدوین گردید. همچنین نخستین جریدهای که با زبان مقدونی رسمی منتشر شد روزنامهٔ [[نووا مکدونیا]](مقدونیهٔ نو) بود که در همین سال منتشر شد. |
در ۱۹۴۴ بود که نخستین دستور زبان رسمی مقدونی تدوین گردید. همچنین نخستین جریدهای که با زبان مقدونی رسمی منتشر شد روزنامهٔ [[نووا مکدونیا]] (مقدونیهٔ نو) بود که در همین سال منتشر شد. |
||
== نمونههایی از زبان مقدونی == |
== نمونههایی از زبان مقدونی == |
||
خط ۵۶: | خط ۸۷: | ||
* До видување (دُ ویدوبَنیه): بدرود |
* До видување (دُ ویدوبَنیه): بدرود |
||
* Да (دا): آری |
* Да (دا): آری |
||
* Не ( |
* Не (نِ): نه |
||
* Благодарам (بلاگُدارام): |
* Благодарам (بلاگُدارام): سپاسگزارم |
||
* Те сакам! (ته ساکام): دوستت دارم! |
* Те сакам! (ته ساکام): دوستت دارم! |
||
== منابع == |
== منابع == |
||
{{پانویس}} |
{{پانویس}} |
||
* Wikipedia contributors, "Macedonian language," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonian_language&oldid=373013157 (accessed July 14, 2010). |
* Wikipedia contributors, "Macedonian language," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonian_language&oldid=373013157 (accessed July 14, 2010). |
||
{{زبانهای اسلاوی}} |
{{زبانهای اسلاوی}} |
||
{{کد زبانهای معرفیشده در ایزو |
{{کد زبانهای معرفیشده در ایزو ۶۳۹–۳ که حرف اول عنوان بینالمللی آنها حرف M است}} |
||
{{زبانهای مقدونیه شمالی}} |
|||
{{زبانهای آلبانی}} |
|||
{{کد زبانهای معرفیشده در ایزو ۳-۶۳۹ که حرف اول عنوان بینالمللی آنها حرف M است}} |
|||
{{زبانهای رومانی}} |
|||
{{زبانهای بوسنی و هرزگوین}} |
|||
[[رده:زبان مقدونی]] |
[[رده:زبان مقدونی]] |
||
[[رده:زبانهای تحلیلی]] |
|||
[[رده:بنیانگذاریهای ۱۹۴۵ (میلادی) در جمهوری سوسیالیستی مقدونیه]] |
|||
[[رده:زبانهای آلبانی]] |
[[رده:زبانهای آلبانی]] |
||
[[رده:زبانهای استان خودمختار وویوودینا]] |
[[رده:زبانهای استان خودمختار وویوودینا]] |
||
[[رده:زبانهای اسلاوی]] |
[[رده:زبانهای اسلاوی]] |
||
[[رده:زبانهای اسلاوی جنوبی]] |
[[رده:زبانهای اسلاوی جنوبی]] |
||
[[رده:زبانهای ایزو |
[[رده:زبانهای ایزو ۶۳۹–۱]] |
||
[[رده:زبانهای بلغارستان]] |
[[رده:زبانهای بلغارستان]] |
||
[[رده:زبانهای دارای کد ایزو |
[[رده:زبانهای دارای کد ایزو ۶۳۹–۲]] |
||
[[رده:زبانهای صربستان]] |
[[رده:زبانهای صربستان]] |
||
[[رده:زبانهای مقدونیه]] |
[[رده:زبانهای مقدونیه]] |
||
[[رده:زبانهای یونان]] |
[[رده:زبانهای یونان]] |
||
{{Link FA|mk}} |
|||
[[رده:ویکیسازی رباتیک]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۸
زبان مقدونی | |
---|---|
македонски makedonski | |
بیان | [maˈkɛdɔnski] |
زبان بومی در | مقدونیه شمالی، آلبانی، بلغارستان، یونان، رومانی، صربستان |
منطقه | بالکان |
قومیت | مقدونیها |
شمار گویشوران | ناشناخته (۱٫۴–۲٫۵ میلیون اشارهشده ۱۹۸۶–۲۰۱۱) |
گویشها | |
الفبای سیریلیک (Macedonian alphabet) Macedonian Braille | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | مقدونیه شمالی |
زبان اقلیت شناختهشده در | |
تنظیمشده توسط | Macedonian Language Institute "Krste Misirkov" at the Ss. Cyril and Methodius University of Skopje |
کدهای زبان | |
ایزو ۱–۶۳۹ | mk |
ایزو ۲–۶۳۹ | mac (B) mkd (T) |
ایزو ۳–۶۳۹ | mkd |
گلاتولوگ | mace1250 [۱] |
زبانشناسی | 53-AAA-ha (part of 53-AAA-h) |
The Macedonian-speaking world: regions where Macedonian is the language of the majority [نیازمند منبع] regions where Macedonian is the language of a significant minority[نیازمند منبع] | |
زبان مقدونی (به مقدونی:македонски јазик مکدنسکی یازیک) زبان رسمی جمهوری مقدونیه است. مقدونی در گروه زبانهای اسلاوی (شاخهٔ جنوبی) جای میگیرد. جمعیت گویشوران این زبان میان ۱٫۶ تا ۳ میلیون تن برآورد میشود.
مقدونی از ۱۹۴۵ زبان جمهوری سوسیالیستی مقدونیه-که آن زمان بخشی از یوگسلاوی بود- شناختهشد.
الفبا[ویرایش]
برای نگارش زبان مقدونی در آغاز از الفبای سیریلیک نخستین استفاده میشد، ولی سپس الفبای سیریلیک جایگزین آن شد.
فهرست الفبای مقدونی:
سیریلیک IPA |
А а /a/ |
Б б /b/ |
В в /v/ |
Г г /ɡ/ |
Д д /d/ |
Ѓ ѓ /ɟ/ |
Е е /ɛ/ |
Ж ж /ʒ/ |
З з /z/ |
Ѕ ѕ /dz/ |
И и /i/ |
سیریلیک IPA |
Ј ј /j/ |
К к /k/ |
Л л /l/ |
Љ љ /lj/ |
М м /m/ |
Н н /n/ |
Њ њ /ɲ/ |
О о /ɔ/ |
П п /p/ |
Р р /r/ |
С с /s/ |
سیریلیک IPA |
Т т /t/ |
Ќ ќ /c/ |
У у /u/ |
Ф ф /f/ |
Х х /x/ |
Ц ц /ts/ |
Ч ч /tʃ/ |
Џ џ /dʒ/ |
Ш ш /ʃ/ |
آواشناسی[ویرایش]
واکهٔ جلویی | مرکزی | پشتی | |
---|---|---|---|
واکهٔ بسته | и /i/ | у /u/ | |
واکهٔ میانی | е /ɛ/ | о /ɔ/ | |
واکهٔ باز | а /a/ |
همچنین آوای [ə] در برخی گویشهای مقدونی یا وامواژههای آن دیده میشود.
تاریخچه[ویرایش]
زبان مقدونی زبانی از خانوادهٔ زبانهای اسلاوی جنوبی است. اسلاوها در سدههای پنجم و ششم میلادی به منطقهٔ بالکان رسیدند. در سده ۱۴ عثمانیها بر بالکان تاختند و مقدونیه نیز بخشی از سرزمینهای زیر فرمان آنان شد.
با آغاز جنبشهای ملی در بالکان توجه به زبانهای اسلاوی برانگیخته شد. در این زمان مقدونی زیر تأثیر زبانهای همسایهای چون زبان بلغاری بود. از سدهٔ نوزدهم میلادی مقدونی به عنوانی زبانی مستقل شناختهشد. در سدهٔ بیستم سرزمینهای مقدونی زبان میان سه کشور بلغارستان، یونان و یوگسلاوی بخش شد. به طبع زبانهای رسمی این کشورها به مقدونیان آموخته میشد و نه زبان مقدونی.
در ۱۹۴۴ بود که نخستین دستور زبان رسمی مقدونی تدوین گردید. همچنین نخستین جریدهای که با زبان مقدونی رسمی منتشر شد روزنامهٔ نووا مکدونیا (مقدونیهٔ نو) بود که در همین سال منتشر شد.
نمونههایی از زبان مقدونی[ویرایش]
- Здраво (زدراوُ): درود
- Добро утро (دُبرُ اوترُ): صبح بخیر
- Добрa вечер (دُبرَ وِچِر): عصر بخیر
- Добра ноќ (دُبرَ نُکی): شب خوش
- До видување (دُ ویدوبَنیه): بدرود
- Да (دا): آری
- Не (نِ): نه
- Благодарам (بلاگُدارام): سپاسگزارم
- Те сакам! (ته ساکام): دوستت دارم!
منابع[ویرایش]
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Macedonian". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
{{cite book}}
: Invalid|display-editors=4
(help)
- Wikipedia contributors, "Macedonian language," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonian_language&oldid=373013157 (accessed July 14, 2010).
الگو:کد زبانهای معرفیشده در ایزو ۶۳۹–۳ که حرف اول عنوان بینالمللی آنها حرف M است