ازگیل: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Viera iran (بحث | مشارکت‌ها) ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار: |
Mamad258015 (بحث | مشارکت‌ها) جز نام برچسب‌ها: واگردانی دستی ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۴۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲۹ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
|binomial_authority = [[کارل لینه]] |
|binomial_authority = [[کارل لینه]] |
||
}} |
}} |
||
'''اَزگیل''' {{نام علمی|Mespilus germanica}} که در [[زبان گیلکی]] به آن '''کونوس''', '''کُنوس''' |
'''اَزگیل''' {{نام علمی|Mespilus germanica}} که در [[زبان گیلکی]] به آن "'''کونوس"''', "'''کُنوس"''' ؛ در [[زبان مازندرانی]] به آن "'''کِنِس'''" و "'''کندس'''" و در [[زبان تالشی]] به آن "'''فَتَر'''" می گویند، نام درخت و میوه‌ای است از خانواده [[گلسرخیان]] از سرده [[ازگیل (سرده)]]، هم خانواده با [[سیب]]، [[گلابی]]، [[به]]، [[زالزالک]] و [[گلابی وحشی]].<ref name="Dehkhoda">{{یادکرد وب |نشانی=http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-c0028c4a7f0248e18fe7fc3813f6421a-fa.html |عنوان=لغت‌نامه دهخدا |بازبینی=2 سپتامبر 2016 |archive-date=11 مارس 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160311081344/http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-c0028c4a7f0248e18fe7fc3813f6421a-fa.html }}</ref> در [[نزهت نامه علایی]] هم آن را '''کندس''' خوانده‌اند. |
||
[[پرونده:Medlar pome among leaves.jpg|بندانگشتی|چپ|میوه کروی شکل و قهوه‌ای رنگ درخت ازگیل]] |
[[پرونده:Medlar pome among leaves.jpg|بندانگشتی|چپ|میوه کروی شکل و قهوه‌ای رنگ درخت ازگیل]] |
||
میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه‌ای تغییر می‌یابد و کاملاً نرم و شیرین می‌شود |
[[میوه]] ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه‌ای تغییر می‌یابد و کاملاً نرم و شیرین می‌شود. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه‌ای لذیذ، مطبوع و تقویت‌کننده مصرف می‌کنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و [[کنسروسازی|کنسرو]] ازگیل نیز استفاده می‌شود.<ref name="b"/>{{سخ}} |
||
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل‌های آفتاب‌گیر رشد می‌کند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده برای کشت آن مناسب است<ref name="a"/> |
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل‌های آفتاب‌گیر رشد می‌کند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی [[زهکشی]] شده برای کشت آن مناسب است<ref name="a"/> |
||
== تاریخچه == |
== تاریخچه == |
||
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای کاسپین در مناطق [[گیلان]] و [[مازندران]] و قزوین در ایران کشت می‌شد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومی‌ها در بقیه اروپا گسترش یافت. |
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب [[دریای خزر|دریای کاسپین]] در مناطق [[گیلان]] و [[مازندران]] و قزوین در ایران کشت می‌شد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومی‌ها در بقیه اروپا گسترش یافت. |
||
در حال حاضر ازگیل در همهٔ جنگل‌های شمال ایران از '''[[ارسباران]]''' تا [[چناران (بجنورد)]] و در همهٔ بلندی‌های کرانه‌های دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی می‌روید.<ref> |
در حال حاضر ازگیل در همهٔ جنگل‌های [[شمال ایران]] از '''[[ارسباران]]''' تا [[چناران (بجنورد)]] و در همهٔ بلندی‌های کرانه‌های دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی می‌روید.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-c0028c4a7f0248e18fe7fc3813f6421a-fa.html |عنوان=لغت‌نامه دهخدا |بازبینی=2 سپتامبر 2016 |archive-date=11 مارس 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160311081344/http://parsi.wiki/dehkhodaworddetail-c0028c4a7f0248e18fe7fc3813f6421a-fa.html }}</ref> |
||
== خواص == |
== خواص == |
||
[[پرونده:Medlar blossom.JPG|بندانگشتی|234px|گل‌های سفید رنگ درخت ازگیل]] |
[[پرونده:Medlar blossom.JPG|بندانگشتی|234px|گل‌های سفید رنگ درخت ازگیل]] |
||
ازگیل سرشار از ویتامین‌های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. [[بقراط]] ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می‌پنداشت. |
ازگیل سرشار از ویتامین‌های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. [[بقراط]] ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می‌پنداشت. |
||
ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل -درمان آنژین با جوشانده برگ آن -درمان برفک با برگ آن-منظم کردن قاعدگی -درمان سالک با جوشانده برگ -درمان اسهال بچه‌ها با جوشانده برگ -منظم‌کننده کار روده‌ها -جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان می‌برد. |
ازگیل برای فشار خون و [[چربی‌های خون|چربی خون]] و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل -درمان آنژین با جوشانده برگ آن -درمان برفک با برگ آن-منظم کردن قاعدگی -درمان سالک با جوشانده برگ -درمان [[اسهال]] بچه‌ها با جوشانده برگ -منظم‌کننده کار روده‌ها -جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان می‌برد. |
||
هم‌چنین به‌طور سنتی در گیلان و قزوین از «آب کونوس» برای درمان دهان درد استفاده می‌شده‌است.<ref name="a">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.gilannews.ir/244.html| عنوان = ازگیل میوه‌ای از گیلان| ناشر = گیلان نیوز| accessdate = ۱۲ دسامبر ۲۰۱۲| archiveurl = https://web.archive.org/web/20120625111638/http://www.gilannews.ir/244.html| archivedate = ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲| dead-url = yes}}</ref> |
هم‌چنین به‌طور سنتی در گیلان و قزوین از «آب کونوس» برای درمان دهان درد استفاده می‌شده‌است.<ref name="a">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.gilannews.ir/244.html| عنوان = ازگیل میوه‌ای از گیلان| ناشر = گیلان نیوز| accessdate = ۱۲ دسامبر ۲۰۱۲| archiveurl = https://web.archive.org/web/20120625111638/http://www.gilannews.ir/244.html| archivedate = ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲| dead-url = yes}}</ref> |
||
در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی -ورم روده-زخم دهان -تورم مخاط گلو با [[غرغره (پزشکی)]] کردن آب برگ درخت ازگیل سودمند است. |
در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی -ورم روده-زخم دهان -تورم مخاط گلو با [[غرغره (پزشکی)]] کردن آب برگ درخت ازگیل سودمند است. |
||
== ترکیبات شیمیایی == |
== ترکیبات شیمیایی == |
||
ازگیل شامل آب، قند ٬اسیدهای آلی (اسید مالیک -اسید سیتریک - [[اسید تارتاریک]])، تانن، لعاب، اسید بوریک است.<ref name="b"/> |
ازگیل شامل آب، قند ٬اسیدهای آلی ([[مالیک اسید|اسید مالیک]] -اسید سیتریک - [[اسید تارتاریک]])، تانن، لعاب، [[بوریک اسید|اسید بوریک]] است.<ref name="b"/> |
||
هستهٔ ازگیل به علت داشتن [[اسید سیانیدریک]] (Acid cianhidric)، عنصری سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد.<ref name="b">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=150377| عنوان = ازگیل و خواص آن| ناشر = تبیان}}</ref> |
هستهٔ ازگیل به علت داشتن [[اسید سیانیدریک]] (Acid cianhidric)، عنصری سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد.<ref name="b">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=150377| عنوان = ازگیل و خواص آن| ناشر = تبیان}}</ref> |
||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== نگارخانه == |
== نگارخانه == |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
پرونده:Mespilus germanica2.jpg|درخت ازگیل |
|||
پرونده:Illustration Mespilus germanica0.jpg|مراحل رشد ازگیل |
|||
پرونده:Medlar rootstock.jpg|بوته ازگیل |
|||
پرونده:Medlar pome among leaves.jpg|ازگیل رسیده |
|||
پرونده:Mespilus germanica - Medlar fruit. Barrmill Park. North Ayrshire.jpg|ازگیل |
|||
پرونده:Mespilus germanica imbrication.jpg|شکوفه ازگیل |
|||
</gallery> |
</gallery> |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۹: | ||
* [http://www.aparat.com/v/GarsE/ کلیپ میوه نارس درخت ازگیل در استان گیلان] |
* [http://www.aparat.com/v/GarsE/ کلیپ میوه نارس درخت ازگیل در استان گیلان] |
||
{{انبار-رده}}[https://nahalbartar.ir/%d9%86%d9%87%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d8%b2%da%af%db%8c%d9%84-%da%98%d8%a7%d9%be%d9%86%db%8c/ نهال ازگیل ژاپنی]{{زیست‌شناسی-خرد}} |
|||
{{انبار-رده}} |
|||
{{زیست‌شناسی-خرد}} |
|||
[[رده:ازگیل|ازگیل]] |
[[رده:ازگیل|ازگیل]] |
||
[[رده:آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط کارل لینه]] |
[[رده:آرایه (زیست‌شناسی) نام‌گذاری‌شده توسط کارل لینه]] |
||
[[رده: |
[[رده:گلسرخیان]] |
||
[[رده:گیاگان غرب آسیا]] |
[[رده:گیاگان غرب آسیا]] |
||
[[رده:گیاگان مدیترانه‌ای]] |
[[رده:گیاگان مدیترانه‌ای]] |
||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
[[رده:میوه‌ها]] |
[[رده:میوه‌ها]] |
||
[[رده:میوه‌های خوراکی]] |
[[رده:میوه‌های خوراکی]] |
||
[[رده:فهرست سرخ IUCN از گونه‌های کمترین نگرانی]] |
|||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۱۹
| ازگیل | |
|---|---|
| |
| Foliage and fruit | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاه |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | رزیدها |
| راسته: | گل‌سرخ‌سانان |
| تیره: | گلسرخیان |
| سرده: | ازگیل (سرده) |
| گونه: | M. germanica |
| نام دوبخشی | |
| Mespilus germanica | |
اَزگیل (نام علمی: Mespilus germanica) که در زبان گیلکی به آن "کونوس", "کُنوس" ؛ در زبان مازندرانی به آن "کِنِس" و "کندس" و در زبان تالشی به آن "فَتَر" می گویند، نام درخت و میوه‌ای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل (سرده)، هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالک و گلابی وحشی.[۱] در نزهت نامه علایی هم آن را کندس خوانده‌اند.
میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست. گوشت ازگیل پس از رسیدن از رنگ سفید به قهوه‌ای تغییر می‌یابد و کاملاً نرم و شیرین می‌شود. ازگیل را به صورت خام به عنوان میوه‌ای لذیذ، مطبوع و تقویت‌کننده مصرف می‌کنند. از ازگیل جهت تهیه شربت و کنسرو ازگیل نیز استفاده می‌شود.[۲]
ازگیل در مکانی سایه روشن در جنگل‌های آفتاب‌گیر رشد می‌کند و خاک مرطوب، سبک و شنی با خاک برگ یا خاک سنگین رسی و به خوبی زهکشی شده برای کشت آن مناسب است[۳]
تاریخچه[ویرایش]
ازگیل ده هزار سال پیش در جنوب دریای کاسپین در مناطق گیلان و مازندران و قزوین در ایران کشت می‌شد. ۷۰۰ سال پیش از میلاد به یونان و در ۲۰۰ پ. م به روم رسید. کاشت این میوه از طریق رومی‌ها در بقیه اروپا گسترش یافت. در حال حاضر ازگیل در همهٔ جنگل‌های شمال ایران از ارسباران تا چناران (بجنورد) و در همهٔ بلندی‌های کرانه‌های دریا در دامنه جنوبی البرز و مناطق استپی می‌روید.[۴]
خواص[ویرایش]
ازگیل سرشار از ویتامین‌های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. بقراط ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می‌پنداشت. ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل -درمان آنژین با جوشانده برگ آن -درمان برفک با برگ آن-منظم کردن قاعدگی -درمان سالک با جوشانده برگ -درمان اسهال بچه‌ها با جوشانده برگ -منظم‌کننده کار روده‌ها -جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان می‌برد. هم‌چنین به‌طور سنتی در گیلان و قزوین از «آب کونوس» برای درمان دهان درد استفاده می‌شده‌است.[۳] در درمان اسهال ساده-خونریزی داخلی -ورم روده-زخم دهان -تورم مخاط گلو با غرغره (پزشکی) کردن آب برگ درخت ازگیل سودمند است.
ترکیبات شیمیایی[ویرایش]
ازگیل شامل آب، قند ٬اسیدهای آلی (اسید مالیک -اسید سیتریک - اسید تارتاریک)، تانن، لعاب، اسید بوریک است.[۲]
هستهٔ ازگیل به علت داشتن اسید سیانیدریک (Acid cianhidric)، عنصری سمی است و باید از خوردن آن اجتناب کرد.[۲]
نگارخانه[ویرایش]
-
درخت ازگیل
-
مراحل رشد ازگیل
-
بوته ازگیل
-
ازگیل رسیده
-
ازگیل
-
شکوفه ازگیل
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «لغت‌نامه دهخدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «ازگیل و خواص آن». تبیان.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «ازگیل میوه‌ای از گیلان». گیلان نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «لغت‌نامه دهخدا». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۶.
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mespilus germanica». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۶.
- روزنامه شرق، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۸۵.
پیوند به بیرون[ویرایش]
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ازگیل موجود است.
 | این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |